Liderin amacı; kendisine bağlı olduğu ekibi teşvik etmek, birlik içinde tutarak ortak olan amacı gerçekleştirmek ve insanlığın yararına sunmaktır. Bu amacın gerçekleşmesi için liderlikte ve liderlik seçimlerinde aranması gereken en önemli kriter, o insanın liderlik vasıflarını taşıyıp taşımadığıdır.
Liderin amacı; kendisine bağlı olduğu ekibi teşvik etmek, birlik içinde tutarak ortak olan amacı gerçekleştirmek ve insanlığın yararına sunmaktır. Bu amacın gerçekleşmesi için liderlikte ve liderlik seçimlerinde aranması gereken en önemli kriter, o insanın liderlik vasıflarını taşıyıp taşımadığıdır.
Her lider, lider değildir. Güçlü ve etkili bir lideri, sıradan bir liderden ayıran en önemli fark liderliğe özgü vasıflara sahip olmasıdır. Bu vasıflar için öncelikle sürekli devam etmesi gereken içsel yolculuk süreci vardır. Yani liderlerimizin gerçek bir lider olabilmeleri ve bizim de içimizdeki liderliğin ortaya çıkması için önce ve daima içsel yolculukta olup dönüşüme geçilmesi gerekir. Kişi, ancak bu şekilde kazandığı ve bir ritüel haline getirdiği vasıflar, davranışlar ile lider olma bilgeliğine erişir.
Nedir bu ritüeller? Robin Sharma’nın “Liderlik Bilgeliği” kitabında belirttiği ileri görüşlü liderlerin sekiz ritüeli şunlardır:
- Güçlü Bir Gelecek Odağı Yaratma Ritüeli
- İnsan İlişkileri Ritüeli
- Ekip Birliği Ritüeli
- Uyum Sağlama ve Değişim Yönetimi Ritüeli
- Kişisel Etkinlik Ritüeli
- Kendi Kendine Liderlik Etme Ritüeli
- Yaratıcılık ve Yenilikçilik Ritüeli
- Katkı ve Anlam Ritüeli
Yani gerçek bir liderin;
- İnsanların yaşamlarına olumlu katkı sağlayacak bir amaca sahip olması gerekir.
- İnsanlarla derin bir bağ kurması gerekir.
- Biz bilinci ile hareket etmesi gerekir.
- Değişime açık olup ona teslim olması, değişimi destekleyip teşvik etmesi gerekir.
- Amacına yoğunlaşması gerekir.
- Öncelikle kendine liderlik etmesi gerekir.
- Yaratıcılığının baskın olması ve liderlik ettiği insanların yaratıcılıklarını da ortaya çıkarması gerekir.
- Yaptıkları ile kendisi öldükten sonra bile insanlığın yolunu aydınlatan bir iz bırakması gerekir.
Bu ritüellerin ritüel haline gelmesini sağlayan, liderin kendinde başardığı dönüşüm ile ortaya çıkan vasıflar ise şu şekildedir:
Vizyon Sahibi Olmak: Liderlerin, liderlik ettiği alan için güçlü bir gelecek yaratma resimleri yani bir vizyonları vardır. Bu vizyon, yalnızca kendini kapsayan, kendi çıkarını içeren bir vizyon değildir. Kendi yaşamına olduğu kadar başkalarının yaşamlarına dokunup yaşamlarında olumlu bir fark yaratacak bir vizyona sahiptir. Bu vizyonu hayata geçirmesi için de onu motive eden güçlü bir amaca sahiptir. Lider, liderlik ettiği insanları da bu amaç için heyecanlandırır. Çünkü insanlar bir işe yaradıklarını düşündükleri an daha fazla harekete geçerler. Yani başka bir insanın yaşamına dokunduklarını hissettikleri an kendilerini değerli hissedip yaptıklarını büyük bir şevk ile yapmaya devam ederler ve gerçek bir lider bunun her daim farkındadır. Lider, kendisi için anlamlı gelen şeyleri liderlik ettiği insanlar için anlamlı gelen şeylerle bütünleştirir. Sahip olduğu vizyonu gerçekleştirmenin, liderlik ettiği insanlar için de anlamlı ve doyumlu bir yaşamın tadını almak olduğunu ve bu sayede kendilerini değerli hissedeceklerini gösterir. Tabi gerçek bir vizyona sahip olmak bunu başarır. Altını tekrar tekrar çizerek belirtmek gerekirse gerçek lider, insanların hayatlarına katkısı olan bir vizyona sahiptir.
Dürüstlük ve Açıklık: Dürüstlük, güvenden önce gelir yani güveni sağlayan en önemli nitelik dürüst olmaktır. Lider, sözleriyle ve davranışlarıyla içtendir. Sözleri ve yaptıkları uyumludur. Kararlarının arkasında yatan nedenleri açıklar. Kritik durumları da saklamak yerine paylaşır ve durum hakkında bilgilendirme yapar. Dürüstlük ve açıklık yoksa bir vizyona sahip olunsa bile o vizyonun gerçekleşmesini sağlayacak adımlar atılamaz.
