Bu yazı bir hatırlatma ve bilgi yazısıdır! Daha önceden bildiğiniz, ama şimdi tekrardan okuyacağınız ve daha sonrasında okuduğunuzu yine düşünmek zorunda kalacağınız bir yazı.
Tam bir lider vasfına sahip olmak, asker kimliğinin hakkını vermek, devlet adamı vasfı ile medeniyeti ülkesine pay etmek ve insan kimliği ile sınırlar ötesinde saygı duyulmak hatta sevilmek, taklit edilemez sembol olmak, yaptığı ve önderlik ettiği sayısız devrimlerle bu yaşanmışlık daha nasıl anlatılabilir ki?
Geriye gidelim çok değil biraz geriye! Bir öz eleştiri ile balık hafızamızın yenilgisine pek çok kez uğramış bir millet olarak…
Atatürk’ün önderliğinde kazandığımız hak ve hürriyetler
Atatürk, önce insana sonrasında da bireyin en onurlu şekilde yaşayabilmesi, kendini geliştirebilmesi, vatanına ve milletine ve dünya üzerinde her alanda yararlı bireyler olmasının önünü açacak olan hak ve hürriyetlerine çok önem veriyordu. Cumhuriyetin ilanından sonra Atatürk’ün önderliğinde toplum hayatını olumlu yönde etkileyen değişiklikler yapıldı. Bunun sonucunda Türk Milleti, yeni hak ve hürriyetlerine kavuştu. Rejimin değişimi ile sınırlı olan bazı hak ve özgürlüklerimiz sürekli olarak genişletildi ve eşitlendi. Yani adil bir hak, düzen, anlayış, bakış ve davranış biçimi oluşturuldu…
Temel kuvvetliydi, ama yapı sağlam çıkamadı katları…
Sahip olduğumuz temel hak ve özgürlüklerimiz neler?
1- Yaşama Hakkı
2- Sağlık Hakkı
3- Eğitim Hakkı
4- Düşünce Özgürlüğü
5- İnanç Özgürlüğü
6- İbadet Hakkı
7- Özel Yaşam Gizliliği Hakkı
8- Ekonomik Haklar
Aşina olduğumuz lafları edip de herkeslerin bildiği ve şu cümlelerden sonra akıldan geçenleri buraya yazarak antipati toplamak hiç işime gelmiyor. Üstelik negatif düşünceler yayıp, ışıkları karartmak da hiç bana göre değil.
Hak nedir? İnsanların herhangi bir işi yapma yetkisine hak denir.
Özgürlük nedir? İnsanların hiçbir insana zarar vermeden dilediği her şeyi yapabilmesine özgürlük denir.
Temel hak ve özgürlüklerin genel özellikleri nelerdir?
1- Doğumla başlar, ölümle biter.
2- Evrenseldir. Dünya’nın her yerinde geçerlidir.
3- Dokunulamaz, devredilemez ve vazgeçilemez özellikler taşırlar.
4- Tamamı bir bütündür. Bir tanesi bile olmazsa veya kullanılmazsa diğerleri bir işe yaramaz.
5- Sınırlandırılamaz. (Sıkıyönetim, savaş, bulaşıcı hastalıklar, nüfus sayımları gibi olağanüstü durumlarda; yani insan hayatının söz konusu olduğu durumlarda, “yaşama hakkımız” dışındaki diğer tüm haklar sınırlandırılabilir.)
6- Başkalarının hak ve özgürlüklerinin başladığı yerde, bizim hak ve özgürlüklerimiz biter.
7- Her devlet, düzenlediği anayasa ve yasalarla insan haklarını güvence altına almak zorundadır.
Temel haklar neler?
Bu haklar insanın doğuştan sahip olduğu, insanın insanca yaşayabilmesi için gerekli olan haklardır!
Yaşama hakkı; en temel haktır. Hiçbir şekilde ortadan kaldırılamaz sınırlandırılamaz.
Kişi dokunulmazlığı hakkı; kişinin hem beden, hem ruh bütünlüğünü korumaya yöneliktir.
Sağlık Hakkı; herkes, sağlıklı bir çevrede yaşama ve sağlığını koruyacak tedbirler alma hakkına sahiptir.
Eğitim hakkı; herkes eğitim – öğretim hakkına sahiptir.
Dilekçe hakkı; herkes şikayetlerini ve isteklerini yetkili makamlara ve TBMM’ye iletme hakkına sahiptir.
