Havayolları ile seyahat etme oranı her sene ciddi anlamda artış gösteriyor. Rötar durumlarında yolcuların hukuksal hakları neler? Uçağa kabul edilmeme, uçuşun iptal edilmesi veya ertelenmesi durumunda neler yapabiliriz?
Dönem dönem hem havalimanlarında bizzat deneyimleyerek, hem de televizyon kanallarında uçuşun ertelenmesi veya iptal edilmesi nedeniyle insanların saatlerce ve hatta gün boyu havalimanında mağdur kaldıklarına şahit oluyoruz. Peki böyle bir durumla karşı karşıya kalırsanız ne yapmanız gerekiyor? İşte bu yazımda böyle bir durumla karşı karşıya kaldığınızda talep edebileceğiniz hukuksal haklarınızdan bahsedeceğim.
Havayolları ile seyahat eden yolcu hakları yönetmeliği nedir? Uçağa kabul edilmeme, uçuşun iptal edilmesi veya ertelenmesi durumunda neler yapabiliriz?
Bir uçuşa kabul edilmeme durumunda yolcu hakları nelerdir?
Uçuşa kabul edilmemeniz halinde, yönetmelik gereğince şartların meydana gelmesi halinde birden fazla hakkınız olduğunu biliyor musunuz? İşte o haklar:
Uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi (havayolu şirketi), bir uçuşta uçağa kabul edilmeme durumunun öngörülmesi halinde, öncelikle ilgili yolcu ile uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi arasında mutabık kalınacak menfaatler karşılığında rezervasyonundan feragat edecek gönüllüler bulmak için duyuru yapar.
Rezervasyonu olan geriye kalan diğer yolcuların uçuşa kabul edilmelerine olanak verecek yeterli sayıda gönüllü çıkmadığı takdirde, uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi, yolcuları kendi iradeleri dışında uçağa kabul etmeyebilir. Yolcuların iradeleri dışında uçuşa kabul edilmemeleri durumunda, uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi derhal aşağıdaki hakları, şartlar oluşması durumunda yolcuya sunmalıdır:
1- İç hat uçuşları için 100 Euro, dış hat için 600 Euro
Yolculara iç hat uçuşlar için 100 Avronun Türk Lirası cinsinden karşılığı tutarında tazminat verilir. Dış hat uçuşlarında ise yolculara uçuş mesafesine göre 250 Avro ile 600 Avro değişmektedir. Tazminat nakit veya diğer alternatif yöntemlerle ödenebilir. Ancak, yolcunun imzalı mutabakatı olması durumunda seyahat fişleri ve/veya diğer hizmetler şeklinde de ödenebilir.
2- Bilet ücretinin yolcuya geri iade edilmesi
Seyahatin gerçekleştirilmeyen bölüm veya bölümleri ile yolcunun planlamış olduğu seyahatin tamamlanmasının artık herhangi bir anlamı kalmaması durumunda seyahatin gerçekleştirilen bölüm veya bölümleri için:
Bilet ücretinin tamamının satın alınmış olduğu fiyat üzerinden nakit olarak veya elektronik banka havalesi, banka ödeme emirleri, banka çekleri ile ödenmesi veya yolcunun imzalı mutabakatı olması durumunda seyahat fişleri ve/veya diğer hizmetler şeklinde en geç 7 gün içinde iade edilmesi.
3- Geri dönüş uçuşunun ücretsiz sağlanması
- Yolcunun seyahatinin ilk başlangıç noktasına ilk fırsatta dönmesini sağlayacak bir dönüş uçuşunun ücretsiz sağlanması.
- Benzer taşıma şartları altında, en erken fırsatta son varış yerine güzergah değişikliğinin sağlanması.
- Son varış yerine, boş koltuk durumuna bağlı olarak, yolcunun uygun göreceği daha sonraki bir tarihte, benzer taşıma şartları altında güzergah değişikliğinin yapılması gerekmektedir.
4- Konaklama hizmetinin sunulması
Bekleme süresine uygun olarak:
- 2 ile 3 saat arası gecikmelerde: Yolcuya makul ölçüde sıcak ve soğuk içecekler sunulması.
- 3 ile 5 saat arası gecikmelerde sıcak ve soğuk içecekler ile günün zamanına göre kahvaltı veya yemek sunulması.
