Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Vanderbilt Üniversitesi’nden gelen bir haberle uzun yıllardır bilim insanlarının zihnini kurcalayan “yapay organ üretme” fikrine bir adım daha yaklaşıldı. Ekip pamuk şekeri üreten makineleri kullanarak, hidrojelden insan vücudundaki kılcal damarlar gibi davranan hücre dostu mikrofiber yapılar elde etti. Üç boyutlu suni organların iskeleti olarak şekillendirilebilen su tabanlı hidrojeller, uzun süredir doku mühendislerinin ilgi odağıydı.
Pamuk Şekeri Metodu: Pamuk şekerinden suni organlara açılan yol
Pamuk şekeri makinesi bir buluşa aracı oldu
Böylece çocukların favori cihazlarından pamuk şekeri makineleri, hiç umulmadık bir buluşa aracı oldu. Belki de pamuk şekeri makinesi gerçek uygulama alanını bu sayede buldu. Daha önceleri yapılan benzeri birçok çalışmada karşılaşılan en büyük sorunlardan biri; organları besleyen suni kılcal damarları üretmek olmuştu. Bu ince tünel ağları oluşturmak ciddi bir sorundu.
Vücuttaki kılcal damarlar kompleks yapılarıyla hücrelere oksijen sağlamak ve böbrek, karaciğer gibi yaşamsal organlardaki atıkları temizlemekte anahtar rolüne sahipler. Bu kompleks yapıları kurmaya çalışırlarken, kullanılan benzetmelerden birinin de pamuk şeker olduğunu belirten Mekanik Mühendisi Dr. Leon Bellan, neden olmasın deyip marketten 40 dolara aldığı pamuk şeker makinesini kullandığını belirtiyor. Oluşturulan damarların saç telinin çapının onda biri büyüklüğünde, yani yaklaşık olarak kılcal damar kalınlığında olduğunu görülünce de doğru bir adım atıldığı kesinleşiyor.
Video – Suni kılcal damar üretimi için mikrofiber ağ yapısı
İlk sonuçlardan sonra ekip kılcal damar üretmeye yönelik kendi “pamuk şeker” makinesini geliştirdi. Ardından da jelatin ve insan hücrelerinden oluşan organ benzeri bloğu üretti. Bu suni yapı bir haftadan fazla bir süre yaşadı. Bu zaman aralığı da mevcut metodlar arasında takdir edilecek bir başarı sayılıyor.
Pamuk şekeri metodu işe yarıyor görünse de, henüz tam manasıyla çalışan bir organda denemediği için, çalışmanın gelişmesi için zamana ihtiyacı var. Buna rağmen, Advanced Healthcare Materials’te yayınlanan bilimsel makaleyle üç boyutlu kılcal damarların laboratuvarlarda üretilmesinin mümkün olduğu ispatlandı.
Henüz bu çalışmanın ilk adımlarında olunsa da elde edilen başarı alternatiflerine göre oldukça umut verici bir adım olarak nitelendiriliyor. Halihazırda kullanılan yüksek fiyatlı cihazlar düşünülünce, 40 Amerikan doları fiyata sahip makineyle atılan bu etkileyici adım oldukça ekonomik görünüyor.
Ekip bu küçük damar ağlarının karakteristik özelliklerini farklı doku türleriyle eşleştirerek, farklı hücre türlerini keşfetmek istiyor. Hedef ise; farklı organ şablonları oluşturmak, bu sayede dünyanın heryerinde ekipler istedikleri organı üretebilecekler.
Bu çalışmanın birçok yeni buluşa ilham kaynağı olmasını beklemek çok da şaşırtıcı değil. Gelecekte organ yetmezliği sorunu tarih olacak gibi görünüyor.
Video – Pamuk şekeri metoduyla suni damar üretimi
engadget, forbes, sciencealert, dailymail
İlgili yazılar