Özel yaşamın gizliliği; herkes özel yaşamına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Kanunla belirlenen özel durumlar dışında hiç kimsenin üzeri ve özel eşyaları aranamaz, haberleşme araçları dinlenemez.
Konut dokunulmazlığı; hiç kimsenin konutuna izinsiz girilemez.
Seçme ve seçilme hakkı; herkes ülke yönetimine katılmak için seçme ve seçilme hakkına sahiptir. Bu amaçla siyasi parti kurabilir ve siyasi partilere üye olabilir.
Anayasa ve yasalarla koruma altına alınmış temel hak ve hürriyetlere, artık devlet tarafından bazı özel durumlarda (?) kısıtlama getirebilir. Hem iç, hem güvenlik, hem de yasa…
Temel özgürlükler nelerdir?
İnsanların kişiliğini geliştirme ve insanca yaşayabilmesi için başkalarının haklarını ihlal etmeden özgürce yaşayabilmesini sağlayan haklardır.
- Düşünce, kanaat ve ifade özgürlüğü
- Basın özgürlüğü
- Din ve vicdan özgürlüğü
- Haberleşme özgürlüğü
- Yerleşme ve seyahat özgürlüğü
- Toplantı hak ve özgürlüğü
- Bilim ve sanat özgürlüğü
Bu haklar da devlet tarafından anayasa ve yasalarla koruma altına alınmıştır.
Bir de sahip olduğumuz hakların aksamadan bize ulaşabilmesi için, bize hakkaniyetli dağıtılabilmesi için, bize hizmet edebilmesi için devlete düşen görevler var.
Devletin görevleri nelerdir?
Eğitim Görevi: Devlet insanların haklarını bilmeleri ve korumaları konusunda bireylere gereken eğitimi vermek veya gerekli ortamı hazırlamak zorundadır.
Yasama Görevi: Devlet, temel hak ve özgürlüklerin korunması ve sınırlarının belirlenmesi için gerekli kanunları yapmalıdır. Bu yetki TBMM’nindir.
Yürütme Görevi: Devletin vatandaşlara gereken hizmeti vermesi için gereken etkinlikleri yapmasıdır.
Yargı Görevi: Bireylerin birbirleri ile ve devlet ile olan sorunlarını çözmek yargının görevidir. Yargı görevi bağımsız mahkemelere aittir. Yargıçlar insan hakları konusunda uluslararası hukuka uygun kararlar vermek zorundadırlar. Yargı görevini yerine getirecek merciler; Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ile Uyuşmazlık Mahkemeleridir.
Devletin kişi özgürlüğüne ilişkin görevleri hangileri?
Temel haklar, devletler tarafından korunsun ya da korunmasın, insanlar bu haklara sahiptir. Devletler bu hakları korumak için gerekli düzenlemeleri yapmalı, gereken kanunları çıkarmalıdır. Temel hak ve özgürlüklerin korunması; bilim, sanat ve edebiyatın gelişmesi, toplumun refah ve mutluluğunun gelişmesi, devletin siyasi, askeri ve ekonomik gücünün artması için mutlaka korunmalıdır.
Hangi madde size tanıdık ve yaşanıyor geldi?
Hem tanıdık, hem de değil!.. Resmen seni gözüm bir yerden ısırıyor ama nereden diyebileceğimiz türden…
Durumun vahametinden ziyade, terazinin ne yöne ağırlaştığını, grafik eğrisinin ne yönde ilerleme kaydettiğini, iyileşme ve başarı istatistiklerinin verdiği rakamları ve insanların yaşam alanlarının çeperini… Ya da adına her ne diyeceksek görülmeyecek, hissedilemeyecek boyutta mı?
Hatırlananlarla, terazinin kefesini doldurmak, ucu bucağı gelmeyen yorumlarla savaşmak, içinizden gelen ağız dolusu renkli kelimelere yol vermek ve her şeyde (kişi, eşya, duygu, hak, hukuk, adalet, vatan vs…) olduğu gibi mücadele edilemeden ellerinizden kayıp giden, ne olduğunu çözemediğiniz , hiç gitmeyeceğini, hiç bitmeyeceğini sandığınız değerli şeylere (kişi, eşya, duygu, hak, hukuk, adalet, vatan vs…) bakakalmak gibi kalmak bize kalmış…Sonrasındaki acı pişmanlık ve ödenen bedel herkese tanıdıktır!..
Birileri yapar! Birileri bozar! Birileri de “dur bir dakika ya ne oluyor” der! Beklenilen replik budur! Eylemde!…
