Menopoza girme süreci her kadında farklılık gösterebiliyor. Çalışanlar, ev kadınlarına oranla, bekarlar evlilere, sigara içinler ise içmeyenlere oranla daha önce menopoza giriyor. İşte menopoz döneminde hayat kurtaran öneriler…
Ani ateş basmaları, aşırı terleme, regl düzeninde meydana gelen değişimler, çarpıntı ya da üşüme… Ülkemizde sıklıkla 45-55 yaş arası kadınların yakındığı tüm bu şikayetler, menopozun ilk belirtileri arasında yer alıyor. Menopoz tıbbi olarak önlenemese de yaşam tarzında yapılacak önemli değişikliklerle geciktirilebilir.
Memorial Şişli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Gülfem Şişmanoğlu, 18 Ekim Dünya Menopoz Günü öncesi kadınlarda menopoz dönemi hakkında bilgi verdi.
Menopoz belirtileri 40 yaş sonrası görülmeye başlıyor
Son regl kanaması menopoz olarak kabul edilir. Bir kadının kesin olarak menopoza girdiğini söyleyebilmek için 12 ay kesintisiz regl olmaması gerekmektedir. İlk belirtilerini, 40 yaş sonrası, yaklaşık 55 yaşa kadar geçen süre içerisinde görülen regl düzensizlikleri ile gösterir. Ardından regl kanaması tamamen biter. 40 yaş öncesi gerçekleşen menopoz ise, prematür over yani halk arasında yaygın bilinen adıyla erken menopoz olarak adlandırılır.
Menopozun belirtileri arasında ilk sırayı regl düzeninde meydana gelen değişimler alır. Menopozda genellikle 45 yaş itibariyle kanamanın tamamen kesilmesinden 1-2 yıl önce regl düzeninde değişiklikler olur. Kanama, seyrek yani 1,5-2 ay aralıklarla görülebildiği gibi 15 gün gibi kısa sürelerde de tekrar edebilir. Menopozda ise kanama tamamen kesilir. Menopozun belirtilerine bakıldığında kadınların önemli bir kısmında sıcak basması, terleme, çarpıntı görülür ve bu belirtilerin şiddeti giderek artar.
Ateş basması yaklaşık 5 dakika sürüyor
Ateş basması, menopozda en şikayet edilen belirtilerden biridir. Yüzde, boyunda, kollarda, ellerde ve bazen de vücudun üst yarısında aniden yanma, terleme, kızarma ve sıcaklık hissi şeklinde görülür. Genellikle 3-5 dakika sürer ve geçer. Geceleri uykudan uyandıracak şekilde ateş basması uyku düzenini bozabilir. Günde birkaç sefer sık olabildiği gibi haftada birkaç kere de yaşanabilir. Bazı kadınlar ise menopoz belirtilerini hiç yaşamadan atlatabilirler. Menopoz döneminde görülen diğer belirtiler ise şu şekilde sıralanabilir:
- İdrar torbasının esnekliği azalacağı için gece idrara sık çıkma, idrar kaçırma, idrar yaparken yanma
- Vajina kayganlığında azalma ve kuruluk oluşumu nedeniyle cinsel ilişkide ağrı
- Cinsel isteksizlik
- Göbek çevresinde yağlanma ve kilo alımı
- Menopoz döneminde artan yaşlanma korkusu ile psikolojik rahatsızlıklar
Erken menopoz gebeliğe engel değil
Erken menopoz yani prematür over yetmezliği, gerçek menopozdan biraz farklıdır. Beklenen yaşta menopoza giren bir kadının doğurganlığı tamamen son bulur. Ancak prematür over yetmezliği yumurta hücrelerinin tükenmesi nedeniyle oluştuğu için kadının kendiliğinden ya da bazı kısırlık tedavileri ile hamile kalma şansı oldukça düşük olmakla birlikte doğurganlığı tamamen sona erer. Bu kadınlarda gebelik sağlanabilmesi için eğer altta yatan bir neden tespit edilmişse öncelikle onun tedavisi yapılmalıdır. Son olarak donör oosit (yumurta bağışı) ile tüp bebek yöntemi hakkında bilgi verilmelidir.
