George Ovashvili, doğa temasıyla beraber İlyas Salman’ın çok az diyalogla sergilediği muhteşem oyunculuğunu arkasına alarak küçücük bir toprak parçasında insanlık tarihinin değişmez döngüsünü gözler önüne seriyor.
[divider]
SIMINDIS KUNDZULI / CORN ISLAND / MISIR ADASI
YÖNETMEN: George Ovashvili
SENARYO: George Ovashvili, Roelof Jan Minneboo, Nuzgar Shataidze
YAPIMCI: Guillaume de Seille, Nino Devdariani, Sain Gabdullin, Eike Goreczka, Christoph Kukula, George Ovashvili, Karla Stojáková
GÖRÜNTÜ YÖNETMENİ: Elemér Ragályi
MÜZİK: Iosif Bardanashvili
YAPIM YILI: 2014
ÜLKE: Gürcistan
OYUNCULAR: İlyas Salman, Mariam Buturishvili, Irakli Samushia, Tamer Levent
[divider]
Gürcistan ve Abhazya arasında sular alçalır. Nehir üzerinde tarafsız bölgede küçük bir ada oluşur. Yaşlı bir adam kayığıyla bu adaya gelir. Toprağı koklayıp tadına bakar. Kayığına doldurduğu malzemelerle ve torunuyla adaya baraka yapmak üzere tekrar gelir.
Baraka tamamlanır, toprak işlenir, tohumlar ekilir, mısırlar büyür. Mısırlar büyüdükçe etraftan gelen silah sesleri de büyür.
Bir gün mısırların arasında yaralı bir asker bulunur. Yaşlı adamın tarafsız kalıp kalmama arasında tercih yapması gerekir.
Film, 1992’de Abhazya Cumhuriyeti’nin ilanıyla başlayan savaş sürecinin sonucu olarak ortaya çıkan nefretin kör edici yönünü doğa üzerinden anlatıyor. Filmi izlemek için Gürcistan ve Abhazya arasında olanları bilmeye gerek yok. Dünyanın her köşesi sınır, inanç gibi değerler yüzünden savaş halinde. George Ovashvili, aslında bu savaşın anlamsız olduğunu belirterek doğadaki yaşam savaşının daha önemli olduğunun altını çiziyor.
Sadece savaş değil, filmde ele alınan birçok konu var. Bu kadar çok konu ele alınması sinema için her zaman risktir. Ovashvili, bu konuları minimalist bir biçimde hemen hemen hiç diyalog kullanmadan anlatarak girdiği riskin altından ustalıkla kalkıyor.
Ovashvili’nin girdiği risklerden biri de aynı sahneyi farklı planlarla çekmek. Böylesine hareketli bir doğayı fon olarak kullanmak devamlılık açısından sıkıntılar yaratabilir. Filmde tek kamera mı, birkaç kamera mı kullanıldı bilmiyorum. Eğer tek kamera kullanıldıysa büyük başarı. Devamlılık hatası yok gibi.
Bütün film boyunca kahverengi renk tonlarının ağırlıkta olduğu başarılı bir sinematografi oluşturulurken bunun sekteye uğradığı iki sahne var. Filmin başındaki sahnelerin birinde yaşlı adam adaya gelir. Gün ışığı olmasına rağmen sahne için kullanılan ışık yaşlı adamın üzerinde az da olsa belli oluyor. Diğer sahnede ise akşam vakti yaşlı adam dışarıda ateş yakar ve başında oturur. Yaşlı adamın yüzüne ateşin ışığı yansır. Ateş hareketli olduğu için yaşlı adamın barakaya yansıyan gölgesinin de hareketli olması gerekir. Ama gölgesi sabittir. Ateş ışığı diye gizlice yerleştirilen ışık, yaşlı adamın yüzüne yansıdığı için barakaya yansıyan gölgesi hareket etmez.
İlyas Salman görkemli bir oyunculuk sergilerken torunu rolündeki Mariam Buturishvili’de Salman’a ayak uyduruyor. Filmin efsane olabilecek finali, bana Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü romanının sinema uyarlamasındaki finalini hatırlattı. Salman o filmin finalinde dublör kullanmadı. Mısır Adası’nın finalinde de dublör kullanmıyor gibi görünüyor. Daha fazla detaya girmiyorum.
Ovashvili, Mısır Adası’nın senaryosu hazır olmasına rağmen yaşlı adam rolünü içine sinerek teslim edeceği oyuncuyu bulamadığı için birkaç yıl bekler. Salman’ın oynadığı Lal Gece (2012) filmini Avustralya’da izler. Aynı filmin kamera arkası görüntülerini de izleyip “Aradığım adam” der.
Salman ve o yaşlardaki oyuncu kuşağının şanssızlığı, tarzları birbirine çok yakın yönetmenlerle çalışmak. Biraz farklı tarza sahip yönetmenlerle çalıştıklarında, oyunculuk potansiyellerinin ne kadar geniş olduğunu gösterir biçimde sonuç alınıyor. Reha Erdem’in A Ay (1988) filminde Münir Özkul’un kısa ama unutulmaz performansı gibi.
Karlovy Vary Film Festivali’nde En İyi Film ödülünü alan Mısır adası, 2014’ün en ilgi çekici filmlerinden olmasının yanı sıra Oscar’ın yabancı film dalındaki ilk dokuz filmin arasında kendine yer buldu.
Mısır Adası Fragman
http://www.youtube.com/watch?v=b5Fc9ydpP_Q
