Irak’ın Ankara Büyükelçisi Hişam Ali Ekber İbrahim el Alevi, dün Irak Meclisi’nde Türkiye aleyhine alınan karar nedeniyle Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Bağdat ile Ankara arasındaki Başika krizi sürüyor.
Irak Meclisinden “Türk askeri çekilsin” kararı
Irak Meclisinin Başika’daki Türk askerini “işgalci güçler” olarak tanımlamasının ardından Irak’ın Ankara Büyükelçisi Hişam Ali Ekber İbrahim el Alevi bu sabah saat 09.00 sularında Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı.
Irak parlamentosunda dün alınan kararla, Türkiye’nin Musul’a bağlı Başika’daki askeri varlığının kabul edilmediği duyurulmuştu. Irak Meclisi’nden yapılan yazılı açıklamada şu ifadelere yer verilmişti:
“Aldığımız karar, Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi’nin çağrılıp nota verilmesi, Türk güçlerinin ‘işgalci güçler’ olarak sayılması ve Irak topraklarından çıkarılması için gerekenlerin yapılması, Türk güçlerinin Irak’a girmesini talep edenler hakkında yargıya başvurmak, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarının kınanması ve kabul edilmediği, Türkiye ile ticari ve ekonomik ilişkilerin gözden geçirilmesi, Türk güçlerinin ülkeden çıkarılması için hükümetin BMGK ve BM’ye acilen başvurması, hükümetin ayrıca ülkenin egemenliğinin korunması için siyasi ve diplomatik yollara başvurması talebini içeriyor.”
Bunun üzerine Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan dün gece bir açıklama yapılarak, “Irak Temsilciler Meclisi’nin 4 Ekim 2016 tarihinde aldığı kararı kınıyoruz. Özellikle söz konusu kararın Sayın Cumhurbaşkanımıza yönelik çirkin ithamlar içeren bölümünü şiddetle protesto ediyor ve kabul edilemez buluyoruz” denilmişti.
Tezkereyi gerekçe gösterdiler
Hürriyet gazetesi Uğur Ergan’ın haberine göre Türk kaynaklar, “Irak parlamentosunun aldığı bu kararla özellikle Musul yakınlarındaki Başika Kampı’ndakiTürk askeri varlığının hedeflendiğini” söylediler. Bir Türk yetkili şunları söyledi:
“Tezkere bu yıl Irak kamuoyuna farklı yansıtıldı. Gerçekle ilgisi olmayan bir şekilde Türkiye’nin Musul’a gireceği öne sürülüyor. Parlamentonun bu kararından sonra Irak makamları ve ABD’li yetkililerle görüşmelerimiz sürüyor. Tezkerenin ne anlama geldiğini bir kez daha Bağdat yönetimine anlatıyoruz. Bazı çevreler bilinci olarak gerçekle ilgisi olmayan iddiaları gündeme taşıyor. Türk askeri Bağdat yönetiminin talebi üzerine Başika’da. Türk askerinin geri çekilmesi söz konusu değil. Temaslar sonrası sıkıntının giderileceğini düşünüyoruz.”
Türkiye’nin Irak’taki Başika Üssü’nde Sünni Haşd el Vatani güçlerini ve Peşmerge’yi eğiten bir gücü bulunuyor. Üste 500 civarında asker olduğu tahmin edilirken, Kuzey Irak’ın değişik yerlerinde de Türk özel kuvvet, komando ve zırhlı mekanize taburu bulunuyor. Kuzey Irak dâhil Irak genelinde Türk asker sayısının 2 bin kadar olduğu tahmin ediliyor. Türkiye Irak’taki askeri gücünün Bağdat yönetiminin bilgisi dahilinde konuşlandırıldığını belirtirken, Bağdat Türkiye’yi izin almadan asker sayısını artırmakla suçluyor.
Başika Kampı nerede ve neden önemli?
Başika, Irak’ın Musul kentinde yer alan bir bölge. Musul’un 25 kilometre yakınlarında bulunan Başika Bölgesi’nde Türk ordusunun peşmergeyi eğittiği bir kamp bulunuyor. Musul’un 20 km kuzeydoğusunda bulunan ve tarihi bir Asur yerleşimi olan Başika’nın ismi, Aramice’de “Bet” (Ev) ve “Aşika” (Aşıklar) sözcüklerinden türetilmiş ve “Aşıklar Evi” anlamına geliyor. Zeytin ağaçlarıyla ünlü yerleşimde, Yezidilerin ve Şabakların yanısıra Süryaniler ve Müslüman Araplar da yaşıyor.
IŞİD bu yerleşimi Haziran 2014’te ele geçirdikten sonra ismini “Dua” olarak değiştirmişti. Dua Halil Esvad, 2007’de Başika’nın kasaba meydanında, bir iddiaya göre İslam’a geçtiği için kalabalıkça recmedilerek öldürülen bir Yezidi genç kızın adıydı. Recmi gösteren video internette yayılmış ve uluslararası kamuoyunun da tepkisini çekmişti.
Türkiye Musul’a neden üs kuruyor? Musul’un Türkiye için önemi nedir? Musul’un tarihteki yeri nedir? Başika ya da Besika neresidir?
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK), iki yılı aşkın süredir Musul’un 32 kilometre kuzeyindeki Başika Kampı’nda peşmerge güçleri ve diğer IŞİD karşıtı grupları eğiten komando birliği ve tank gücünde nöbet değişimi, Kuzey Irak yönetimi ile varılan bir mutabakatı ortaya çıkardı. Başika’ya Siirt 3. Komando Tugayı’ndan 400 komando gönderildi. Kampta daha önce 90 kadar komando bulunuyordu.
Bu yıl 25 tanktan oluşan zırhlı birlikte nöbet değişimi yapılmış; tanklar, Trakya’daki zırhlı birliklerden sevk edilmişti. Başika Kampı’na yerleşen toplam asker sayısı 600’ü buldu. Takviyeli görev değişimine ilişkin mutabakata, geçici hükümet döneminde dışişleri bakanı olan Feridun Sinirlioğlu’nun Kuzey Irak’a 4 Kasım’da yaptığı ziyaret sırasında Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Barzani ile görüşmesinde varılmıştı.
IŞİD ‘Başika Kampı’na saldırı girişiminde bulundu (22 Mart 2016)