İnsan İlişkileri ve İletişim Yeteneği: İnsan ilişkilerinde ve iletişimde en önemli unsur anlamaktır. Lider, kendini anlayabildiği gibi başkalarını da anlayabilme bilgeliğine sahiptir. Anlamak, beraberinde vicdani duyguları ortaya çıkarır ve insanlarla derin bir bağın oluşmasını sağlar. Empatik olan bir lider, elbette liderlik ettiği insanlarla da derin bir bağ içinde olur. Onları gerçekten dinler ve anlar, bu sebeple nerede, nasıl konuşması gerektiğini de bilir.
Biz Bilincine Sahip Olmak: Lider, kendi yeteneklerinin ve içindeki potansiyelinin farkında olduğu kadar başkalarının da kendilerine özgü yeteneklerinin var olduğunun farkındadır. Liderlik ettiği insanların içlerindeki en iyi yönlerin ortaya çıkmasını sağlayıp onları en iyi performanslarını gösterecek eğitimlerle donatır, gelişimlerine önem verir. Sürekli motive edicidir. Teşekkür ve takdir etmek, vazgeçilmez davranışlarındandır. Ortamda biz bilincini oluşturur. Liderlik ettiği insanlardan üstün olduğu yargısına varmaz, kibirlenmez. Kendisini ve haddini bilir, alçakgönüllüdür. İnsanın özüne değer verir. Korku kültürü yerine insanı önde tutan değerler ile hareket eder. Bu yüzden liderlik ettiği insanlar ile ekip birliği içinde olur.
Eyleme Geçmek: Bir şeyi yapmayı ne kadar çok beklersen onu yapmak için duyduğun istek azalır. Bu, azalan niyet yasası demektir. Lider, bunu bilir ve amacına uygun bir şekilde harekete geçer. Amacını gerçekleştirene kadar eylemlerinden vazgeçmez. Yapmaları gerekeni yapılması gereken zamanda yapma öz-disiplinine sahiptirler. Çalışkan, azimli ve cesaretlidir. Yoldayken önüne çıkan engellerden pes etmez ve pes etmediği gibi engellere karşı liderlik ettiği insanları da motive eder.
Amaca Odaklanmak: Amacına yoğunlaşmasını engelleyen, zamanından çalan gereksiz işler daha doğrusu o an için önemi olmayıp sonradan da halledilebilecek işler yerine amacı ne ise yalnızca o amacına ve o amacına ulaşacak eylemlere odaklanır. Bunu başarması için de gereken öz-disipline sahiptir. Bu sayede zamanını da verimli kullanır yani zaman yönetimi konusunda da ustadır.
Kişisel Hakimiyet: Yazının başında belirttiğim gibi liderlik için önce kişinin kendi içsel yolculuğuna çıkması gerekir. Lider, kendini tanıyarak ve arıtarak içsel yolculuğuna her an devam eder. Ruhsal, bedensel, zihinsel ve toplumsal yönden kendini yeniler. Bunu ise davranışları, tutumları ile gösterir.
Yenilikçilik ve Yaratıcılık: Gelişimi ve vizyonunu destekleyen her tür değişime, yeni fikirlere açıktır. Öğrenilecek yeni beceri ve bilgilere açıktır. Değişimi gerçekleştirmek ve çıkan sorunları çözmek için yaratıcı üretkenliğe ve gerektiğinde risk alabilecek cesarete, esnek ve yaratıcı düşünce yapısına sahiptir. Liderlik ettiği insanlarda da değişimi, yaratıcılığı ve özgün fikirlerin ortaya çıkmasını teşvik eder.
Rehberlik: Lider, hizmetleri ve yaptıkları ile kendisi öldükten sonra bile onu takip edenlere, insanlığa ışık tutar. Vizyonu, insanlığa katkı sağlayacak amaçlardır ve bu yönde rehberlik eder. İnsanlığa faydalı bir miras bırakır.
Liderlik bilgeliğine sahip değilsinizdir belki ama bu bilgiler ışığında kendinizde liderlik vasıflarını elde edebilir ve bulunduğunuz toplumda liderinizin seçiminde bu vasıfları göz önüne alarak seçim yapabilirsiniz.
Ayrıca liderinizi seçerken veya kendi liderliğinizi ölçmek için, bu ritüellere dayanarak o kişide veya kendinizde şu soruların yanıtlarını aramalısınız;
1) Liderin sahip olduğu vizyon, insanların yaşamlarına katkı sağlıyor mu? Bu vizyonunu gerçekleştirmek için liderlik ettiği insanlarla ortak amaç içinde mi?
2) Liderlik ettiği insanlarla arasındaki ilişki ve iletişim kaliteli mi? Onları anlıyor, dinliyor ve değer veriyor mu?
3) Liderlik ettiği insanların içlerindeki potansiyelin açığa çıkmasını sağlıyor mu? Onların olumlu davranışlarını takdir edip ödüllendiriyor mu?
4) Liderlik ettiği alanda olan değişimlere açık ve uyumlu mu?
5) Amacına yönelik önceliklere odaklanıp her koşulda amacına ulaşmak için çabalıyor mu?
6) Kendi içsel yolculuğuna çıkarak kendini yenileyip bunu davranışlarında gösteriyor mu?
7) Yaratıcı ve esnek düşünce yapısına sahip mi ve yaratıcı düşünmeye teşvik ediyor mu? Yeni ve yaratıcı fikirleri dinliyor ve önemsiyor mu?
8) İnsanlığın yararına olan hizmetlerde bulunuyor mu? İnsanlara ışık tutup rehberlik ediyor mu?
