Çocuklarda obezite sorunu bebeklik döneminden itibaren başlayabiliyor.
Erken dönemde diyabet ve karaciğer yağlanması gibi sorunlara neden olan obezite; ileri yaşlarda kalp hastalıkları, tansiyon ve bazı kanser türlerine yol açabiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bölümü’nden Uz. Dr. Şerare Arbatlı, çocuklarda obezite ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi:
Pratik önerilerle çocuğunuzu obeziteden kurtarabilirsiniz
Obezitenin çözümünde ilk adım, ailece bu sorunun kabul edilmesi ve çocukların yaşam şeklinin yeniden düzenlemesi ile başlamaktadır. Çocukları un, tuz ve şekerden uzak tutmak ve erken uyumalarını sağlamak gibi basit önlemlerle obeziteden kurtulmak mümkündür.
Göbek çevresindeki yağlanmayı önemseyin
Çocuklarda obezite başlangıcı için bir yaş sınırı bulunmamaktadır. Özellikle anne sütü yerine, şeker oranı yüksek hazır mamalarla beslenen ve çocukluk çağında zorla yemek verilen çocuklarda 2-3 yaşında bile obezite görülebilmektedir. Göbek ve meme bölgesinde ciddi yağ birikimi varsa, ailelerin geç kalmadan bir uzmana başvurması gerekmektedir. Östrojen dengesini bozan fazla yağ depolanması, erken ergenlikle birlikte farklı sorunların yaşamasına neden olmaktadır.
Çocuğunuza televizyon karşısında yemek yedirmeyin
Çocuklara televizyon, bilgisayar ya da cep telefonu karşısında yemek yedirmek, önemli hataların başında gelmektedir. Çocuğun dikkati başka bir yerdeyken beynin verdiği tokluk sinyalinin algılanması mümkün değildir.
Çocuklara küçük yaşlardan itibaren, beslenme saatleri dikkate alınarak, kendi kendine beslenme alışkanlığı verilmelidir. Çocuğun az yemesi değil, gerekli besinleri almaması sorun oluşturmaktadır. Ebeveynlerin şeker, un ve tuzdan uzak besinleri menülerinde bulundurması, çocukların da beslenme alışkanlıklarını olumlu etkilemektedir.
Kilo vermesi için çocuğunuzla tartışmayın
Ebeveynler çocuklarındaki kilo sorununu kabullenerek, bu problemi birlikte çözmeleri gerektiğini onlara kırmadan anlatmalıdır. Çocuğa “şunu ye, bunu yeme” gibi yasaklar uygulayıp onunla tartışmak yerine, bu durumla beraber mücadele edileceği anlatılmalıdır. Ailesini karşısında hisseden çocuklar kilo vermek konusunda başarısızlığa uğramaktadır.
Çocuğunuzun rol modeli olun
Anne babaların çocuklarına her konuda olduğu gibi kilo verme konusunda da örnek olmaları gerekmektedir. Kendisi kilolu olan ve yaşam tarzını değiştirmeyen ebeveynlerin çocukları kilo verme konusunda başarılı olamamaktadır. Çocukla birlikte ailenin de yaşam tarzını baştan düzenlemesi önemli bir adımdır.
Diyet listeleri oluşturmak yerine, un ve şekerden uzak kalarak, sebze ağırlıklı bir beslenme şekline dönülmelidir. Buzdolabını haftalık olarak doldurmaktansa, gıdaları az az alarak az tüketmenin önemi öğrenilmeli ve bu alışkanlık çocuklara da öğretilmelidir. Akşam 19.00’dan sonra yemek yenmemeli, bol su tüketilerek hareketli bir yaşama geçilmesi sağlanmalıdır.
Hareketli bir yaşamı tercih edin
İnsan vücudu hareket ettikçe “serotonin” adı verilen mutluluk hormonu salgılar. Depresyona karşı koruyucu özelliği de olan seratonin sayesinde, uyku düzenlenirken iştah azalmaktadır.
Hareketsizlik sonucu vücutta seratonin miktarı azalır, iştah artar, uyku düzensizliği olur ve depresyon başlar. Ayrıca şeker ve çikolata gibi yiyecekler de serotonin miktarını artırır. Hareket eğilimi az olan çocuklarda serotonin eksikliğini bu yolla gidermeye çalışabilirler.
Daha çok şeker ve çikolata tüketirler. Hareketsizlik ve yanlış beslenme sonucunda kilo alırlar. Sonuçta obez olan çocuklar toplum içine çıkmaya utanmaya başlayabilir ve bu yaşam şekli ile bir kısır döngüye girerek daha fazla kilo alımına neden olabilir.
Çocuğunuzu geç vakitte yatırmayın
Uyku düzeni de obezite ile mücadelede çok önemlidir. Erken yatıp erken kalkan çocuklar gece salgılanan melatonin hormonu sayesinde daha dinç ve mutlu uyanmaktadır. Gereğinden az uyumak, uykuyu almamak tokluk hissi veren leptin hormonu seviyesinin düşmesine sebep olmaktadır.
Mutluluğun formülünü çocuğunuzla beraber bulun
Cep telefonu başında ayrı ayrı zaman geçirmek yerine; beraber kitap okumak, sohbet etmek ya da çocuğu ilgi duyduğu bir sanata yönlendirerek beraber vakit geçirmenin yolları aranmalıdır. Kapalı alanlar yerine, aile bireyleriyle birlikte açık havada bol oksijen alarak yürüyüş yapmak çok daha olumlu sonuçlar vermektedir.
Yasaklardan oluşan belli bir listeyi çocuğa dayatmaktansa, ailenin hayat şeklini değiştirmesi çocuğun mutlu şekilde kilo vermesine sağlamaktadır.
Ev işlerine yardım etmesini sağlayın
Sürekli evin içinde kalan çocuklar bilgisayar ve telefonla zaman geçirmektedir. Sadece alışveriş merkezlerinde gezen çocuklar belli bir süre sonra sosyal hayattan koparak mutsuzlaşmaya başlamaktadır. Hareketsizlik sorununu aşmak için çocuklara ev içinde sofra ya da kendi yatak odalarının toplanması gibi görevler verilmelidir.
Tedavi edilmeyen obezite hayati riske yol açabilir
Obezite nedeniyle diyabet artık çok küçük yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Çok daha ileri yaşlarda ortaya çıkması beklenen karaciğer yağlanması şikayetleri, çocukluk çağına kadar inmektedir. Bunların yanı sıra;
- Erken ergenlik görülebilir.
- Çocuklarda düztabanlık ve farklı ortopedik rahatsızlıklar ortaya çıkabilir.
- Kızlarda adet bozukluğu ve erken ergenlikte polikistik over sendromu görülebilir.
- Ürik asit yüksekliğine bağlı olarak, ileri dönemde gut ve böbrek hastalıklarının ortaya çıkma riski artmaktadır.
- Yağlanma sonucu erkeklerde prostat, kadınlarda meme kanseri riski artmaktadır.
