İran asıllı Türk vatandaşı Rıza Sarraf, ABD’de New York savcısı Preet Bharara tarafından yürütülen soruşturma kapsamında tutuklandı. Peki meşhur Birleşik Devletler Savcısı Preet Bharara kimdir? Bugüne kadar hangi davalarla isminden söz ettirdi?
Tutuklama açıklamasını New York’un büyük davaları takip eden yıldız başsavcısı, ulusal güvenlik konularından sorumlu Adalet Bakan Yardımcısı John Carlin ve FBI Bölge Direktör Yardımcısı Diego Rodriguez yaptı.
Rıza Sarraf, (33) ve iki İran vatandaşı Kamelia Cemşidi (29) ile Hüseyin Necafzade’nin (65) İran hükümetinin yararına olacak biçimde sahtekârlık yaparak yüz milyonlarca dolarlık bankacılık işlemi yürütükleri iddia edildi. Davada, savcılık her üç şüpheli için ABD’yi dolandırmaktan 5 yıl, İran’a yaptırımları ihlalden 20 yıl, bankacılık sahtekarlığından 30 yıl ve kara para aklamaktan 20 yıl olmak üzere toplam 75’er yıl hapis istedi
Zarraf, dün Miami’de federal mahkemenin karşısına çıkarıldı. Hürriyet’ten Tolga Tanış’ın haberine göre, savcı Preet Bharara, Zarraf’ın işlediği iddia edilen suçların sıralandığı 21 sayfalık iddianamenin okunmasının ardından davayla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Bu sanıklar, yıllarca İran ve İranlı şirketlere yönelik yaptırımları ihlal ettiler ve dünya genelinde kara para akladılar.”
FBI Bölge Direktör Yardımcısı Rodriguez ise “2010’dan 2015 yılına kadar yaklaşık beş yıl boyunca zanlılar İranlı kuruluşlar adına finansal faaliyetler yürüterek İran’a karşı ABD’nin ambargosunu ve uluslararası ekonomik yaptırımları ihlal ettiler. Bugün ilan edilen suçlamalar, bu kişilerin gerçek ortaklarını gizlemeye çalışanlara bir mesaj göndermeli” dedi. İddianamede Zarraf ve diğer zanlıların adlarına yürüttükleri işlemler sayesinde fayda sağlayan İranlı kuruluşların, ABD’nin kara listesinde yer alan Bank Mellat, İran İslami Devrim Muhafızları’yla bağlantılı İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC), Naftiran Intertrade Company Ltd. (NICO), Naftiran Intertrade Company Sarl (“NICO Sarl”) ve Hong Kong Intertrade Company (HKICO) ve İran inşaat ve enerji şirketi MAPNA Group olduğu belirtildi.
İran’a yönelik uygulanan yaptırımları ihlal etmekle suçlanan Zarraf aleyhindeki iddianameyi hazırlayan Preet Bharara, ABD’de adını diplomatları, siyasileri ve 2008 küresel krizinin ardından 100’e yakın bankacıyı soruşturarak duyurmuş bir isim. 48 yaşındaki Hindistan asıllı Bharara, 2009’da New York savcısı olduktan sonra 25 farklı ülkeye gönderdiği güvenlik güçleriyle silah ve uyuşturucu ticaretiyle suçlanan kişileri New York’a getirtmiş ve hakim karşısına çıkartmıştı. 11 Eylül 2001 saldırılarının ardından ABD yargısının suç örgütlerine karşı daha proaktif bir tutum izlemesi gerektiğini savunan Preet Bharara, Washington ve Moskova arasındaki ilişkilerin gerilmesine de yol açmıştı.
New York savcısı Preet Bharara, 2011’de Moskova’da yaşayan ve ‘terörist gruplara silah satmak’ suçundan Interpol tarafından Tayland’da gözaltına alınan Viktor Bout adlı Rus vatandaşını New York’a getirtmiş, Bout yapılan yargılamanın ardından 25 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Rusya o dönemde Bout’un ABD’ye gönderilmesini uluslararası hukuka aykırı olarak nitelemiş ve kararı protesto etmişti.
