Sivas Kent meydanının değişimi tepki çekiyor

Neolitik dönemde yerleşimi başlayan Sivas kenti bugünlerde olumsuz görünüşü ile tepki çekmeye başladı. Mevlana Meydanı’nın düzenleme sonrası geçirdiği değişim, meydandaki kesilmiş yemyeşil ağaçların yerinin beton bir görünüme dönüşmesi bir nevi çölleşme olarak görülüyor.

Sivas Kent meydanının değişimi tepki çekiyor

Sivas kentinin yerleşim tarihi

Şehrin ilk kuruluş yerinin seçiminde topografya ve akarsular belirleyici olmuş. Sivas şehri halk tarafından Topraktepe olarak adlandırılan 30 m. yüksekliğindeki yatay duruşlu ya da bir yana doğru hafifçe eğimli monoklinal yapılı tabakalardan ibaret platoların akarsularla parçalanmasından sonra arta kalan jips anıt tepeden başlamış ve burada bir kale inşa edilmiştir.

Sivas Mevlana Meydanı'nın değişimi tepki çekiyor

1175 yılında Kılıçaslan tarafından Selçuklu devletine kesin olarak bağlanmıştır. Bu dönemde Sivas Kalesi tamir edilerek yıkılmış olan surlar tekrar inşa edilmiştir. Böylece Bizans egemenliğinde kent surlarından taşarak açık kent konumuna gelen Sivas, yeniden Selçuklu egemenliğinde kapalı kent konumuna getirilmiştir. Şehrin dışarıyla olan ilgisi ise batıda Kayseri, doğuda Palas, Tokmak, kuzeyde Cancun ve Yıldız tarafında Selpur kapılarıyla sağlanmıştır.


Sivas kent meydanı Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet döneminden taşıdığı eserleriyle etrafı çevrelenmiş bir merkez hüviyetindedir. Önemli tarihi dokularının bulunduğu, şehrin bütün yollarının toplandığı ve dağıldığı geniş bir meydan örneğidir.

Sivas Mevlana Meydanı'nın değişimi tepki çekiyor

Sivas Cumhuriyet Meydanı

Cumhuriyet Meydanı ismi verilen bu meydan tarihi olaylara tanıklık etmiş ve ‘Hükümet Meydanı’, ‘Saray Önü’ olarak ta adlandırılmıştır. Çeşitli tarihi dönemlerde yapılan binalar meydanı şekillendirmiş ve yapılan Tarihi Süreç İçerisinde Sivas Kent Meydanı’nın İrdelenmesi 357 değişikliklerle meydana kimlik kazandırılmıştır.

Sivas Hükümet Meydanı güneybatıda en önemli yol aksı olan İstasyon Caddesi’ne, kuzeyde Mevlana Caddesi’ne, doğuda Atatürk Caddesi’ne bağlanmaktadır. Düzgün ışınsal bir kent tipine sahip olan kentin tam merkezine Sivas Hükümet Meydanı yerleşmiştir..


 

Sivas Mevlana Meydanı'nın değişimi tepki çekiyor
Şekil 1. 1930’lu yıllarda açılan istasyon caddesi

Cumhuriyet döneminde İstasyon Caddesiyle beraber geniş arterlerin açılmasıyla dairesel kapalı kent değişime uğramıştır ve ışınsal yol aksları oluşmuştur. Işınsal kent dokusunun beraberinde merkezi aks etrafında salkım şeklinde bir gelişme görünmektedir. (Şekil 1)

Sivas Mevlana Meydanı'nın değişimi tepki çekiyor
Şekil 2. Sivas Kenti ‘Işınsal Kent Tipi’

Sivas kent meydanı ve yakın çevresinde bulunan yapıların tamamı ve birbirleriyle olan yakınlıkları görünmektedir. Kent yaşamını şekillendiren tarihi, sosyal, kamusal ve askeri tüm yapılar meydan çevresinde şekillenmiştir.

Sivas kent meydanına dikilen ağaçlar

Kent meydanına dikilen ağaçlar, Cumhuriyet dönemine kadar büyüme gösterip bu yıllarda tarihi binaların algılanmasını zorlaştırmıştır ve Selçuklu Parkı diye adlandırılan bu tarihi mekân kent meydanından tamamen soyutlanmıştır.

Sivas Mevlana Meydanı'nın değişimi tepki çekiyor
Şekil 4. Sivas kent meydanı

İstasyon caddesinin açılmasıyla beraber, medreseler ve Kale Cami’nin görünebilir duruma getirilmesi için tarihi yapıların çevresi istimlak edilerek parka dönüştürülmüştür ve bu alanın ortasına yapılan bir havuzla ‘Selçuk Parkı’ adını almıştır. Değişime uğrayan kent meydanının tam ortasına 1950’li yıllarda bir havuz inşa edilmiştir.

Sivas Mevlana Meydanı'nın değişimi tepki çekiyor
Sivas Tarihi Kent Meydanı, Cıbıllar Parkı, 1981.

Sivas’ın tarihi kent meydanı sit alanı kapsamındadır. Bu tarihi mekanda bulunan eserlerin incelenmesi geçmiş dönemlerle günümüz arasında bağlantı kurmamızı sağlamaktadır. 4000 yıllık bir tarihi geçmişiyle Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi eserlerinin bulunduğu açık hava müzesi niteliğindeki kültür ve sanat şehri olan Sivas’ta tarihin izlerini taşıyan çok önemli eserler bulunmaktadır.

Kaynak

  • Akbulut, G. 2009. Sivas Şehrinin Tarihi Coğrafyası. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı:2.
  • Aydın, A. 2006. Kent Merkezlerinde Meydanların Gelişimi Sivas Hükümet Meydanı Örneği. Yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi. Mühendislik Fakültesi, Kayseri

Kadir Topbaş: Taksim Meydanı Topçu Kışlası olacak


Editor
Haber Merkezi ▪ İndigo Dergisi, 19 yıldır yayın hayatında olan bağımsız bir medya kuruluşudur. İlkelerinden ödün vermeden tarafsız yayıncılık anlayışı ile çalışmaktadır. Amacı; gidişatı ve tabuları sorgulayarak, kamuoyu oluşturarak farkındalık yaratmaktır. Vizyonu; okuyucularında sosyal sorumluluk bilinci geliştirerek toplumun olumlu yönde değişimine katkıda bulunmaktır. Temel değerleri; dürüst, sağduyulu, barışçıl ve sosyal sorumluluklarının bilincinde olmaktır. İndigo Dergisi, Türkiye’nin saygın İnternet yayınlarından biri olarak; iletişim özgürlüğünü halkın gerçekleri öğrenme hakkı olarak kabul etmekte; Basın Meslek İlkeleri ve Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’ne uymayı taahhüt eder. Ayrıca İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni benimsemekte ve yayın içeriğinde de bu bildiriyi göz önünde bulundurmaktadır. Buradan hareketle herkesin ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya diğer herhangi bir milli veya içtimai menşe, servet, doğuş veya herhangi diğer bir fark gözetilmeksizin eşitliğine ve özgürlüğüne inanmaktadır. İndigo Dergisi, Türkiye Cumhuriyeti çıkarlarına ters düşen; milli haysiyetimizi ve değerlerimizi karalayan, küçümseyen ya da bunlara zarar verebilecek nitelikte hiçbir yazıya yer vermez. İndigo Dergisi herhangi bir çıkar grubu, ideolojik veya politik hiçbir oluşumun parçası değildir.