Tarih Bilimi ve Tarih Dergileri

Tarih dizileri sayesinde son 5 yıldır tarihe büyük ilgi var. Bu elbette güzel bir şey ama aradan biraz zaman geçince bunun o kadar da güzel bir şey olmadığını gördüm. Çünkü baktım ki herkes tarih bilir olmuş. Daha vahimi ise herkes tarih yazar olmuş. Tabi bu “bilmek” ve “yazmak” tamamıyla kulaktan dolmadır. O nedenle de epey tehlikelidir.

Tarih

‘Niçin böyle oluyor?’ sorusuna gelecek olursak bugün Cumhuriyet döneminin tarihe mâl olmuş birçok meselesi halen aydınlatılamadı. Siyasi malzeme olarak kullanıldığı için insanların kafasında yeni soru işaretleri oluşmaya başladı. İşin kötüsü tarihin bir siyaset malzemesi değil de bilim olduğu topluma tam anlamıyla anlatılamadı. Hatta toplumu bırakın üniversitede geleceğin tarihçilerine bile tarihin bir bilim olduğu yeterince benimsetilemedi.

Tarihin kaynağa ve araştırmaya dayalı bir bilim olduğu, tarihe yardımcı birçok bilim kolunun varlığı, siyasi görüşe göre tarihi olay ve olguların değiştirilemeyeceği ve tarihi olayları okumanın bugüne ve yarına yararının olduğu bir türlü anlatılamadı.


Popüler kültür açısından bakacak olursak bunda tarih dergilerinin direkt olarak suçu vardır. Yanlı, salt politik yayın yaparak tarihi çarpıtan sırf kâğıt kalitesi nedeniyle kaliteli zannedilen bu dergiler tarihi apaçık çarpıtmaktadır. Yalnız unuttukları bir şey var. Onların bu çarpık tarihçiliğini “tarih” görüyor ve yazıyor. Tarih hiçbir şeyi unutmaz. Çünkü tarih her şeyi not eder. Tarihi çarpıtarak insanları “uzun süre” kandırmanız mümkün değildir. Zira tarih bilimi, başta da söylediğim gibi kaynağa ve kalıntılara dayalıdır. Tahmin üreterek tarihçilik yapılamaz, yapılırsa rezil olunur. İstanbul fethedilmeseydi veya daha önce fethedilseydi nasıl olurdu demek yahut Lozan’da bastırılsaydı daha mı iyi olurdu acaba diye tartışma üretmek safsatadan öteye gitmez adı üstünde sadece gelip geçici bir tartışma oluverir.

Nitelikli tarih dergileri de var. Daha çok akademik çevrelerce desteklenen ciddi anlamda tarih yazan birkaç tarih dergisinin olduğunu biliyorum ve bunları takip ediyorum. Seslerini çok duymuyoruz diyeceksiniz. Evet, doğruyu yazmanın veya söylemenin bir bedelidir bu… Alaşağı edilirsiniz, sesinizin yüksek çıkması engellenir veya önünüze aşmanız için setler çekilir. Şükür ki bu insanlar tüm zorluklara karşı kaliteli ve bilimin ışığında yayın yapıyorlar.

İnternet ve Tarih

İnterneti dergicilikte önemsediğim gibi tarih dergiciliğinde de önemsiyorum. Bugün sosyal medya aracılığıyla milyonlarca insana ulaşmanız mümkün olabilmektedir. Üstelik sadece Facebook değil, Twitter, Google Plus, Pinterest, Tumblr ve daha nice sosyal ağ tam bir bilgiyi yayma aracı olarak emrimizde. Yeter ki bu mecraları hakkıyla kullanabilelim. Tabii ki bu da ayrı bir profesyonellik istiyor. Her mecranın kendine has bir dili var. Bu dil öğrenilmeden sosyal medya aktif kullanılamaz. Sosyal medyada etkileşim önemlidir. İnsanlara ulaşmak önemlidir. Boş bir arsada bedava yemek dağıtsanız ne fayda?

İyi optimize edilmiş bir web sitesi ve işleyen bir sosyal medya stratejisiyle yüz binlerce insana ulaşabilmek mümkündür. Tarih dergiciliğini çevrimiçi (online) ortamda yapan dergiler var. Onlar için sosyal medya hayati önem taşıyor. Fakat ne yazık ki aktif değiller.


