8 Mart Dünya Kadınlar Günü kapsamında, Amerikan Hastanesi ve Koç Üniversitesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanları, üreme çağı ve menopoz döneminde kadın sağlığını tehdit eden noktalara ve tedavilerine dikkat çekti.
Amerikan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Tonguç Arslan, menopozda hormon tedavisinin tedavi tipine, nasıl alındığına ve başlama zamanına göre farklı yararları ve yan etkileri olduğuna değinirken, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Sertan Aksu yumurtalık kapasitesine bağlı olarak gebe kalabilme şansının 35 yaşından itibaren düşmesine, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Ayşen Boza ise kadının üreme kapasitesinde azalma riski yaratabilecek her durum için üremenin korunması adına yumurtaların veya yumurtalık dokusunun saklanmasının önemine değindi.
Koç Üniversitesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Selim Mısırlıoğlu da smear taramasının 21 ila 29 yaşları arasında 3 yılda bir yapılması ve taramanın 65 yaşından sonra bırakılması konularına vurgu yaptı.
Menopozda Hormon Tedavisinin Güncel Konumu
Dr. Tonguç Arslan – Amerikan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Hormon tedavisi, sıcak basmaları ve gece terlemeleri gibi yaşam kalitesini bozan menopoz semptomlarının tedavisinde halen en etkili tedavi yöntemidir. Women’s Health Initiative (WHI) çalışmasının üzerinden geçen 10 yılı aşkın sürede yapılan değerlendirmeler, menopozda hormon tedavisinin – tedavinin tipine göre (yalnızca östrojen ya da östrojen ve progesteron birlikte) nasıl alındığına ve başlama zamanına göre (erken veya geç menopozda) – farklı yararları ve yan etkileri olduğunu göstermiştir. Günümüzde anahtar nokta, tedavinin bireyselleştirilmesidir. Her kadına, yaşam kalitesini etkileyen menopoz şikayetleriyle koroner kalp hastalığı, meme kanseri, inme ve venöz tromboz gibi risk faktörlerini birleştiren bireysel bir kâr – zarar profili oluşturulması gereklidir. 50 ile 59 yaşları arasında sağlıklı kadınlarda hormon kullanımının riski düşüktür. Buna karşın, ileri yaşta başlanılan veya önerilenden uzun süre devam eden tedavi de yüksek riskle ilişkilidir. Yalnızca östrojen 7 yıl süreyle verilebilirken, östrojen ve progesteron beraber kullanımı, artmış meme kanseri riski nedeniyle 3 – 5 yılla sınırlıdır. Erken menopoza giren hastalar osteoporoz (kemik erimesi) ve kalp damar hastalığı açısından artmış riske sahiptirler ve menopoz şikayetlerini çok daha şiddetli yaşarlar. Bu nedenle bu kadınlarda doğal menopozun ortalama yaşı olan 51 yaşına kadar hormon tedavisi önerilir. Yalnızca vajinal şikayetler olduğunda ise düşük doz vajinal östrojen en etkili tedavidir.
Üreme Farkındalığı
Üreme FarkındalığıDr. Sertan Aksu – Amerikan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Kadınlar tarafından bilinmesi gereken en önemli fizyolojik değişikliklerden biri, yaşa bağlı olarak gebe kalabilme şansının azalmasıdır. Yumurtalık kapasitesi ve dolayısıyla gebe kalabilme şansı 35 yaşından itibaren düşmekte ve 40 yaşından sonra iyice azalmaktadır. 44 yaşından sonra kadının gebe kalabilme olasılığı ise ihmal edilecek kadar azalmaktadır. Yakın akrabalarında (anne, abla, teyze) erken menopoz olan ve yumurtalık kapasitesini azaltabilen kemoterapi, radyoterapi, yumurtalık cerrahisi gibi öyküsü olan kadınlarda yumurtalık kapasitesi ultrason ve gerektiğinde kan testleriyle değerlendirilmelidir. Bu, özellikle değişik nedenlerle gebe kalmayı daha ileri yaşlara erteleyen kadınlar için çok daha önemlidir.
