İstanbul’da bir araya gelen ekonomistler Dolar/TL’deki son durumu değerlendirdikleri toplantıda beklentilerini açıkladı.
Destek Yatırım ekonomistleri İstanbul’da düzenlenen “Destek Yatırım ile Piyasa Sohbetleri”nde ABD’de 8 Kasım’da gerçekleştirilen başkanlık seçimleri sonrası ve Amerikan Merkez Bankası FED’in 14 Aralık’ta yapacağı toplantı öncesi, Dolar /TL kurundaki son durumu, beklentilerini ve kürsel ekonominin yıl sonu görünümünü değerlendirdi.
Destek Yatırım Araştırma Müdürü Murat Tufan, Trump sonrası gelişmekte olan ülke piyasalarından büyük çıkışlar yaşandığını, Türkiye’den Kasım başından bu yana 1.6 milyar dolarlık çıkış olduğunu kaydetti. Tufan “Yabancı uzmanlar TCMB’den 300 baz puanlık faiz artışı bekliyor” derken, Destek Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Mergen ise borsanın son not indirimlerinden etkilenmediğine dikkat çekti. Mergen “Borsaya gelen bu para Türkiye yatırım yapılabilir ülke değilken de bu seviyedeydi. O nedenle borsa, doların şu son hareketinden pek de o kadar etkilenmedi” diye konuştu.
Trump sonrası gelişmekte olan ülkelerden büyük çıkış oldu
“TL’nin 2016 Karnesi, Beklentiler ve Emtia’nın Geleceği” panelinde konuşan Murat Tufan, ABD’de Donald Trump’ın kazandığı seçimler sonrasında özellikle Türkiye, Güney Afrika, Brezilya, Meksika gibi gelişmekte olan ülke piyasalarından büyük çıkış yaşandığına dikkat çeken Tufan, “Bu ülke piyasaları ortalama %6 değer kaybetti. Son 1 ayda Güney Afrika piyasasından 1.2 milyar Dolarlık tahvil ve 1.34 milyar Dolar değerinde hisse çıkışı yaşandı. Bu da toplamda 2.208 milyar dolarlık bir kayıp demek oluyor.
Aynı şekilde Endonezya’dan 716 milyon dolarlık hisse, 1.400 milyar dolarlık tahvil, Güney Kore’den 1.163 milyar dolarlık hisse, 740 milyon dolarlık tahvil, Brezilya’da 836 milyon dolarlık hisse çıkışı yaşandı. Ancak Brezilya merkez bankasının faiz oranını %14 seviyesine çekmesiyle tahvilde 3 milyar dolarlık giriş yaşandı. Bu da Brezilya’nın pozitif ayrışmasına neden oldu.” dedi.
Türkiye’den 1.6 milyar dolar çıkış oldu
Türkiye’nin ABD seçimleri sonrası oluşan ortamda en çok etkilenen ülkelerden biri olduğunu belirten Tufan, “Türkiye’de ise kasım ayından bu yana 1.6 milyar dolarlık çıkış oldu. Güney Afrika ve Endonezya’dan sonra en büyük çıkış yaşayan ülke olduğumuzu görüyoruz.” diye konuştu.
Tüm bu tabloda Aralık ayında Amerikan Merkez Bankası FED’in yapması beklenen faiz artışının da etkili olduğunu kaydeden Tufan, Türkiye’nin son dönemde artan jeopolitik risklerinin de kurda gelinen seviyede etkili olduğunu iade etti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 50 baz puanlık faiz artışına rağmen kurun yukarı yönlü hareketine devam ettiğini hatırlatan Tufan, Suriye cephesinde yaşanan gelişmeler ile Avrupa Birliği ile ilişkilerde gelinen durumun bu fiyatlamalarda etkili olduğunu ifade etti.
