Geliştirilen her teknoloji günlük yaşamı daha konforlu hale getirirken, engellilerin hayatını neden daha rahat bir hale getirmesin? Engelliler için sürekli bilimsel çalışmalar yapılıyor, yeni teknolojik icatlar bulunuyor.
Türkiye’deki 9 milyon engelli vatandaşımızın sorunları
Ülkemizde yaklaşık olarak 9 milyon engelli vatandaşımız var ve Türkiye’de birçok sorunla karşılaşıyorlar. Engelsiz insanlar dahi trafikten, işsizlikten, eğitim ve sağlık sorunlarından dert yanarken, onların durumu daha da vahim. Belediyelerin sokaklara döşediği kılavuz yüzey döşemelerine ve otoparklarda engelliler için ayrılmış bölümlere gelip park ederek onların hayatlarını daha da zorlaştırıyoruz. Eğer daha duyarlı olabilirsek teknolojinin de yardımıyla engellilerin birçok sorunu çözüme kavuşabilir.
Teknolojilerden en hızlı yaygınlaşanı şüphesiz ki bilişim teknolojileri. Artık bilgisayar ve internet vasıtasıyla gerek duyduğumuz bilgilere anında ulaşabiliyoruz. Faturamızı internetten yatırıyoruz, eğitim harçlarını internetten ödüyoruz, yemek siparişini dahi internetten veriyoruz. Bu olanaklardan bizim kadar engelli bireylerin de eşit koşullarda yararlanabilmesi gerekir. Bu yüzden engelli kesimin özel ihtiyaçları daha fazla dikkate alınmalı.
Geliştirilen her teknoloji günlük yaşamı daha konforlu bir hale getirirken engellilerin hayatını neden daha rahat bir hale getirmesin?
Dokuz Eylül Üniversitesi, engellilerin hayatını kolaylaştıracak çözümler arıyor
Geçen sene Dokuz Eylül Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümünde engelliler ve bilişim ile ilgili bir kongreye katılmıştım ve çok etkilenmiştim. Uluslararası Engelsiz Bilişim kongresiydi. Engellilerin hayatını engelsiz bir hayata dönüştürmekle ilgiliydi. Alanında uzman profesörler, öğretim üyeleri, dernekler ve öğrenciler yaptıkları çalışmaları, görsel sunumlarla en ayrıntılı şekilde anlatmışlardı.
Konferans için gittiğim Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü’ne kapıdan girdiğimde engelliler için asansör bulunması, tuvaletlerde engelliler için ayrı bir tuvaletin yer alması atılmış güzel adımlardı. En beğendim şey ise dağıttıkları broşürlerin üzerinde aynı zamanda Braille alfabesinin de olmasıydı. Aslında gün içinde karşılaştığımız birçok materyalin üzerinde bu alfabenin olması gerekir diye düşünmüştüm.
Konferans salonunda engellilerin sayıca azlığı beni üzdü, malum ülkemizde engelliler için ulaşım büyük problem. Yine de katılan bilinçli azınlık konferansı pür dikkat dinledi ve sorunlarını dile getirdi. Çeşitli üniversitelerden gelen çözüm önerileri hayata geçirildiğinde teknolojinin hayatı olumlu yönde nasıl değiştirebileceğini gördüm.
Akıllı tekerlekli sandalyeler
Örneğin akülü sandalye kullanan bedensel engelli bireylerin hayatını kolaylaştıracak sensör uygulamaları önerisi oldukça işlevli görünüyor. Akülü sandalyede duman sensörü, hareket sensörleri, mesafe sensörleri, optik sensörler bireyin akülü sandalyeyi daha güvenli ve konforlu kullanımını sağlıyor.
Birikim Dükkanı
İzmir Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen ‘Ben de başarabilirim’ projesi kapsamında okul öncesi dönemde otizmli çocukların becerilerini destekleyecek bir tablet uygulamasının yanı sıra otizmli çocukların eğitim ve gelişiminden sorumlu olan kişiler arasında bilgi ve deneyim paylaşımına imkan veren bir mobil uygulama da geliştiriliyor. İlk uygulama otizmli çocukların gelişimlerini izleyecek Gelişim Atölyesi. İkinci uygulama öğretmenlerin, ebeveynlerin özel eğitime yönelik yenilikçi uygulamaların bilgi alışverişini sağlayacak Birikim Dükkanı adlı mobil uygulaması.
Görme engelliler için sesli yazı
Diğer bir proje ise görme engelli bireylerin Android sistemli cihazlarda erişilebilir bir metin okuma ve düzenleme işlemlerini yapabilmelerini mümkün kılan “Accessible Talkback Editör” yazılımı. Bu yazılımla görme engelli bireyler okumak istedikleri yazıyı sesli olarak duyacak ve düzenleyebilecekler.
Hatırlatıcım uygulaması
Bunların yanı sıra üniversite öğrencilerinin geliştirdiği engelsiz bilişim tablet uygulamalarından alzheimer hastalarının unutkanlığına çözüm getiren mobil uygulama Hatırlatıcım gerçekten yararlı olacağa benziyor.
Hatalı park yapanları şikayet eden uygulama
Dikkatimi çeken bir diğer uygulama; engelliler için özel tahsis edilmiş alanların yanlış kullanıldığı durumları şikayet etmek için ‘Şikayet et’ uygulaması park yerlerini işgal edenlere verilecek en güzel cevap.
Belediyeler engelliler için e-hizmet sunuyor
Bunların yanı sıra belediyelerin kendi web sitelerini engellilere yönelik geliştirmeye çalıştıklarını, engellilerin kullanabileceği şekilde e-hizmet vermek için erişilebilirlik ölçütlerini test etmeleri de önemli adımlar.
Engelliler için Türk yazılımı: moBraille
Konferans izlenimlerimin yanı sıra beni çok sevindiren bir olay, Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğrencisi Hakan Kalmaç‘ın ‘moBraille’ adında bir yazılım geliştirmesi ve bununla TÜBİTAK tarafından düzenlenen bir yarışmada birinci olması takdir edilecek bir başarı. Bu yazılım sayesinde daha önce dokunmatik cihazları kullanmayan görme engelliler, arama yapma, sms gönderme, sms alma, sosyal ağları takip etme, sosyal ağa mesaj gönderme, mail alma gibi pek çok uygulamayı rahatlıkla kullanabilecek.
Dolayısıyla ülkemizde bu konuda güzel ve önemli adımlar atılmakta. Gerçi biz her ne kadar teknolojiyi, sadece yeni çıkan cep telefonları, sosyal medyayı kullanma ve büyük boy televizyon olarak görüyor olsak da neyse ki birileri teknolojiyi insanlık yararına kullanmaya kararlı görünüyor.
Kaynak
- Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü
- moBraille Görme Engelliler için Mobil Altyapı Sistemi
İlgili yazılar
Engelleri aşmaya varım Ya sen?
Bilgisizlik Bilimi ve Dağılım Tezi