Sigara erken menopozu tetikliyor
Menopoz, kadının yaş alması ile gelişen kaçınılmaz bir durumdur. Menopoz belirtilerinin birçoğu zamanla geçecektir. Menopozu önlemenin ya da durdurmanın tıbbi olarak bir yolu yoktur ancak her kadın kendi vücut saatine göre bunu geciktirebilir. Erken yaşta menopoza girmemek için öncelikle sağlıklı bir yaşam sürmek gerekmektedir. Bunun için; sağlıksız üretilen hazır gıdalardan mümkün olduğunca uzak durulmalı, trans yağ tüketilmemeli, sebze-meyve ağırlıklı beslenilmeli, alkolden uzak durulmalı, düzenli ve tek eşli bir cinsel hayat sürülmeli, stressiz bir yaşam tercih edilmeli, spor yapılmalı ve sigara içilmemelidir. Kadın vücudunun östrojen hormonunu salgılama yeteneğini azaltan sigara, yumurtalıkların kendi doğal zamanından önce fonksiyonlarının tükenmesine ve sonuç olarak daha erken yaşta menopoza girilmesine neden olur.
Menopoz tedavisi öncesi bu testler önemli
Menopoz döneminde, östrojen hormonu eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan şiddetli ateş basmaları, hormon replasman tedavisi (HRT) ile etkili bir şekilde giderilebilir. Günümüzde şikayeti olmayan kadınlara rutin hormon tedavisi genellikle önerilmemektedir. Hormon replasman tedavisinde çoğu durumda östrojen ve progesteron hormonları birlikte verilmektedir. Tedaviye progesteron hormonu eklenmesinin amacı östrojen hormon tedavisinin tek başına verilmesi durumunda artan rahim kanseri riskinin bertaraf edilmesidir. HRT planlandığında; kapsamlı bir jinekolojik muayene, pap-smear, organların işlevlerinin iyi olduğunu gösteren çeşitli kan ve idrar incelemeleri, mamografi ve meme ultrasonografisi mutlaka yapılmalı, mümkün olan durumlarda kemik yoğunluğu ölçümü de bunlara eklenmelidir.
Menopoz döneminde yeni değişiklikleri fırsata çevirin
Bu dönemin sadece fizyolojik açıdan değil, sosyal açıdan da değişim dönemi anlamına geldiğini belirten uzmanlar, “Hamile kalma korkusunun olmaması, büyükanne olmanın verdiği mutluluk, çocukların evden ayrılması ile yeniden özgürlüğe kavuşulması, arzulanan amaçlar için beklenen fırsatların doğması, evlilik yaşantısından alınan doyumdaki değişiklikler ve aile odaklı yaşam tarzından ev dışında da yapılabilecek aktiviteler bulabilme gibi olumlu değişiklikler de vardır. Bu değişen yaşam tarzı, alışılmışın dışında sorumluluk gerektiren ilişkiler ve psikolojik gelişimler için yeni fırsatlar anlamına gelebilir” dedi.
Duygusal destek, psikolojik sorunları hafifletebilir
Yaşayan her kadın için menopozun fizyolojik, doğal olmasına karşın oluşturacağı sonuçlar açısından patolojik kabul edilmesi gerektiği belirtilirken, bu dönemi atlatmada eş ve çocuklara önemli görevler düştüğü belirtiliyor. “Gerek eş gerekse çocuklar, bu dönemde kadının yaşadığı ruhsal bunalımı kişiselleştirip kendi üzerlerine almak yerine anlayışlı davranmalı” diyen uzman, “Tıpkı adet dönemi öncesi ve adet döneminde olduğu gibi hormonal değişime bağlı yaşanan agresif ve hassas tutumlar normal karşılanmalı. Menopoz döneminde kadının yaşadığı hormonal değişimin önüne geçemediği ve psikolojik yansımaları olduğu kabullenilmeli. Özellikle eşin duygusal anlamda destekleyici davranışlar sergilemesi kadının bu dönemde karşılaşabileceği psikolojik sorunları daha hafif yaşamasını sağlayacaktır” tavsiyesinde bulundu.
Menopoz dönemini kolay atlatmanızı sağlayacak 7 öneri
- Menopoz dönemini doğal bir süreç olarak düşünün, kabullenin ve bu süreçte de kendinizle barışık olun.
- Ailenizden, arkadaşlarınızdan ve yakın çevrenizden destek beklediğinizi onlarla paylaşın.
- Doktor kontrollerinizi aksatmayın ve tüm sıkıntılarınızı doktorunuzla paylaşın.
- İhtiyaç duyuyorsanız psikolojik yardım almaktan çekinmeyin.
- Düzenli egzersiz, yoga veya meditasyon yapın.
- Sağlıklı ve dengeli beslenin.
- Regl dönemleriniz artık tatile denk gelmeyecek, kıyafetlerinizi kontrol etmek zorunda kalmayacaksınız, her ay yaşadığınız regl ağrıları artık olmayacak, doğum kontrol yöntemlerine de ihtiyaç duymayacağınız bu dönemin keyfini çıkarın.