“Yabancılar merkezden 300 baz puanlık faiz artışı bekliyor”
Yabancı ekonomistlerin TCMB’den 300 baz puanlık faiz artışı beklediğini ifade eden Tufan “Merkez Bankası’nın kararından ben buradayım mesajı verilmek istendiğini anlıyoruz. Ama bu mesajla bitmiyor, burada diplomatik gelişmelerin de pozitife dönmesi gerekiyor. Hem AB ile ilgili mesajlar, hem Suriye’deki gelişmeler önem taşıyor. Yapısal reformlar da çok önemli ancak şu risk ortamında gündeme bile alamıyoruz” ifadelerini kullandı.
Yükseliş FED ile başladı, 15 Temmuz ile devam etti
Destek Yatırım Araştırma Müdür Yardımcısı Adnan Çekçen ise Dolar/TL’de son bir yılın grafiğine bakıldığında FED’in faiz artışı ile başlayan ve Trump haberiyle hız kazanan bir yukarı yönlü hareket görüldüğünü belirtti. Aynı şekilde iç taraftaki gelişmelerin de etkili olduğunu ifade eden Çekçen, “Dolar/TL yılbaşında Davutoğlu’nun istifası ve bunu müteakip yaşanan başbakan değişikliği sırasında sert yükseliş yaşadı. Bu döneme baktığımızda yüzde %5.8’lere varan bir yukarı yönlü hareket gördük.” dedi. Diğer önemli hareketin 15 Temmuz darbe girişimi sonrası S&P ve Moody’s’in Türkiye’nin kredi notunu düşürmesi sonrası yaşandığını ifade etti.
Dolar/TL’de kötümser senaryo: 3.55
Çekçen, “Not değerlendirmeleri sonrası Dolar/TL’de majör yükselişler gördük. S&P sonrası %7.35, Moody’s sonrası ise TL’de % 4’lük bir düşüş yaşadık.” diye konuştu. Merkez Bankası’nın faiz hamlesine de değinen Çekçen, “Merkez Bankası’nın hamlesi bence doları aşağı çevirmek için değildi. Daha uzun vadeli bir önlemdi. Beklentinin üzerinde bir artış yaptığı için piyasa etkilendi. Ancak TCMB bu faiz artırımlarının devam edeceği yönünde bir mesaj vermedi. Bu mesaj için FED’in Aralık toplantısı beklenecektir” dedi. Çekçen Dolar/TL için 2 senaryo olduğunu belirterek “İyimser senaryoda 3.35-3.40, kötümser senaryoda ise 3.50-3.55 seviyelerini konuşuruz” dedi. Altında ise aşağı yönlü olarak 1200 seviyesinin kırıldığını ve bunun ardının gelmesini beklediklerini belirterek, “Faiz artış süreci ağır basacağı için 1150-1130 seviyelerinden dengelenme beliyoruz. Altında geniş bant aralığında bir düşüş beklentisi var.” dedi.
Dolar/TL’de yükselişin miladı aslında 2013
Destek Yatırım Araştırma Uzmanı Kutay Gözgör de, özellikle 2013 yılı mayıs ayının para birimleri için bir dönüm noktası olduğuna dikkati çekti. Eski FED Başkanı Bernanke’nin varlık alım programının azaltılacağı yönündeki açıklaması sonrası gelişmekte olan ülke piyasalarında görüntünün hızla değiştiğini kaydetti.
Zaman zaman görülen negatif ayrışmaların ülkelerin iç gelişmelerinden kaynaklı olduğunu belirten Gözgör, “Brezilya bizden 7-8 ay önde gidiyor. Para birimlerinde %30-%35 gerileme yaşadılar. Ancak Brezilya Merkez Bankası faiz arttırarak önlemini aldı. Şu an bizim negatif ayrıştığımız dönem. Merkez Bankasının geçen haftaki kararı bu tabloyu değiştirecek önlemli bir karardı. Bu politika devam ederse bu son yükselişin bir düzeltmesi gelebilir. Fed’in varlık alım programı özellikle Türkiye’yi negatif etkiliyor.” dedi.
