Stres hormonu olarak bilinen kortizol hormonunun vücutta aşırı yükselmesi, Cushing sendromuna neden olabiliyor.
Yüzde pembeleşmeyle birlikte damarların belirgin hale gelmesi, anormal kilo alınması, sivilcelenme ve saç dökülmesi gibi belirtilerle kendini gösteren Cushing sendromu, tedavi edilmediği takdirde beyin felci ve kalp krizi riskini artırabiliyor.
Memorial Hizmet Hastanesi Endokrinoloji Bölümü’nden A. Ender Yılmaz, Cushing sendromu ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Farklı hastalıkların tedavisi sırasında da ortaya çıkabilir
Kan basıncının düzenlenmesine, kalp damar sistemi fonksiyonlarının normal tutulmasına, strese cevapta, karbonhidrat, yağ ve proteinlerin enerjiye dönüşümünde yardımcı olan kortizol hormonunun böbrek üstü bezlerinden fazla üretilmesi Cushing sendromuna neden olabilmektedir.
Beyindeki hipofiz bezinin böbrek üstü bezini uyaran hormonunun fazla üretildiği durumlarda da ortaya çıkabilmektedir. Kortizol hormonu bazı romatizmal hastalıklarda, eklem iltihaplarında, organ nakli yapıldıktan sonra organ reddini engellemek için kullanılan kortizon ilaçlarının etkisiyle yaşanabilmektedir. Tedavi amaçlı kullanılan kortizonun Cushing sendorumuna neden olabilmesi için uzun süre ve yüksek dozlarda kullanılması gerekmektedir.
Yüzde “Ay dede” görünümü oluştuysa…
Cushing sendromunun en belirgin belirtisi “ay dede” yüzü denilen yüzün kilolu, şiş ve pembe bir görünüm almasıdır. Bunun yanında;
- Anormal kilo alma
- Adet düzensizlikleri
- Bel çevresinde anormal kalınlaşma
- Kemiklerde erime ve kaslarda zayıflık
- Tansiyon yükselmesi
- Sivilcelenme, saç dökülmesi ve tüylenme
- Yorgunluk ve bitkinlik
- Omuzlar arasında yağ dokusu
- Kolay moraran zayıf ve narin cilt
- Damarların belirginleşmesi
- Bel ve diz ağrıları
- Tansiyon ve kolesterolün yükselmesi
- Karaciğer yağlanması, mide ülseri, bağırsak hareket bozuklukları
Kalp krizi riskini artırabilir
Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla ortaya çıkan Cushing sendromu, genellikle 20-40 yaş aralığında görülmektedir. Kesin tanıyı koyabilmek için kortizol ve ACHT hormonlarının ölçülmesi gerekmektedir. Hormon oranlarında anormal bir yükseklik belirlenirse bunun geçici bir durup olup olmadığı tespit etmek için ikinci bir tetkik yapılmaktadır.
Kortizol hormonunun nereden salgılandığını bulmak için ayrıca test ve MR gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılmaktadır. İç organlardaki yağ dağılımını değiştirebilen yüksek oranda kortizol; karaciğer yağlanması, insülin direnci, şekere eğilimi, yüksek tansiyon, beyin felci ve kalp krizi riskini artırabilmektedir.
Tedavide ilk tercih cerrahi
Cushing sedromunun tedavisi rahatsızlığın nedeni ortaya konulduktan sonra yapılmaktadır. Radyoterapi, kemoterapi ve ilaç tedavisi uygulansa da ilk tercih cerrahi yöntemle rahatsızlığa neden olan adenomun çıkarılmasıdır. Cerrahi yönteme uygun olmayan hastalarda diğer yöntemler tercih edilebilmektedir. Farklı hastalıkların tedavisi için kullanılan kortizonun neden olduğu Cushing sendorumunda verilen kortizon miktarı düşürülerek tedaviye yardımcı olunabilmektedir. Kontrol sağlandıktan sonra ilaç miktarı tekrar düzenlenebilmektedir.