Üreme Potansiyelinin İleri Yaşlarda Korunması İçin Yumurta Dondurulması
Dr. Ayşen Boza – Amerikan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Üremenin korunması, üremenin devamlılığını sağlayabilmek amacıyla yumurtaların veya yumurtalık dokusunun saklanmasıdır. Kadının üreme kapasitesinde azalma riski yaratabilecek her durum üremenin korunması için bir gerekliliktir. Dünyada bu konuda bilinçlenmeyi artırmak amaçlı birçok organizasyon yapılmaktadır, ancak yapılan anket çalışmaları hastaların ve hatta doktorların üremenin korunmasıyla ilgili yeterli düzeyde bilgiye sahip olmadıklarını göstermektedir. Ülkemizde ise elimizde veri olmamakla birlikte, üremenin korunmasıyla ilgili genel bilginin yetersiz olduğu aşikârdır. Üreme fonksiyonlarının kaybedilmesine veya azalmasına yol açacak tedaviler (kanser tedavileri, yumurtalık cerrahileri), yumurtalık kapasitesini azaltma riski taşıyan durumlar (genetik nedenler, ailede erken menopoz öyküsü, endometriozis hastalığı vb.) üremenin korunmasına yönelik önlemlerin alınmasını gerektirmektedir. Hastalık harici başka bir önemli neden ise sosyal nedenlerle doğurganlığın ertelenme isteğidir. Sosyal nedenlerle doğurganlığını ertelemek isteyen kadınlarda “yumurta dondurma”, üremenin korunması için çok önemli bir seçenektir. Daha önceden deneysel olarak kabul edilen yumurta dondurma, 2013’den bu yana artık deneysel değil, doğurganlığını korumak isteyen hastalara rutin olarak sunulması gereken bir yöntem olarak kabul edilmiştir. Başarı oranını etkileyen en önemli faktör, yumurta dondurulurken hastanın kaç yaşında olduğu ve kaç yumurtasının dondurulduğudur. Çözülen yumurta sayısı ve dondurma yöntemine göre her yaş için canlı doğum oranları farklıdır. Bugüne kadar yumurta dondurulması sonrasında 5.000’in üzerinde canlı doğum bildirilmiştir.
Rahim Ağzı Kanseri İçin Smear Testi
Dr. Selim Mısırlıoğlu – Koç Üniversitesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Rahim ağzından alınan yayma – servikal smear, Pap smear veya servikal yayma olarak da bilinir – ile ilgili kurallar Dünya Sağlık Örgütü (WHO – World Health Organisation) tarafından düzenlenmiş ve 26 yıl boyunca uygulanmıştır. Ancak 2012 yılında Amerikan Kanser Cemiyeti (ACS – American Cancer Society) ve Amerikan Obstetrisyenler ve Jinekologlar Birliği (ACOG – American College of Obstetricians and Gynecologists) arka arkaya yeni kılavuzlar çıkarmışlardır. Rahim ağzı kanseri artık HPV mikrobu tarafından oluşturulan ve cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Buna göre taramanın başlangıcı, tarama aralığı, taramanın kesilmesi ve özel durumlarda uygulanacak yöntemler belirlenmiştir. Smear taramasının başlangıcı 21 yaşından sonra olmalıdır. Tarama aralıklarının 21 – 29 yaş aralığında, 3 yılda bir olması yeterlidir. Daha sık alınması rahim ağzı kanserine karşı korunma olasılığını artırmaz. 30 – 65 yaş arasında ise smear tek başına yapılıyorsa yine 3 yılda bir, HPV testi ile birlikte yapılıyorsa 5 yılda bir tarama yapılması yeterlidir. HPV testiyle birlikte smear taraması kansere karşı korunmada daha duyarlıdır. Taramanın 65 yaşından sonra sonlandırılması konusunda tüm otoriteler fikir birliğine varmıştır. Daha ileri yaşlarda smear taraması gereksizdir. Gebelerde tarama ilk üç ayda yapılmalıdır. İlk üç ayda yapılan smear testinin gebelik kaybına yol açmadığı kanıtlanmıştır.
İlgili yazılar
Menopoz korkulacak bir şey değil!
Annenizin menopoza giriş yaşı size rehber olabilir!