Moody’s ve S&P’nin not düşürürken yapısal reformlara da atıfta bulunduğuna dikkati çeken Gözgör, “Hala gelişmekte olan ülkeyiz. Dünyanın zaten büyüyememe sorunu var. Bizim buradan ayrışmamız lazım. Reform yapabilen birkaç ülkeden biri Güney Kore oldu. Bizim de yapmamız lazım. Evet, para politikaları da etkilenecektir, ama şu an trendler daha önemli. Dolarda da bu trendin yukarı yönlü olduğunu görüyoruz.” ifadelerini kullandı.
Altının ise uzun vadede düşüş trendi içinde olduğunu belirten Gözgör “Amerikan 10 yıllıkları en sert yükselişin yaptı.Şu sıralar yüzde 2.30 seviyelerinin üzerinde seyrediyor. Bu da ons altın fiyatlarını olumsuz etkiliyor. Altın fiyatları halen uzun vadede düşen trend içerisinde gözüküyor. Yani 1300’lerin üzerinde kapanış görmedikçe aşağı yönlü trend devam eder. ” diye konuştu.
Yılbaşındaki Dolar/TL tahminleri çöpe gitti, borsa etkilenmedi
Ahmet Mergen ise daha FED’in Aralık’ta yapmasına kesin gözüyle bakılan faiz artışını görmeden Dolar/TL’deki bu seviyelerin çok fazla olduğunu belirterek “Dolar yukarıya gittikçe, dolara biraz fazla değer verildi gibi geldi bana. Daha faiz atışını görmedik. Sene içinde 4 defa artırsaydı kurdaki seviye ne olacaktı?” dedi.
Başta Türkiye olmak üzere dünyada öngörülemez birçok gelişmenin olduğuna dikkati çeken Mergen, “Üst taraftaki parlamanın nerde biteceğini tahmin edemiyoruz. Bu sene sonu 3.10-3.15 seviyelerinden kapanır diyorduk ama şimdi Trump’ın seçilmesiyle 3.42’ye kadar geldik.” dedi.
Borsa İstanbul’un ise son gelişmelerden özellikle de not indirimlerinden fazla etkilenmediğini belirten Mergen, “Borsaya gelen bu para, Türkiye yatırım yapılabilir ülke değilken de bu seviyedeydi. O nedenle borsa, doların şu son hareketinden pek de o kadar etkilenmedi. Borsaya her yıl 150-200 milyar dolar para girişi oluyor. S&P, Moody’s yatırım yapılabilir dese de demese de bu değişmiyor. Bizim derdimiz bu değil bizim derdimiz döviz.” diye konuştu.
Asya’dan gelebilecek dış şok dikkate alınmalı
Destek Yatırım Araştırma Uzman Yardımcıları Lina Barokas ve Kaan Obakan da İngiltere ve Asya cephesindeki gelişmeleri değerlendirdi. Japonya’nın en çok patent başvurusu yapan ülke olduğunu ancak yaşlı nüfusun büyümeyi olumsuz etkilediğini belirtti.
Çin’de ise konut sektörü dahil tüm sektörlerde balon olduğunu, bu balonların patlaması durumunda tüm dünya ekonomisini zincirleme olarak etkileneceğini kaydetti. Obakan, “Önce Asya, sonra Amerika, Japonya yeni Zelanda gibi ekonomiler en başta etkilenecek. Dolayısıyla Çin’deki bir yavaşlama küresel bir risk oluşturuyor” dedi.
Lina Barokas ise, Brexit’in de dünya ekonomisi için bir risk oluşturduğuna dikkat çekerek, “Sterlin Brexit sonrası son 30 yılın dibini gördü dolar karşısında yüzde 26, Euro karşısında yüzde 22’lik değer kaybı gördük. Brexit sonrası hala o kayıplar derinleşmeye devam ediyor. İngiltere yüksek mahkemesinin Brexit için İngiltere parlamentosundan onay istemesi bu düşüşü durdurdu.” diye konuştu.
