SONAR araştırma şirketinin başkanı Hakan Bayrakçı, referandum anketi sonuçlarını açıkladı. İşte detaylar…
“Zarlar atılmıştır”
Aydınlık gazetesinden Tevfik Kadan’a konuşan Bayrakçı, şunları söyledi:
Yaklaşık yüzde 10’luk kararını vermeyen bir kitle vardı. Bunlar son bir hafta-on gün içinde kararını verdiler. (Jül) Sezar’ın Roma’ya yürüyüşte söylediği meşhur laftaki gibi: ‘Artık zarlar atılmıştır.’ Yani herkesin tavrı belli olmuştur. Hakiki kararsızlar için de bunu söylüyorum.
İkincisi, gerçekten kararsızların dışında görüş belirtmeyerek, bir kısmı kararsızım diyerek, bir kısmı fikrim yok diyerek cevap vermeyen kitlenin ağırlıklı olarak konuşamadığı için cevap vermediğini düşünüyorum.
“Yüzde 4’lük kesimin görüşünü hiçbir anket şirketi yakalayamıyor”
Üçüncü bir husus, yapılan anketlerde, devlet memuru olarak çalışanların hemen hemen hiçbirinin ‘Hayır’ dediğini görmedim. Bu hem bizim SONAR’ın anketleri hem de diğer anketler için geçerli. Hiçbir anket şirketi diyemez ki: ‘Benim örneklemimde memur olup da şu kadar kişi ‘hayır’ dedi’. Türkiye’de 2 milyon 650 bin civarı devletten maaşını alan insan var. Bu insanlar bütün kitle içinde yaklaşık yüzde 3.5-4’e denk geliyor. Bir devlet memurunun kapısına gelen anketöre fikrini söylemesi mümkün değil. ‘OHAL var, atarlar işimden, ekmeksiz kalırım’ diye korkuyor. Dolayısıyla bu yüzde 4’lük kesimin görüşünü hiçbir anket şirketi yakalayamıyor. Onun için birkaç puanla ‘evet’i önde buluyorlar diye düşünüyorum. O anket şirketi sahiplerinin de algı için hile yaptıklarını düşünmüyorum.
‘Hayır’ı militan şekilde savunan bazı öğretmenler tanıyorum. 7-8 tanesine ‘Sizinle anket yapan oldu mu’ diye sordum. Anket yapılmamış ama ‘Yapılsa da ‘kararsızım’ derdim’ diyorlar. Hepsi birden. İşlerini kaybetmekten çekiniyorlar. Sadece memurlar değil, esnaf da benzer bir tedirginlik içinde. İşte bu kitle diğer araştırma şirketlerini yanıltıyor.
“Avrupa ile gerginlik insanları ürkütüyor”
Almanya ile yaşanan gerginlikte insanları tedirgin ediyor. Seçmeni ekonomi çok ilgilendiriyor. Savaş ihtimali yada Avrupa ile sürekli gerilen bir iktidar insanları ürkütüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın danışmanları, Avrupa devletleri ve ABD’nin azarlanıyor şeklinde konuşulmasının toplum üzerinde bir gurur yaratıyor gibi bilgi vermesine rağmen, ben toplumun bu söylemlerden tedirgin olduğunu düşünüyorum. Herkes biliyor ki hem ticaret yaparak hem üreterek kazanacağız.
“Evet cephesi bu kadar kenetlenmiş değil”
Bu bir siyasi parti seçimi olmadığı için seçmenin bazı önyargıları önemini yitiriyor. Cumhurbaşkanı’nın kendi seçmenine ‘Bu hayati bir konudur, ölüm kalım meseledir’ diyebileceği herhangi bir sebep de yok. Koalisyonlar bitecek, bürokrasi daha hızlı işleyecek gibi argümanlar sunuyorlar. Fakat karşı tarafın ‘hayır’a teşvik eden çok önemli bir argüman var. ‘Tek adam rejimi geliyor, Türkiye’nin demokrasisi sarsılabilir’ diye bir iddia var. ‘Hayır’ı isteyenlerin bu argümanı, kendi seçmenini sandığa hayati derecede teşvik ediyor. Yani burada ‘ülkenin geleceği için tedirgin olan kararlı bir ‘hayır’cı kitle varken, ‘Evet’ cephesi bu kadar kenetlenmiş değil.
