Sandık Gözetmeni Olmak

30 Mart Yerel Seçimlerine günler kaldı ve sandık gözetmeni (müşahit) olmak için hala vaktiniz var!

Hiçbir siyasi parti ile ilişkisi bulunmayan ve tamamen gönüllülerden oluşan kitleler, seçimlerin adil ve şeffaf olmasını hedefleyen bu bilinçlendirme hareketi etrafında biraraya geliyor.İstanbul oyunu kendi sayıyor! sloganıyla yola çıkan hareketin amacı 33.000 sandık için 33.000 gönüllü bulmak. Ekip büyük bir gönüllük bilinciyle ve sağlam bir organizasyonla sıkı bir çalışma yürütüyor. 

‘Oy ve Ötesi’ ve ‘Sandık Başındayız’ adı altında örgütlenen ve dayanışma içinde çalışan iki sivil toplum hareketi kuruluş amacını şu şekilde anlatıyor: Biz tamamen gönüllülerden oluşan ve hiçbir siyasi parti bağlantısı bulunmayan genç bireyler olarak yola çıktık! Daha sonra, Türkiye’de demokrasi bilincini artırmayı hedefleyen Ortak Nokta Derneği ile birlikte çalışmaya karar verdik. Yola çıkış amacımız geçmişte yaşananlarla mücadele etmek değil, güzel günler için geleceğe katkıda bulunmaktır. 2014 İstanbul yerel seçimlerinden başlayarak üç temel amacımız var:

1. Ülkemizde daha çok vatandaşımızın oy kullanmasını teşvik etmek
2. Aday tercihlerinin daha bilinçli yapılmasına katkıda bulunmak
3. Eğitimli gönüllülerin sandık görevlerini yerine getirerek oylarımıza sahip çıkmalarını teşvik ve organize etmektir!

Toplumda gerçek bir kırılma hareketi yaşandıktan sonra, ülkenin geleceği için endişe duymaktan fazlasını yapmak isteyenler bir çıkış yolu aramaya başladı. Baskı ve sindirmenin hüküm sürdüğü seçim öncesi iklimde korku duvarları aşıldı. Sivil toplum dayanışmasının dönüştürücü gücü, demokratik hakların yok edilmeye çalışıldığı bu tarihi günlerde insanları ortak hedefler etrafında birleştirdi. Gezi hareketinin ardından toplumun türlü kesimlerinden insanlar, kendilerini o güne kadar olmadığı bir biçimde sorgulamaya başladı. Herkes elini nasıl taşın altına koyabileceğini, ülkesi ve millet için ne yapabileceğini, payına düşen sorumluluğu nasıl üstlenebileceğini düşündü. Siyasi partilerden bağımsız olan, demokratik haklarına, yaşadığı şehre ve ülkeye sahip çıkan bu gönüllüler yalnız olmadıklarını görünce benzer ruh hallerinden güç almaya başladı. Tek bir oyun bile büyük önem taşıdığı ve sandıkta usulsüzlük yapılması riskinin söz konusu olduğu bu seçim ikliminde, sandığa sahip çıkmak ve Türkiye’nin demokrasi bilincini artırmaya çalışmak en önemli misyondur. İlk hedef adil, demokratik ve şeffaf bir seçim yaşanmasına katkı sağlamak ve sonrasında demokrasinin gelişmesi için katkı sağlamaya devam etmektir. Bütün bu çalışmalar, hem güncel olan seçimlere hem de uzun vadede ülkenin daha güzel ve aydınlık günlere kavuşması için gereklidir. Kirli siyasetten ve iktidarın toplum üzerinde yarattığı umutsuzluktan sıyrılmak için toplum olarak kendi özgürlük alanımızı yaratmak için çaba göstermeliyiz.

İki sivil toplum hareketinin de www.oyveotesi.com ve sandikbasindayiz.org adreslerinden ulaşılabilen bir web sitesi mevcut. Siteyi incelediğiniz zaman sandık gözetmeni olma konusuna detaylı bilgiye ulaşabiliyorsunuz. Kısa bir form doldurduğunuz zaman ya da alternatif olarak sosyal medya üzerinden görev almak için başvuruda bulunduğunuz zaman size kısa zamanda dönüş yapıyorlar. Görev yerinizi, öncelikle oy verdiğiniz okul olarak eşleştirmeye çalışıyorlar. Mail veya telefonla hemen iletişime geçiyorlar ve gözetmenlik yapacağınız sandık numarasını size bildiriyorlar. Sandıklı görevlisi dışında bina sorumlusu olup gözetmenlerin organizasyonundan da sorumlu olabilirsiniz. Ayrıca her bir okulda, usulsüz bir durum olduğunda başvurabileceğiniz gönüllü bir avukat bulunuyor. Internet üzerinden sandık gözlemciliği konusunda detaylı bilgi alabileceğiniz bir video var. Ayrıca dönem dönem eğitimler veriliyor.

Müşahitin seçim günündeki hakları nelerdir?
Müşahit sabahtan itibaren kartıyla birlikte görev alacağı sandıktaki oy verme işlemini takip edebilir, usulsüzlüklere itiraz edebilir, sandık açıldığında oy sayma işlemini gözlemleyip notlar alabilir ve son olarak sandık sonuç tutanağından ıslak imzalı bir kopya talep edebilir.