- 5 saat ve üzeri gecikmelerde sıcak ve soğuk içecekler ile günün zamanına göre kahvaltı veya yemek, ilave sıcak ve soğuk içecekler ile ilave hafif ara yemeği verilmesi
- Bir veya daha fazla gece konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda veya yolcu için ilave bir konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda, otelde veya uygun bir konaklama tesisinde konaklama.
- Havalimanı ve konaklama yeri (otel veya benzeri) arasındaki ulaşım hizmeti sunulması.
- Yolculara ücretsiz olarak süre kısıtlaması olmaksızın iki telefon görüşmesi, faks mesajı veya e-posta hizmeti teklif edilmesi zorunludur.
Uçuşun iptal edilmesi durumunda yolcu hakları nelerdir?
Uçuşun iptal edilmesi halinde yönetmeliğin ilgili hükümlerine göre, havayolu firması size uçağa kabul edilmeme halinde olduğu gibi belirli imkanları sunmak durumundadır.
Seyahatin gerçekleştirilmeyen bölüm veya bölümleri ile yolcunun planlamış olduğu seyahatin tamamlanmasının artık herhangi bir anlamı kalmaması durumunda seyahatin gerçekleştirilen bölüm veya bölümleri için:
- Bilet ücretinin tamamının satın alınmış olduğu fiyat üzerinden nakit olarak veya elektronik banka havalesi, banka ödeme emirleri, banka çekleri ile ödenmesi veya yolcunun imzalı mutabakatı olması durumunda seyahat fişleri ve/veya diğer hizmetler şeklinde en geç yedi gün içinde iade edilmesi
- Yolcunun seyahatinin ilk başlangıç noktasına ilk fırsatta dönmesini sağlayacak bir dönüş uçuşunun ücretsiz sağlanması.
- Benzer taşıma şartları altında, en erken fırsatta son varış yerine güzergah değişikliğinin sağlanması.
- Son varış yerine, boş koltuk durumuna bağlı olarak, yolcunun uygun göreceği daha sonraki bir tarihte, benzer taşıma şartları altında güzergah değişikliğinin yapılması gerekmektedir.
Yine bekleme süresine uygun olarak:
- 2 ile 3 saat arası gecikmelerde: Yolcuya makul ölçüde sıcak ve soğuk içecekler sunulması.
- 3 ile 5 saat arası gecikmelerde sıcak ve soğuk içecekler ile günün zamanına göre kahvaltı veya yemek sunulması.
- 5 saat ve üzeri gecikmelerde sıcak ve soğuk içecekler ile günün zamanına göre kahvaltı veya yemek, ilave sıcak ve soğuk içecekler ile ilave hafif ara yemeği verilmesi
- Bir veya daha fazla gece konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda veya yolcu için ilave bir konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda, otelde veya uygun bir konaklama tesisinde konaklama.
- Havalimanı ve konaklama yeri (otel veya benzeri) arasındaki ulaşım hizmeti sunulması.
- Yolculara ücretsiz olarak süre kısıtlaması olmaksızın iki telefon görüşmesi, faks mesajı veya e-posta hizmeti teklif edilmesi zorunludur.
Uçuş iptali durumundan haber edilme hakları
Uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi, uçuş iptalini aşağıdaki şartlarda yolcuya haber vermediği ve uçağa kabul etmediği zaman tazminat alma hakkına sahiptir:
- Planlanan hareket zamanından en az 2 hafta öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri takdirde
- Planlanan hareket zamanından iki hafta ila yedi gün öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri
- Kendilerine planlanan hareket saatinden en fazla iki saat önce kalkışlarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla dört saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece
- Planlanan hareket saatinden yedi günden kısa zaman öncesinde iptalden haberdar edilmediklerinde
- Planlanan hareket saatinden en fazla bir saat önce ayrılmalarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla iki saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece yolcunun tazminat alma hakkı vardır.
Yolcular iptalden haberdar edildiklerinde, uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi kendilerine olası alternatif ulaşım yolları hakkında da bilgi vermek zorundadır.
Olağanüstü haller – hava şartları durumunda
Uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi, tüm tedbirleri almasına rağmen olağanüstü hallerin iptale neden olduğunu kanıtlayabildiği takdirde tazminat ödemekle yükümlü olmaz.
