Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, tütün ürünleri ve sigaraya bağlı hastalıklar nedeniyle yılda yaklaşık 6 milyon kişi hayatını kaybediyor.
İnsan sağlığını tehdit eden en yaygın zararlı madde olan sigara nedeniyle, 2025 yılında 10 milyon insanın yaşamını yitirebileceği öngörülüyor.
İçindeki birçok zararlı madde nedeniyle bağımlılık yapan sigarayı bırakmak için Ramazan ayının değerlendirilmesi önem taşıyor.
Memorial Kayseri Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Murat Apaydın, “31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü” öncesinde sigara bağımlılığından kurtulmak için önemli tavsiyelerde bulundu.
Sigara alışkanlık değil madde bağımlılığıdır
Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı araştırmalarda, sigara içenlerin % 70-80’inin sigarayı bırakmak istediği belirlenmiştir. Sigarayı bırakmak isteyenlerin % 20-30’unun ise her yıl sigarayı bırakmayı denediği, bunlardan % 3-5’nin ise sigarayı yardımsız bırakabildiği belirlenmiştir.
Sigara aslında bir alışkanlık ya da tiryakilik değil madde bağımlılığıdır. Sigarayı yardım almadan bırakmaya çalışanlar bağımlılığın; psikolojik, davranışsal ve fiziksel etkileri ile başa çıkmak zorunda kalmaktadır.
Mutluluk veren dopaminin sigarayı bırakmayı zorlaştırmasına izin vermeyin
Psikolojik açıdan sigara içenlerin büyük bir bölümü, duygudurum düzenleyicisi olarak nikotin bağımlısıdır. Konu davranışsal açıdan değerlendirildiğinde ise başkalarını sigara içerken görme, çay-kahve veya alkol içme, araba sürme veya mola verme gibi çok güçlü tetikleyiciler sigara içme eyleminde etkilidir.
Sigaranın fiziksel etkisi de nikotin bağımlığıyla doğrudan alakalıdır. Sigara dumanının ağız yoluyla hızlı bir şekilde akciğerlerden kan dolaşımına geçtiği ve 8 saniye gibi kısa bir sürede beyne ulaştığı tespit edilmiştir.
Nikotin, beyinde ve sinir sisteminde nikotin reseptörlerine bağlanarak çeşitli maddelerin salınmasına yol açar. Bunların arasında bulunan dopamin gibi kısa süreli mutluluk veren maddeler nedeniyle sigarayı bırakmak daha da zorlaşmaktadır.
Nikotin bağımlılığı tedavi edilebiliyor
Nikotin bağımlılığıyla mücadele eden insanların fiziksel açıdan tedavisinde alabildikleri çeşitli destekler bulunmaktadır. Nikotin bağımlıları nikotin replasmanı ile (yerine koyma) çeşitli ürünler ve tabletler sayesinde sigara bağımlılığından kurtulmaya çalışmaktadır.
Nikotin replasman tedavisi (NRT) sigarayı bıraktıktan sonraki dönemde ortaya çıkan nikotin yoksunluğunun ortadan kaldırılması için önemlidir. NRT, nikotin bağımlılığı olduğu belirlenen kişilere doktor önerisi sonucunda uygulanmalıdır. Bu tedavi yöntemi, hafif derecede bağımlılığı olan kullanıcılar için kullanılmamaktadır.
İftardan sonra sigaranın değil yediklerinizin tadına varın
Ancak sigara tiryakilerini, psikolojik bağımlılıktan kurtulmak için herhangi bir ürün ya da destekten söz etmek mümkün değildir. Özellikle psikolojik bağımlılık konusunda ortaya konacak mücadelede özgür irade önemlidir.
Ramazan ayı insanların özgür iradelerinin güçlü olduğu bir dönemdir. Sigaranın psikolojik bağımlılığı ile mücadelede Ramazan ayı önemlidir. Yapılan araştırmalar sigara bağımlılarının büyük bir bölümünün Ramazan ayında bu alışkanlıktan kurtulduğunu göstermektedir.
Dolayısıyla Ramazan ayı, sigarayı bırakmak için bir fırsat olarak değerlendirilmelidir. Bunun için bazı önerilere kulak verilmelidir.
- Öncelikle sigarasız ortamlarda bulunulmalıdır.
- Oruç açıldıktan sonra hemen sigara içmenin kalp krizine bile neden olabileceği unutulmamalıdır
- Sigara bırakıldığında kişi yiyecek ve içeceklerin tadını daha çok almaktadır.
- Sigara akla geldiğinde 1 bardak su içmek ve ya bir parça kuruyemiş yemek faydalı olabilir.
- İftar sonrası yürüyüş yapmak sigara isteğini azaltacaktır.
Anne adaylarının oruç tutması sağlıklı mı?