Müşahit kartım olduğu halde görev bölgeme girmem engelleniyorsa ne yapmalıyım? Sandık başkanının beni görev bölgesinden (sınıftan) atması durumunda ne yapmalıyım?
Bunun normal şartlarda gerçekleşecek bir durum olmadığını düşünüyoruz. Sorumluluk sahibi her sandık başkanı, geçerli bir müşahit kartı taşıyan kişilere müşahitlik yani gözetmenlik yapma şansını vermeli ve buna bütün gün mani olmamalıdır. Çok istisnai bir durum olarak bunun yaşanması halinde ise mutlaka bir üst sorumluya yani öncelikle bina (okul), ulaşılamadığı durumlarda ise bölge sorumlusuna veya ilçe koordinatörüne haber verilmelidir.

Oy verdiğiniz sınıfta veya okulda yazılı, sözlü veya görseller aracılığıyla propaganda yapılıyorsa ne yapmalısınız?
Seçim gününde propaganda faaliyeti kesinlikle yasaktır. Böyle durumlarda acilen okul/bölge sorumlunuzu haberdar etmelisiniz. Onlar bölgede görevli avukata ulaşarak avukatın usulsüzlüğü gidermesini ve durumu kayıt altına almasını sağlayacaktır.

Oy verilen sınıfta veya okulda telefon görüşmesini kimler yapabilir, kimler kayıt cihazı kullanabilir?
Sandık çevresinde sadece sandık kurulu üyeleri, yalnızca görevleri ile ilgili telefon görüşmesi yapabilirler. Diğer kimselerin sandık çevresinde telefon görüşmeleri yapmaları yasaktır.
Medya mensuplarının sandık çevresinde sandık başı işlemlerine engel olmamak şartıyla, haber amacıyla görüntü ve bilgi elde etmeleri serbesttir.

Seçmenlerin kimlik kontrolü ve imza atması konularında sırasıyla neler yapılmalıdır?
Seçmenlerin üzerinde güncel bir fotoğrafları bulunan, geçerli bir kimliklerini göstermeleri zorunludur. Bu kimlik ile seçmen listesindeki ad kontrol edilir ve bir tutarsızlık yoksa seçmene oy pusulası ve zarfı verilir. Oy kullanma işlemi bittikten sonra seçmen adının karşısını mutlaka imzalamalıdır. Kimliğini imzadan sonra geri alabilir. Bunların dışında bir akış veya faaliyet gözleniyorsa mutlaka okul sorumlusuna haber verilmelidir.

Müşahitin bir usulsüzlük tespit etmesi halinde ne yapması gerekir?
Sandık başkanına durumu kibarca aktarması ve müdahale etmesini istemesi gerekir. Sandık başkanı gerekli eylemi yapmaz ise kendisine verilen numaradan okul sorumlusuna ulaşmalı ve durumu anlatmalıdır. Müşahit her durumda sandık başkanı ile bir münakaşaya girmekten kaçınmalıdır.

Usulsüzlükle ilgili tutanağı müşahit mi tutmalıdır?
Hayır. Sandık Başındayız yapılanmasındaki okul, bölge sorumluları ve ilçe koordinatörleri şikayet olan sandıklara avukat gönderebilmek için organize olmuşlardır. Sandıktaki herhangi bir usulsüzlük için haber verildiğinde konuyla ilgili tutanağın tutulması aynı bölgede görevlendirilen avukatlar tarafından yapılacaktır.

Usulsüzlük halinde avukat ne kadar süre içinde gelebilir, o sırada kanıtlar ortadan kaldırılırsa ne yapmalıyım?
Seçim gününde hem siyasi partiler hem de birçok gönüllü örgüt seçim bölgelerinde avukatlar görevlendirmektedir. Sandık başındayız örgütlenmesinde görevli avukat arkadaşımız muhtemelen çok kısa bir süre içinde ihbarın yapıldığı yere ulaşacaktır ancak konunun aciliyetine göre çevrede avukat olarak görev yaptığı bilinen bir başka kişiye de durum anlatılabilir. Seçim gününde önemli olan yapılan bir usulsüzlüğün kayıt altına alınmasıdır, avukatlar bu konuyu çok iyi bildikleri için hangi örgütlenmeden olurlarsa olsunlar yardımcı olacaklardır.

Engelli vatandaşlarımıza yardım için refakatçileri oy verme bölmesine girebilir mi?
Evet. Ancak birden fazla engelli vatandaşımıza aynı kişinin refakat etmesi kesinlikle yasaktır, oylar manipüle edilebilir. Bir refakatçi sadece bir engelli vatandaşımıza yardımcı olabilir.

Kolluk kuvvetlerinin (polis vb.) görev yaptığım sandıkta oy kullanmak istemesi durumunda ne yapmalıyım?
Kolluk kuvvetleri görev yaptıkları bölgede oylarını kullanabilirler, bu sizin görevli olduğunuz sandık da olabilir. Polis memurlarının oy kullanma hakkının bulunduğuna dair belgenin adı “142 belgesi”dir. Kimliğini ve bu belgenin ıslak imzalı kopyasını ibraz ederek oy kullanan polis memurundan, oy kullanma işlemi bittiğinde söz konusu ıslak imzalı kopyanın mutlaka alınması ve sandık kurulu tarafından kayda geçirilmesi gerekmektedir! Aksi takdirde kolluk kuvvetleri sonsuz sayıda oy kullanabilirler, bu konu çok önemlidir!

Adil, şeffaf ve demokratik bir seçim ve sadece gerçek demokrasinin hüküm sürdüğü bir ülkede yaşamak dileğiyle…