Çoğunda bir künye bile yok. Dergi yöneticisine ulaşmak için uzun uğraşlar vermeniz gerekebilir.

Son Söz

Nitelikli yazarları ve “tarihçi” kimliği olan, akademik süreçten geçmiş kalemleri dergide tutmazsanız o dergideki yazıların çoğunun kaynağı “bence”dir. Çevrimiçi veya basılı dergi hiç fark etmez. Mutlaka tarihçiler o dergiyi yazılarıyla beslemelidir. Böyle olmazsa yazarlar olayları “bence” ile yorumlar ve bu da tarih olmaz. Olsa olsa tarihi roman olur. Yazının girişinde tarihin bilim olduğunu anlatamadık derken gerçek tarih ile tarihi roman arasındaki farkın ayırt edilememesini göz önünde tutarak bunu söyledim. Tüm bunlar “bence” ile tarih yazanlar ve yazdıklarını gerçek diye pazarlayanlar yüzünden oluyor.

Tarihi kaynaklar iyi taranırsa arşive dayalı tarihçilik uygulanırsa bugün baş belası halini alan “bilgi kirliliği”nin önüne geçmiş oluruz.

Tarih güzel bir hobidir.

Tarih kitapları okumak, geçmişi bilmek, geçmişte yaşanmış acı tatlı olay ve olguları öğrenmek cidden mükemmel bir deneyim ve haz veren bir uğraştır. Tarihçi olmak, akademik olarak bu bilimle ilgilenmek ise o hazzı ikiye katlar.


Tarih gönül ister, çaba ister, sabır ister. Çok keyifli bir uğraş olduğunu söyler herkese tavsiye ederim.


 

Mürsel Ferhat Sağlam
Dijital Markalaşma Uzmanı | Yazar | Akademisyen | Mentor | Podcaster 16 Nisan 1989 İstanbul doğumludur. Namık Kemal Üniversitesi Halkla İlişkiler Ve Tanıtım Bölümü, Beykent Üniversitesi Tarih Bölümü, Anadolu Üniversitesi İşletme Bölümü ve Anadolu Üniversitesi Halkla İlişkiler Ve Reklamcılık Bölümü mezunudur. Beykent Üniversitesi’nde Tarih alanında yüksek lisans yapmıştır. Akademik kariyerini Halkla İlişkiler ve Reklamcılık alanında doktora seviyesinde sürdürmektedir. Ajans Paradise ve Branding Türkiye Mürsel Ferhat Sağlam’ın girişimleri arasında yer almaktadır. Türkiye’deki birçok üniversitenin kuluçka merkezinde ve özel yatırım ağlarında danışma kurulunda mentor olarak bulunmuş olan Sağlam, kariyeri boyunca ulusal ve uluslararası 200'den fazla markaya, dijital markalaşma, sosyal medya, içerik pazarlaması, büyüme pazarlaması, stratejik marka yönetimi odağında danışmanlık yapmıştır. Mürsel Ferhat Sağlam’ın hikaye, roman, şiir, tarih, eleştiri, deneme, araştırma, akademik, reklam, marka, pazarlama, sosyal medya, dijital markalaşma olmak üzere farklı tür ve konularda yayınlanmış birçok kitabı bulunmaktadır. Ulusal ve uluslararası birçok mecrada uzmanlık alanlarıyla ilgili akademik ve aktüel makaleler yazan Sağlam, aynı zamanda kamu ve özel sektör kurumlarına sosyal medya iletişimi, içerik pazarlaması, stratejik marka yönetimi, girişimcilik, online itibar yönetimi, dijital kriz yönetimi ve dijital markalaşma konularında eğitimler, seminerler ve konferanslar vermektedir. Dijital Markalaşma, 3F Fenomeni, Kurumsal İletişim 2.0, İçerik Türleri Hiyerarşisi Modeli; Mürsel Ferhat Sağlam tarafından kavramsallaştırılarak sosyal bilimlere, pazarlama ve iletişim literatürüne kazandırılmıştır. Mürsel Ferhat Sağlam, podcast yayıncılığıyla da bilinmektedir. Dijital Markalaşma Sohbetleri, Hani Kurumsaldık, İçeriklerce, Girişimcilerin Büyük Hataları, 100 Soruda Dijital Markalaşma podcast serilerini hazırlayıp sunan Sağlam, bunlara ek olarak birçok podcast serisinde de daimi konuk olarak yer almaktadır.