SONAR referandum anketi sonuçları
16 Nisan’daki referanduma 1 hafta kala ‘kararsızlar da kararını netleştirdiğini ve ‘hayır’ cephesinin önde olduğunu’ savundu. 16 Nisan’daki referanduma 1 hafta kala ‘kararsızlar da kararını netleştirdiğini ve ‘hayır’ cephesinin önde olduğunu’ savundu. Bayrakçı ‘Hayır’ diyenlerin oranının yüzde 51-52 civarında olduğunu belirtti. Hakan Bayrakçı şöyle konuştu:
“Bütün bunlar bir araya gelince ben yüzde 51-52 gibi bir rakamla ‘hayır’ çıkacağını düşünüyorum. Araştırmalarda, ham sonuçta yani görüşünü belirtmeyenler dışında, görüşünü belirten toplam 85-86’lık bir kitle içinde 1-2 puan farkla ‘evet’ diyenlerin önde çıkmasının, bu referandumluk öne mi yok. Çünkü 14-15 puanlık görüş belirtmeyen kitle çekindiği için konuşmuyor ve bunlarda ‘hayır’ eğilimi daha fazla.”
SONAR referandum anketi
“Evet oyu yüzde 48-49 alırsa Erdoğan’ın kişisel başarısıdır”
Cumhurbaşkanının meydanlara, televizyonlara çıkması kitleyi muazzam ikna etti. 48-49 az bir rakam değil. Böyle bir Başkanlık yetkilerini başka bir lider istese yüzde 25 bile alamazdı. ‘Evet’in yüzde 48-49 alması bile Erdoğan’ın kişisel başarıdır. Bundan 20 yıl, 30 yıl önce başka bir lider bu yetkileri isteseydi, 48-49 gibi rakamlar mümkün değil çıkmazdı.
10 araştırma şirketinden referandum anketi sonuçları
“Türk tipi Başkanlık Sistemi” olarak nitelendirilen 18 maddelik anayasa değişikliği için referandum 16 Nisan 2017 tarihinde yapılacak. Genel ve yerel seçimler öncesinde yapıldığı gibi referandum için de anketler düzenleniyor. İşte birçok farklı şirketten son referandum anketi sonuçları… (Alfabetik olarak verilmiştir.)
Önemli Not: Aşağıda göreceğiniz anket sonuçları son 1-2 ay içinde paylaşılan sonuçlardır. Son yayınlanan araştırma sonuçlarını güncelleyerek sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.
1- Adil Gür referandum anketi sonuçları
2- Andy-Ar referandum anketi sonuçları
Sosyal Araştırmalar Merkezi Andy-Ar’ın Genel Müdürü Faruk Acar, geçtiğimiz haftanın verilerinden yola çıkarak referandum anketine katılanların %45’inin evet, %41’inin ise hayır dediğini açıkladı. Oranların sürekli değişiklik gösterdiği anket sonuçlarına bakıldığında, hem evet hem de hayır diyenlerin oranında düşüş gözlemlediklerini açıklayan Acar, kararsızların oranının arttığını belirtti.
3- AKAM referandum anketi sonuçları
Referandumda ‘hayır’ çıkacağını iddia eden anketler sonuçlarından birini de Avrasya Kamuoyu Araştırmaları Merkezi (AKAM) yayınladı. Bu ankete göre de Hayır oyları yüzde 57.6 ile önde görünüyor. AKAM’ın iddiasına göre evet oyları yüzde 42 civarında bulunuyor.
4- GENAR referandum anketi sonuçları
Genar’a göre referandumda ‘evet’ diyenlerin oranı yüzde 55. Hayır diyenlerin oranı yüzde 45. Ankete katılanlardan, AK Parti seçmeninin yüzde 96’sı, MHP seçmeninin yüzde 46’sı referandumda “evet” diyeceğini belirtirken, CHP seçmeninin yüzde 10’u, HDP seçmeninin de yüzde 4.5’i “evet” diyeceğini ifade etmesi dikkat çekiyor.
5- Gezici referandum anketi sonuçları
Gezici’nin 6 Nisan 2017 tarihi itibariyle paylaştığı son referandum anketi sonuçlarına göre Evet oyları öne geçti. Araştırma şirketi, yüzde 53.3’ün Evet oyu kullanacağını, yüzde 46.7’nin Hayır oyu vereceği sonuçları açıkladı. Anket, 1-2 Nisan 2017 tarihlerinde Türkiye genelinde 24 ilde hanelerde yüz yüze görüşme metodolojisiyle yapıldı. Ankete göre, sandığa gitmeme oranı artarsa ‘evet’ oylarının oranı yüzde 56’ya ulaşıyor. Gezici Araştırma şirketinin daha önce paylaştığı araştırma sonuçlarında ‘Hayır’ oyları %51.1, ‘Evet’ oyları ise 46.7 seviyesindeydi.