Yolcunun uçuşun iptali konusunda haberdar edilip edilmediği ve ne zaman haberdar edildiğine ilişkin ispat yükümlülüğü uçuşu icra eden hava taşıma işletmesine aittir. Ancak, yolcu iletişim bilgisinin, hava taşıma işletmesince talep edilmesine karşın hava taşıma işletmesine verilmemesi veya yanlış verilmesi durumunda, hava taşıma işletmesi sorumluluktan kurtulur.
Uçuşun ertelenmesi durumunda yolcunun yasal hakları neler?
Havayolu taşımacılığı ile seyahat eden yolcuların en sık karşılaştığı durumlardan biri de uçuşun ertelenmesidir. Bu durumda yolcu hakları şu şekildedir:
- 1500 kilometreden (1500 km dahil) daha kısa ve iç hatlardaki uçuşlar için iki saat veya daha fazla, 1500 ile 3500 (3500 km dahil) kilometre arası uçuşlar için üç saat veya daha fazla, 3500 kilometreden daha uzun uçuşlar için dört saat veya daha fazla tehir edilmesini beklediğinde yolculara; İki ile üç saat arası gecikmelerde, makul ölçüde sıcak ve soğuk içecekler, üç ile beş saat arası gecikmelerde sıcak ve soğuk içecekler ile günün zamanına göre kahvaltı veya yemek, beş saat ve üzeri gecikmelerde sıcak ve soğuk içecekler ile günün zamanına göre kahvaltı veya yemek, ilave sıcak ve soğuk içecekler ile ilave hafif ara yemeği teklif edilmek durumundadır. Yine, bir veya daha fazla gece konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda veya yolcu için ilave bir konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda, otelde veya uygun bir konaklama tesisinde konaklama, havaalanı ve konaklama yeri (otel veya benzeri) arasındaki ulaşım hizmetinin sağlanması gerekir. Bu hizmetlere ilaveten, yolculara ücretsiz olarak süre kısıtlaması olmaksızın iki telefon görüşmesi, faks mesajı veya e-posta hizmeti teklif edilmesi zorunludur.
- Tehir en az beş saat olduğunda; Seyahatin gerçekleştirilmeyen bölüm veya bölümleri ile yolcunun planlamış olduğu seyahatin tamamlanmasının artık herhangi bir anlamı kalmaması durumunda seyahatin gerçekleştirilen bölüm veya bölümleri için, bilet ücretinin tamamının satın alınmış olduğu fiyat üzerinden nakit olarak veya elektronik banka havalesi, banka ödeme emirleri, banka çekleri ile ödenmesi veya yolcunun imzalı mutabakatı olması durumunda seyahat fişleri ve/veya diğer hizmetler şeklinde en geç yedi gün içinde iade edilmesi; ayrıca yolcunun seyahatinin ilk başlangıç noktasına ilk fırsatta dönmesini sağlayacak bir dönüş uçuşunun ücretsiz sağlanması.
Bahsedilen tazminat hakkı haricinde başkaca tazminat hakkımız var mıdır?
Yolcuların diğer kanun ve düzenlemelerden doğan tazminat talep etme hakları saklıdır. Bu Yönetmelik kapsamında ödenen tazminat söz konusu tazminattan mahsup edilebilir.
Yolcular hakları: Yolcular haklarından nasıl haberdar olabilir?
Uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi, uçuş öncesi kontrol (check-in) işlemi sırasında, “Uçağa kabul edilmediğiniz, uçuşunuz iptal edildiği veya en az iki saat tehir edildiği takdirde, alacağınız hizmetler ile ilgili hakları belirten metni check-in kontuarından veya uçağa biniş kapısından isteyiniz” ifadesini içeren Türkçe ve İngilizce bir bildirimin okunaklı bir şekilde yolcular tarafından açıkça görülebilmesini sağlamak zorundadır.
Yolcuyu uçağa kabul etmeyen veya bir uçuşu iptal eden hava taşıma işletmesi, etkilenen her yolcuya bu yönetmeliğe göre tazminat ve yardım kurallarını belirleyen yazılı bir bildirim sunmakla yükümlüdür. Ayrıca, uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi en az iki saatlik bir tehirden etkilenen her yolcuya bu kapsamda sözlü, yazılı ve/veya elektronik formatta olarak bildirmekle yükümlüdür.
Unutmayın ki hukuk herkese lazım. Önemli olan yaptığımız ve yapacağımız eyleme karşı maruz kaldığımız durumlarda hakkımızı nasıl arayacağımızdır.
