Doğaya Bir Destek de Çevreci Eczacılardan
İlaç üretimi, satışı ve ilaç danışmanlığı ile tanıdığımız eczacılarımız şimdi de doğanın korunmasına çok güzel bir destek veriyorlar. Çevreye duyarlı eczacılar biraraya gelerek, kurdukları kooperatifle çok çeşitli projelere imza atıyorlar. Çevreci Eczacılar Kooperatifi (ÇEKOOP) Başkanı Eczacı Adnan Aygan’la kooperatifi, dünü, bugünü ve yeni projelerini konuştuk.
‘Bugün değilse ne zaman; biz değilsek kim?’
Adnan Bey, kooperatifinizin sloganı çok güzel öncelikle. ‘Bugün değilse ne zaman; biz değilsek kim’ Böyle bir sloganla yola çıkabilecek duyarlı çevrecilerle nasıl ve ne zaman buluştunuz?
Daha temiz bir çevre, daha sağlıklı ve bilinçli bir toplum oluşturmak amacıyla 2008 yılında çevreye duyarlı ve gönüllü eczacıların bir araya gelmesiyle kuruldu Çevreci Eczacılar Kooperatifi. Tamamen gönüllük esasına dayanan Türkiye’deki tek çevreci kooperatiftir. Bugüne kadar da başta atık ilaçların çevreye verdiği zararı önlemek olmak üzere çevre adına birçok projeye imza attık.
Projelerden konuşacağız, ama önce bir atık ilaç nedir ve ne gibi zararlar verebilir doğaya, bizi aydınlatır mısınız biraz?
Atık ilaç evlerimizde, hastanelerde, eczanelerde miadı dolmuş, evlerimizde kullanmadığımız, ya da bir kısmı kullanılmış, kalanı kullanılmamış ve kullanılmayacak olan ilaçlardır. Atık ilaçların çöpe atılması, lavaboya dökülmesi öncelikle içme sularımıza karışmaktadır. Özellikle çöpe atılan ilaçlar bizlerin ve hayvanların zehirlenmesine neden olur. Tuvaletlere dökülen ilaçlar da şehir kanalizasyon sistemine ve dolayısıyla arıtma tesislerinden tekrar suya, havaya ve toprağa geçerek evlerimize ulaşmaktadır. Bunun yanında yine havaya, suya, toprağa geçmesi ve yetiştirilen besinler, içilen sularla kişilerde bağışıklık sistemi, üreme sistemi, hormonal sistemlerin ciddi anlamda zarar görmesine neden olmaktadır. Ayrıca unutmamak gerekir ki, ilaç bir kimyasaldır ve yanlış ilaç kullanımı zehir etkisi de yaratabilir.
Atık ilaç
Neler yapıyorsunuz atık ilaçlarla ilgili?
İzmir’de Buca Belediyesi desteğiyle oluşturduğumuz atık ilaç ayrıştırma ve depolama tesisini kurduk. Çevreci eczacılar aracılığıyla halktan ve çevre eczanelerden miadı geçmiş ya da kullanılmamış atık ilaçları toplayarak, Buca’daki tesislerde depoluyoruz. Bu toplanan atık ilaçlardan kullanılabilir olan mamaları ve bazı ilaçları hayvan barınaklarına gönderiyoruz. İzmit’te de bugüne kadar yaklaşık 50 ton ilacı İzmit Büyükşehir Belediyesi’ne ait İzeydaş lisanslı bertaraf tesisinde imha ettirdik. İstanbul’daki ekolojik enerji isimli lisanslı tehlikeli atık bertaraf etme tesislerine göndererek, bu kimyasalların doğaya zarar vermeden bertarafını sağlıyoruz. Bu atık ilaçların imhasının da maddi yükünü ÇEKOOP tarafından sağlıyoruz.
Atık ilaç oluşmaması için yaptığınız bir çalışma var mı?
Türk Farmakoloji Derneği’nin yürüttüğü akılcı ilaç kullanımı projesini destekliyoruz. Atık ilaç ve akılcı ilaç kullanımı konusunda da, eğitimler vererek katkıda bulunuyoruz. Üretim aşamasında da gereğinden fazla üretimin olmamasını amaçlıyoruz. İlaç sadece doktor ve eczacı danışmanlığında kullanılmalıdır. İlaçların yanlış kullanımı da, çok tehlikeli sonuçlar ortaya çıkartabilir. Bu nedenle bilinçli kullanımını yaygınlaştırmaya çalışıyoruz, bu da atık ilaç oluşumunu engeller. Ayrıca ilaçların miad problemleriyle ilgili projemiz de henüz yazım aşamasında.
