Vücudu şekillendiren fiziksel egzersizler, aynı zamanda hormonların çalışmasına da etki ediyor. Uzman kontrolünde doğru planlama ile yapılan egzersiz programları, birçok hormona etki ederek hastalıklardan korunmaya yardımcı oluyor.
Memorial Wellness Medikal Fitness Danışmanı Murat Biçer, hormonların çalışmasını olumlu etkileyen egzersiz programları hakkında bilgi verdi.
1- Doğru egzersiz büyüme hormonu salınımını arttırır
Hormonlar, sağlıklı bir metabolizmanın temel unsurlarıdır. Hormonların doğru çalışması için kişinin fiziksel ve metabolik profiline uygun bir egzersiz programı yapması gerekir. Egzersizler akut dönemde büyüme hormonu salınımını arttıran bir özelliktedir. Protein sentezinde, anabolik faaliyetlerde, kas-kemik-tendon-ligament gelişiminde rol almaktadır. Kişinin durumuna göre planlanan egzersizler, büyüme hormonu salınımını arttırıp, glikojen rezervlerini arttırıcı etkiler göstermektedir.
2- Yağ asitleri mobilizasyonu artar
Hipofizin ön bölümünden salgılanan ACTH hormonu, kortizol düzeyinin sağlanmasında, glikoz kullanımının ve dayanıklılığın artmasında görev almaktadır. Kişiye uygun olarak doğru planlanan egzersizler, kortikotropin (ACTH) düzeylerini ve adrenal korteksi uyararak yağ asidi mobilizasyonunu arttırmaktadır.
3- Yağ yakımı hızlanıyor
TSH hormonu, tiroit hormonlarının salgılanmasını kontrol eden ve tiroit bezinin çalışmasını düzenleyen hormondur. Egzersiz, tiroit hormonları üzerinde de etkilidir. Uzun süreli submaksimal egzersizlerde yağ yakımını arttırmaktadır. Yapılan araştırmalar da sporcularda tiroit hormonlarının arttırdığını göstermektedir. Hipertiroidi tablosu varmış gibi görünmesine rağmen bazal metabolizma hızı değişmemektedir.
4- Düzenli egzersiz, cinsel hormonları çalıştırır
Egzersiz; testosteron, FSH ve LH hormonları üzerine farklı etkiler göstermektedir. FSH ve LH seks hormonlarının üretimini düzenlemektedir. Erkeklerde dayanıklılık sporları bu hormonları kronik olarak etkilemektedir. Kişilere göre farklılık göstermesine rağmen iki yıldan daha fazla düzenli egzersiz yapan sporcularda bu hormonların serum düzeyleri artar. Uzun süreli egzersiz yapan bayanlarda bu hormonların düzeylerinin değişmesi sikluslarının bozulmasına neden olabilir.
5- Uzun süreli egzersizlere dikkat!
ADH hormonu, idrarla atılan su miktarını azaltarak vücutta suyun tutulumunu sağlamaktadır. Vücut suyu az; yani dehidrasyon durumu var ise ADH hormon salınımı artmakta, vücut suyunun çok olması durumunda ise ADH hormonu azalmaktadır. Uzun süreli egzersizlerin kronik bir sonucu olarak ADH hormon düzeyleri azabilir. Bunun için doğru bir zamanlama ile egzersizler belirlenmelidir.
6- Şiddetli egzersiz adrenalin düzeyini arttırır
Katekolaminler denilen adrenalin ve noradrenalin hormonları genel olarak kardiovasküler sistem ve metabolizma üzerinde farklı etkilere neden olmaktadırlar. Antrene kimselerde adrenalin ve noradrenalin düzeyleri uzun süreli eforlar esnasında daha az artar. Adrenalin düzeyi şiddetli egzersizler ile artmaktadır. Noradrenalin miktarı ise, egzersizin süre ve yoğunluğu arttıkça artış göstermektedir.
7- İnsülin salınımı ile diyabet riskini yüzde 46 azaltıyor
Dayanıklılık çalışmaları, egzersiz sırasında salgılanan insülin ve glukagon düzeylerinin istirahat seviyelerine yakın olmasını sağlamaktadır. Hafif-orta düzey egzersiz sırasında artan yoğunlukla salgılanan insülin düzeyi azalır. Glukagon düzeylerinde hafif artış gözlenebilir. Egzersizler, kadınlarda diyabet tip 2 riskini yüzde 46 azaltmaktadır. Düzenli egzersiz uzun dönemde glisemik kontrol sağlar ve her egzersiz seansında kan glikozunun düşürülmesi için gerekli olan insülin düzeyini düşürür. Egzersiz, aynı zamanda karaciğerin insülin duyarlılığını da arttırmaktadır.
Düzenli egzersiz ile kalp ve akciğerlerinizi koruyun
