Gelişmekte olan ekonomiler hem enflasyon hem zayıf büyüme çıkmazında. Büyümeyi canlandırmak için kadın istihdamının şart olduğu belirtiliyor. Zira kadınların istihdama katılımının ekonomiye büyük katkı yaptığı biliniyor. Türkiye’de kadın istihdamının Fransa ile aynı düzeye gelmesinin, GSYİH oranının 4-5 puan artmasına neden olacağı öngörülüyor.
Türkiye’de kadın istihdamı ile ilgili son durum ne? Destek Menkul Değerler Genel Müdürü Yardımcısı İnci Özbek, Kadın İstihdamı Raporu’nda değerlendirdi.
Kadınların işgücüne katılma oranı artıyor
TÜİK’in açıkladığı verilere göre 2014 yılında işgücüne katılma oranı kadınlarda %30,3, erkeklerde ise %71,3 oldu. (2015 yılı rakamları 23 Mart’ta açıklanacak) Kadınların işgücüne katılma oranı 2013 yılında %30,8, 2012 yılında ise %29,5 seviyesinde açıklanmıştı.
Tüik’in 2014 yılı için yayınladığı istihdam tablosunda görüldüğü gibi 15 ve yukarı yaştaki kadın nüfusu 28 milyonun üzerindeyken sadece yaklaşık 9 milyonu işgücünde yer alıyor ve yine sadece yaklaşık 8 milyonu istihdam edilmiş durumda.
Kadın istihdamı artıyor
Bununla birlikte son yıllarda kadın istihdamı erkek istihdamından hızlı artıyor. TEPAV’ın İstihdam İzleme Bülteni verilerine göre, Türkiye’deki kadın istihdamı beş yılda yüzde 58 artarak, 3 milyon 849 bin oldu. Bu artış sonucu kadın istihdamının toplam istihdamdaki payı yüzde 24’den yüzde 27’ye çıktı.
İşveren kadın çalışan mı, erkek çalışan mı tercih ediyor?
Kadınların iş hayatındaki varlığına ilişkin algının da değiştiğini görüyoruz. İŞKUR’un 132 bin işverenle yaptığı araştırmaya göre 2015 yılında açık işlerde kadınları istihdam etmeyi tercih oranı 2014’te yüzde 11,4 iken 2015’te yüzde 17,8’e çıktı. Erkekleri tercih edenlerin oranı ise yüzde 45,7’den yüzde 45,1’e geriledi.
Finans Sektörü’nde kadın ve erkek çalışan sayısı birbirine çok yakın
Yine TÜİK’in açıkladığı Mali Aracı Kuruluş İstatistikleri sektörde ücretli olarak çalışan kadınların oranının 2014 yılında %47,3 olduğunu gösteriyor ki bu rakam 2013 yılındaki %48 seviyesinin altında. 2014’te ücretli olarak istihdam edilen kadın personel sayısı 150 bin 603 iken erkek personel sayısı ise 167 bin 600 olarak gerçekleşti. Ücretli kadın çalışan oranı %47,3, ücretli erkek çalışan oranı da bu seviyenin biraz üzerinde %52,7 oldu.
Ücretli çalışanlarda kadın – erkek dağılımı, 2007 – 2014
Kadınlar sermaye piyasasında yatırım yapıyor mu?
Yıllarca yastık altı yatırımları konuşulan kadınların sermaye piyasalarında yatırımları erkeklere oranla sınırlı. Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre 2014 yılında 9,44 milyon TL olan portföy değeri, 2015 yılında 9,03 milyon TL’ye indi. 2015 yılında erkek yatırımcıların portföy değerinin ise 35,3 milyon TL olduğu görülüyor. Kadın yatırımcı sayısı aynı dönemde 265 bin civarındayken erkek yatırımcı sayısı ise 785 binle neredeyse kadınların 3 katı seviyesinde.
Gelişmekte olan ülkelerde hala kadına şiddet gibi konular tartışılırken, ABD gibi gelişmiş ülkelerde de kadın erkek arasındaki ücret eşitsizliği gündemi meşgul ediyor. Bütün bunlar istihdam konusunun geri planda kalmasına yol açıyor. Yine de G20 toplantıları gibi önemli mecralarda bu konunun masaya yatırılması, farkındalığın artıyor olması umut verici. Hükümetlerin büyüme yaratmak için Merkez Bankaları’nın kapısını aşındırmaya ara verip kadın istihdamını teşvik edecek yeni adımlar atması gerekiyor.
Sonuç
Kadınlar dünya nüfusunun yarısını oluşturuyor ama nüfustaki eşitlik işgücü piyasalarında rakamlara yansımıyor. Neyse ki dünya, kadının istihdamda daha etkin rol almasının önemini daha fazla konuşmaya başladı. Kadınların istihdamdaki rolünün artmasının büyümeye ciddi bir katkısı olması bekleniyor. Geçen sene Ekim ayında Türkiye’de yapılan W20 Toplantısı’nda Fransa örneği gündeme geldi. Fransa’da bilindiği gibi kadın istihdamı yüzde 80’lere ulaşıyor ve bu modelin başarılı olmasının nedeni ülkedeki çocuk bakım hizmetlerinin yaygın ve etkin olmasından kaynaklanıyor. Türkiye’de de evde çocuk bakımının teşvik edilmesi için para yardımları bazı pilot bölgelerde başlatıldı. Türkiye’de kadın istihdamının Fransa ile aynı düzeye gelmesinin, GSYİH oranının 4-5 puan artmasına neden olacağı öngörülüyor.