Biyopoşet kullanımı 
Diğer projelerinizden de konuşalım biraz…
Bir diğer projemiz de biyopoşet kullanımı, biyopoşet doğada 2 yıl içinde tamamen çözünebiliyor. Naylon torba kullanımının yarattığı çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla tüm eczanelerde ve perakende noktalarında biyopoşet kullanımını destekliyoruz.
Bir diğer projemiz de karbon ayak izi ve sıfırlanması, karbon ayak izi kişi ve kurumların kullandıkları enerjilerden dolayı doğaya saldıkların karbondioksit miktarıdır. Projemiz de bu karbondioksit miktarının hesaplanması ve bu oranın sıfırlanmasını sağlayacak doğaya geri dönüşüm olarak gerekli ağaç miktarının saptanması ve dikilmesini amaçlar. Biz de ÇEKOOP üyesi eczanelerimizin karbon ayak izini hesaplayarak, ağaç dikimini sağlıyoruz. Bugüne kadar da Edak ecza kooperatifiyle 4500 eczane hesaplanarak 350000 ağaç dikilmesini hedefledik. Ayrıca sadece atık ilaç değil, doğaya geri dönüşümü sağlanabilen plastik, elektronik ve atık kağıtları da topluyoruz ve elde edilen geliri Çağdaş Yaşamı Destekleme Vakfı kız öğrencilerine aktarıyoruz. Buna ek olarak da ekonomik desteğe ihtiyaç duyan ortaöğretim ve üniversite öğrencilerine ÇEKOOP Bursu adıyla burs vermekteyiz.
Tüm bunların yanında halkı da bilinçlendirmek önemli değil mi?
Tabii, çok önemli ÇEKOOP olarak çok önem verdiğimiz bir konu da, çevre bilinci konusundaki eğitim faaliyetlerimiz. Çevre korunması ve sürdürülebilir çevre konusunda ortaöğretim ve üniversitelerde değişik zamanlarda birçok eğitim veriyoruz. Bugüne kadar proje eğitmenlerimiz İzmir ilinde 50’ye yakın okul, halkevi, semt merkezleri ve sivil toplum örgütlerinde yaklaşık olarak 6.000 kişiye eğitim verdi ve bu kişilerin atık ilaç konusunda bilinçlenmesini sağladık. Ayrıca Deniz Temiz Derneği ile birlikte çalışarak, sularımızın ve denizlerimizin geleceği için eğitim çalışmalarımızı sürdürmekteyiz.
Bir de ÇEKOOP ‘un internet sitesinde yer alan engelsiz ilaç projeniz var biraz bundan da bahseder miyiz?
Engelsiz ilaç, ÇEKOOP ve Edak Ecza Kooperatifi’nin görme engelli vatandaşlarımızın ilaç kullanımındaki engelleri ortadan kaldırmak amacıyla başlattığı bir projedir. Bu projede görme engellilerin kullandıkları ilaçların üzerine braille alfabesiyle ilaç kutularının üzerine kullanım talimatlarını yazmak ya da bu alfabeyi bilmeyen görme engelli vatandaşlarımız için konuşan ilaç kutuları üretip hastalarımızın kullanımına sunmaktadır.
Konuşan İlaçlar
Konuşan ilaç kutuları dediniz, nasıl oluyor bu?
Konuşan ilaç kutularda bir ses kayıt cihazı bulunuyor. Görme engelli hastalarımız bu ilaç kutusunu eline aldığında, ilaçla ilgili tüm bilgiler hastaya sesli olarak anlatılmaktadır. İlacın ne olduğu, kullanım talimatı benzeri bilgiler ses kaydıyla dinlenebilmektedir. Bu proje Expo 2020 ye dahil edilmiş olup Aile Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı desteği ile İzmir Büyükşehir Belediyesi, Edak ecza koop paydaşlığında ÇEKOOP tarafından yürütülmektedir.
Çekoop bir gönüllü ordusu oluşturuyor. Eczacılar dışında da her yaş ve her meslekten kişi gönüllü olabiliyor. Projelerimize herkes katkıda bulunabilir, bu fikir katkısı olabilir, tanıtım ve organizasyonda destek olabilir, atık kağıt, plastik, pil toplama olabilir, araştırmalar bilgilendirmeler olabilir her tür desteğe açığız.
Çevremiz ve dergimiz adına derneğinize ve size çok teşekkür ediyoruz. Yeni projelerinizle tekrar görüşmeyi diliyoruz.
Biyografi: Çevreci Eczacılar Kooperatifi (ÇEKOOP) Başkanı Eczacı Adnan Aygan
