Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları / Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Doç. Dr. Mahmut Çivilibal bebeklerde gaz sancısı ile mücadelede en çok merak edilen soruları cevapladı. Bebekte gaz sancısı nasıl giderilir?
Annelerin korkulu rüyası gaz sancısı ile mücadele etmenin yolları nelerdir?
İnfantil kolik (gaz sancısı) 2-3 hafta ile 3 ay arasındaki bebeklerde haftada 3 günden fazla ve günün aynı saatlerinde en az 3 saat süren ağlama nöbetleri olarak tanımlanır. Bebeği takip eden çocuk hekimi mutlaka aileye infantil kolik hakkında detaylı bilgi vermelidir. Her ağlamanın nedeninin de gaz sancısı olmadığı unutulmamalıdır. Yüksek tonlu aşırı ağlama ile birlikte genellikle ayaklarını karna çekme, gerinme, karın şişliğinde artma, barsak seslerinin duyulması, kusma, kabızlık veya sık kaka yapma görülür. Gaz sancısı ile mücadele etmenin en etkin yolu, konuyu iyi kavrama, varsa nedenlerini ortadan kaldırma ve aşağıda belirtilen yöntemlerle bebeği sakinleştirmeye çalışmaktır. Bilinmesi gereken en önemli şey, bebek 3 veya en geç 4 aylık olduğunda bu sıkıntılı durumun ortadan kalkacağıdır.
Bebekte gazın nedenleri nelerdir?
İnfantil kolik (İK), sık görülmesi ve anne babayı ciddi olarak rahatsız etmesine rağmen kendiliğinden iyileşme olması açısından iyi seyirli hastalıklardan biridir. Nedenleri şöyle açıklanabilir;
Sindirim sistemine bağlı: Bebeklerde barsak hareketliliğinin artması sırasında anormal barsak hareketleri sonucu ağrı oluşması. Bu bebeklerin kanında motilin adlı madde normalden yüksek bulunmuştur. Motilin mide boşalmasını hızlandıran ve barsak hareketliliğini artıran bir maddedir. Annenin beslenmesi de bebeğin sindirim sistemi hareketlerini etkileyen önemli bir faktördür.
İnteraksiyonel hipotez: Annede bulunan anksiyete, anne-bebek arasındaki ilişkiyi bozabileceği gibi aşırı ağlama, bebeğe düşmanlık ve uyumsuz bir ilişki gelişmesine de yol açabilir. Ailede evlilik ile ilgili çatışmalar, annenin bebeğe vakit ayıramaması, bebekle ilgilenememe durumu, diğer risk faktörleridir.
Merkezi sinir sistemi gelişimi: Serotonin barsak düz kasını kasar, melatonin ise barsakları gevşetir. Her ikisi de akşamları sıçrama yapar ve belli bir ritimde salınır. İlk aylarda barsakların melatonin yetersizliği nedeniyle gevşeme süresi yeterli olmaz, çoğunlukla 3. aydan sonra yeterli salınır ve bu nedenle kolik ağrılar 3. aydan sonra kaybolur
Bebeklerde gaz sancısı için ne yapmalı?
- Hemen her istediğinde bebeğin kendini güvende hissetmesi açısından emzirilmeli. Kucakta hafif dans eder şekilde veya sallayarak, okşayarak görsel, işitsel ve dokunsal uyaranlar faydalı olacaktır.
- Kucakta yüzü yere bakacak şekilde kol üzerine yatırmak rahatlatabilir.
- Gaz giderme için kullanılan ilaçlar çoğu zaman etkili olmayabilir. O nedenle fazla miktar ve sayıda ilaç kullanmaktan kaçınılmalıdır.
- Ağlama saatlerine yakın banyo ve masaj bebeği rahatlatabilir.
- Bebeklerin çevresindeki uyaranların azaltılması ve sakin ortamda bulunması, anne ve baba tutumu da sakinleşmelerini sağlayabilir.
Bebeklerde gaz oluşmaması için neler yapılabilir?
Bebeğin tek başına anne sütü ile beslenmesi önemlidir. Ancak tek başına anne süttü alan bebeklerde de görülüyor olması nedeniyle annenin kendi beslenmesine dikkat etmesi, gaz yapıcı gıdalardan uzak durması çok önemlidir. Annenin içtiği inek sütünde bulunan alfa laktalbuminin bebeğe geçmesi ile alerji ve buna kolik ağrıları gelişebilir. Bunun dışında soya, kahve, fındık, fıstık, çikolata, kabuklu deniz ürünleri, brokoli, yeşilbiber ve baharatlı yiyecekler de benzer etkiye neden olabilir.
Bu sorunu yaşayan anneler için önerileriniz nelerdir?
Davranışsal tedavi ve bebeği rahatlatacak uygulamalar en etkin yöntemlerdir. Bitki çayları ve bitkisel kökenli gaz giderici şuruplar yan etkilere neden olabileceğinden doktor bilgisi olmadan kullanılmamalıdır. Tedavide kullanılan çeşitli ilaçlar vardır, ancak etkileri çok sınırlıdır. Doktor önerisi olmaksızın kesinlikle gaz ilacı kullanılmamalıdır.