6- Konsensus referandum anketi sonuçları
16 Nisan’da gerçekleştirilecek ‘partili cumhurbaşkanlığı’ referandumunda yurttaşların yüzde 51.2’si ‘Hayır,’ yüzde 48.8’i de ‘Evet’ oyu kullanacak. Eğilimlerinin referandum gününe kadar değişip değişmeyeceği sorulan yurttaşların yüzde 89’u oylarında kararlı olduğunu belirtirken, yüzde 8’i tercihinin değişebileceğini belirtti. Konsensus şirketi ilk paylaştığı referandum anketi sonuçlarında Evet diyenlerin oranını yüzde 59, hayır diyenlerin oranını ise yüzde 41 olarak vermişti.
7- MAK referandum anketi sonuçları
AK Parti’ye yakınlığı ile bilinen MAK Danışmanlık firmasının Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kulat’tan şok referandum anketi açıklaması geldi. “Bugüne kadar hiçbir seçimde görülmemiş bir durum yaşanıyor” diyerek AK Parti seçmeninin yüzde 10’unun “evet” demediğini belirtti.
MHP seçmeni içinde “Evet” diyenlerin yüzde 30’u geçmediğini belirten Kulat, “Evet” oylarının yüzde 45-47 bandında olduğunu söyledi. Referandum anketi sonuçlarına dayanarak “ilk kez durumun iyi görünmediğini” belirten MAK Danışmanlık firmasının Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kulat “Evet” oylarının yüzde 45-47 bandında olduğunu söyledi.
Evet cephesinde sorun var: Referandumda evet kampanyasının başını AK Parti çekiyor. Bu normal çünkü yüzde 50 civarında oy alan bir parti. Ancak yaptığımız anketlerde ilk kez bu referandumda evet cephesinde sorun olduğunu görüyoruz. Recep Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçildiği 2014 seçimlerinde AK Parti’nin oyu yüzde 45’lerdeydi. O seçimde CHP ile MHP, Ekmeleddin İhsanoğlu’nu ortak aday göstermişti. HDP de Selahattin Demirtaş’ı. Erdoğan, AK Parti’nin oyu yüzde 45 olmasına karşın yüzde 52 ile Cumhurbaşkanı seçildi.
MHP ortaklığına rağmen: Daha sonra 1 Kasım’da AK Parti yüzde 49 oy aldı. Ardından 15 Temmuz darbe girişimi oldu. Bu, AK Parti’ye daha büyük popülarite ve destek sağladı. Bunun üstüne referandumda MHP AK Parti’nin yanında. BBP, evet diyeceğini açıkladı. Güneydoğu’da Hüda-Par evet diyor. Bütün bu avantajlara rağmen evet oyları yüzde 45’lerde görünüyor. Sorun bu.
100 MHP’liden 70’i evet demiyor: Anketler en büyük sorunun MHP seçmeninde yaşandığını gösteriyor. Şu ana kadar yaptığımız ölçümlerde MHP’li seçmenin en çok yüzde 30’unun evet diyeceğini görüyoruz. Yüzde 70’i evet demiyor.
8- Metropoll: Gençler sandığa giderse ‘Hayır’ güçlenir
Metropoll araştırma şirketinin Şubat ayı içinde yaptığı ve DW Türkçe ile paylaştığı son anket sonuçlarına göre, Türkiye genelinde katılım yüzde 83 civarında görünüyor. Eğer bu seviyede kalırsa ‘evet’ ve ‘hayır’ oylarının şansı eşit. Türkiye genelinde sandığa gitmeme oranı yüzde 18 iken 18-24 yaş arasında bu oran yüzde 46’ya çıkıyor. Anketlerde genç seçmenlere sorulan “Referandumun sonucu ne olur?” sorusuna katılımcıların yüzde 56’sı “Evet çıkar”, yüzde 31’i ise “Hayır çıkar” yanıtını verdi. Metropoll sonuç paylaşmadı.
9- Optimar referandum anketi sonuçları
Ak Parti’ye yakınlığıyla bilinen Optimar araştırma şirketinin 26 ilde 3 Ocak – 10 Ocak 2017 tarihleri arasında, 2043 kişi ile yüz yüze görüşülerek yaptığı ankete göre evet yüzde 53,6, hayır ise yüzde 46,4 oldu.
10- Themis referandum anketi sonuçları
THEMİS Araştırma A.Ş. tarafından 21.YY Türkiye Enstitüsü için referandum araştırması yapıldı. 10-18 Şubat tarihlerini kapsayan son ankete göre; kararsızlar dağıtıldığında Hayır yüzde 57.6, Evet ise yüzde 42.4 olarak belirlendi.