Bharara’nın kamuoyunda tanınan bir isim haline gelmesi ise ABD’deki üst düzey bankacıları yargılamaya başlamasıyla gerçekleşti. Time dergisi 2012’de savcıya “Wall Street’i suç üstü yakalayan adam” başlığıyla kapağında yer vermişti.
‘Sokak Savaşçısı’ başlığıyla verilen yazıda, “Savcı Preet Bharara şimdiden Wall Street’in önemli isimlerini saf dışı bıraktı. Daha yeni başlıyor” deniyordu.
İçeriden bilgi alınarak yapılan yasadışı piyasa işlemlerini (Insider trading) inceleyen Bharara ve ekibi, finans şirketi Galleon Group’tan yöneticiler Raj Rajaratnam, Rajat Gupta ve Anil Kumar dahil 60 kişi hakkında dava açmıştı.
O davalarda Raj Rajaratnam 14 yıl hapis cezasına çarptırılmış, Bharara ise “Savcılık dairemiz şirket suçlarının üzerine gitmede lider rol üstlenmeye devam etmiştir. Bu süreçte agresif soruşturma metotları ve daha önce hiç görülmemiş taktikler uygulanmıştır” demişti.
Üst üste 85 Wall Street davasını kazanan Bharara, Temmuz 2014’te bir davayı kaybetmiş, hüküm giyen Raj Rajaratnam’ın kardeşi Rengan, mahkeme tarafından suçsuz bulunarak beraat etmişti. Bharara’nın içeriden alınan bilgi ile piyasa işlemi yapmakla suçladığı bir diğer isim de ABD’nin en büyük hedge fonlarından birisi SAC Capital’in başında olan Steven Cohen’di. 2013 yılında görülen dava, içeriden alınan bilgi suçlamalarında bugüne kadar görülmüş olan en büyük uzlaşma tutarıyla sonuçlanmış ve Cohen ABD’ye 1,8 milyar dolarlık ödeme yapmaya mahkum edilmişti.
Preet Bharara’nın soruşturduğu ve para cezalarına çarptırdığı diğer finans kuruluşları arasında JP Morgan, Bank of America ve Citigroup da bulunuyor.
Savcı Preet Bharara, geçen yıl düzenlediği bir basın toplantısında rüşvet almakla suçladığı eski BM Genel Kurulu başlanlarından John Ashe’nin Çin’den nasıl rüşvet aldığını anlatmıştı.Haziran 2015’te savcı Preet Bharara, Reason (Akıl) dergisinin internet sitesinde yer alan 6 yorum nedeniyle dergi yönetimine mahkeme celbi göndermişti. Bharara’nın iddiası, sitedeki söz konusu yorumların bir yargıca yönelik tehditler içerdiği şeklindeydi. Savcı Bharara, yorumları yazan kişilerin bilgilerini dergi yönetiminden talep edip ve derginin konuyla ilgili kamuoyuna açıklama yapmasını da yasaklamıştı. Sitede yer alan yorumların gerçekten tehdit olarak algılanması, ABD basını tarafından uzun süre eleştirilmiş ve savcı Bharara, ifade özgürlüğünü hiçe saymakla suçlanmıştı.
İfade özgürlüğü eleştirileri
Haziran 2015’te savcı Preet Bharara, Reason (Akıl) dergisinin internet sitesinde yer alan 6 yorum nedeniyle dergi yönetimine mahkeme celbi göndermişti. Bharara’nın iddiası, sitedeki söz konusu yorumların bir yargıca yönelik tehditler içerdiği şeklindeydi. Savcı Bharara, yorumları yazan kişilerin bilgilerini dergi yönetiminden talep edip ve derginin konuyla ilgili kamuoyuna açıklama yapmasını da yasaklamıştı. Sitede yer alan yorumların gerçekten tehdit olarak algılanması, ABD basını tarafından uzun süre eleştirilmiş ve savcı Preet Bharara, ifade özgürlüğünü hiçe saymakla suçlanmıştı.
