Ramazan ayı boyunca oruç tutan pek çok kişi, bayramın gelmesiyle birlikte daha çok yemek yeme eğilimine girebiliyor.
Oruç süresince yavaşlayan metabolizma hızı, bayramda tüketilen gıdalarla alınan enerjiye ayak uyduramayınca, çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabiliyor.
Bayramda sık karşılaşılan mide ve hazımsızlık problemlerinin önüne geçebilmek için dengeli ve düzenli beslenme kurallarına dikkat etmek büyük önem taşıyor.
Memorial Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Emine Yüzbaşıoğlu, Ramazan Bayramı’nı keyifli ve sağlıklı geçirmek için beslenme önerilerinde bulundu.
Geri çevrilemeyen ikramlar sağlık sorunlarına yol açabilir
Kültürümüz gereği bayram denilince akla ilk olarak ziyaretler, cezbedici ikramlar ve kalabalık sofralar gelmektedir. Bayram için ikram ve kahvaltı hazırlıkları genellikle evlerde günler öncesinden başlar.
Bayram sabahı aileler bir araya gelir, sofralar kurulur, börekler, kızartmalar, tatlılar eşliğinde muhabbetle saatlerce süren bir kahvaltı yapılır. Sonrasında bayram ziyaretlerinde ısrarlarla geri çevrilemeyen ikramlar, bir ay boyunca kendini uzun süre açlığa alıştırmış sindirim sistemini yorar. Bu durum ishal, mide bulantısı, kusma, karın ağrısı gibi sağlık sorunlarını berberinde getirebilir.
İkramları az az ve seçerek tüketin
Özellikle hipertansiyon, diyabet gibi kronik rahatsızlığı bulunan kişiler, bayram boyunca ikramların tüketiminde çok dikkatli olmalıdır. Hastalıkların tetiklenmemesi için ikramlıklar arasında seçim yapılmalı, sağlıklı ve hafif gıdalar tercih edilmelidir. Bu ikramların porsiyonlarına dikkat edilmesi de büyük önem taşımaktadır.
Ziyaretlerinizi ana öğün saatlerinize göre planlayabilirsiniz
Bayram sabahına sağlıklı bir kahvaltıyla başladıktan sonra diğer öğünlerde de aynı hassasiyet gösterilmelidir. Öğlen yemeği et ise akşam sebze olmalı, pişirme yöntemi olarak kızartmadan kaçınılmalıdır.
Çorba, salata, yoğurt ana yemeklerin yeninde yenmeli, pilav ve makarnadan uzak durulmalıdır. Özellikle yemek sonrası tatlı yenmemelidir. Yemek saatlerine de büyük özen gösterilmelidir.
Öğün geciktiğinde veya atlandığında şeker düşmesine bağlı olarak tatlı tüketim isteği artarken, yemek porsiyonları da büyüyecektir. Bayramda sık karşılaşılan bu durumu engellemek için bayram ziyaretleri mümkün olduğu kadarıyla öğün saatlerine göre planlanmalıdır.
“İçmek için ne alırdınız?” sorusuna yanıtınız “bir büyük bardak su” olabilir
Bayramda, su tüketimi hem oruç sonrası olması, hem de havaların sıcaklığı sebebiyle daha fazla önem kazanmaktadır. Yetersiz su tüketimi vücutta elektrolit dengesini bozacağından; baş dönmesi, yorgunluk, halsizlik gibi şikayetleri beraberinde getirecektir.
Günlük su ihtiyacı 2-2,5 litre olup, su dışında içilen hiçbir içecek suyun yerini almamaktadır. Bayramda su dışında içilen içeceklerde bitki çayları, sütlü kahve, ayran, komposto gibi içecekler tercih edilirken; asitli içeceklerden ve hazır meyve sularından uzak durulmalıdır.
Bayramda sağlık sorunları yaşamamak ve kilo alımını engellemek için dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilir:
- Güne hafif bir kahvaltıyla başlanmalıdır.
- Hamurlu tatlı tüketimi sınırlandırılmalıdır.
- Bayram ziyaretlerinin yoğunluğu sebebiyle öğün atlanmamalı ve ana öğünler tatlı, dolma veya börek gibi ikramlarla geçiştirilmemelidir.
- Öğünlerde salata, sebze yemeği gibi posa içeriği yüksek yiyeceklere yer verilmelidir.
- Ana yemeklerin yanında yardımcı yemek olarak adlandırılan pilav, makarna, püre oldukça azaltılmalı, bu karbonhidrat kaynakları yerine ekmek tercih edilmelidir.
- Yemeklerin yanında asitli içecekler ve meyve suları yerine, ayran, az şekerli komposto içilmelidir.
- Bayram boyunca pişirme yöntemi olarak sote, fırın ve haşlama yöntemleri kullanılmalıdır.
- Günlük posa alımını artırmak için çavdar, kepek, tam buğday gibi posa içeriği yüksek ekmekler tercih edilmelidir.
- Fazla çikolata ve tatlı tüketimini engellemek amacıyla, ihtiyacı karşılayacak miktarda bayram alışverişi yapılmalıdır.
- Bayramda hareketsizlikten uzak durulmalı, fırsat buldukça egzersiz ya da yürüyüş yapılmalıdır.
Ramazan sonrasında beslenmeye dikkat
Ramazan’da yavaşlayan metabolizma, bayramda tatlı tüketilmesi ve eski düzene dönülmesiyle beraber ağırlık artışına davetiye çıkarabilir.
Ramazan’ın bitmesiyle beraber beslenme alışkanlıklarında yapılacak bazı değişikliklerle ağırlık artışı önlenebilir. Sağlıklı beslenmeye geçiş yaparken dikkat edilmesi gereken 9 püf noktasına kulak verin.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dr. Gizem Köse, Ramazan’da değişen beslenme düzeniyle metabolizmanın yavaşladığını, bunun da ağırlık artışını kolaylaştırdığını söyledi.
Ramazan Bayramı’nda günlük beslenme alışkanlıklarına hızlı dönüş yapmanın ağırlık artışına yol açabileceğini belirten Köse, bu dönemde yapılacak bazı değişikliklerle vücudun eski düzenine döneceğini kaydetti.
Dr. Gizem Köse, “Ramazan ayı boyunca yaklaşık 17 saatlik açlık sonrasında kimi zaman ağır kimi zaman hafif öğünler tüketildi ve sonuç olarak metabolik denge değişti. Bu açlık öncesinde gece saatinde öğün tüketince metabolizma yavaşladı. Bu yavaş metabolizma ile bayramda günlük beslenme alışkanlıklarına hızlı bir dönüş yapılırsa ağırlık artışı kaçınılmaz olacaktır. Oruç tutanlar Ramazan Bayramını hafif bir normale geçiş aşamasına dönüştürebilir. Ramazan’da dinlendirilen vücut için yepyeni bir başlangıç yapılabilir” diye konuştu.
Bu önerilere kulak verin
Dr. Gizem Köse, sağlıklı beslenme için 9 öneride bulundu. İşte o öneriler:
1- Pideyle vedalaşın:
Bayram sabahı yapılan kahvaltılar hep keyiflidir. Ancak Ramazan boyunca tüketilen pideye veda zamanı geldi. Çok severek yediğimiz pide yerine artık tahıllı ekmek tercih edilmeli. Tahıllı ekmek kan şekerinin dengelenmesine ve sindirim sorunları yaşanmasını önler. Kahvaltıda yumurta ve peynirin yanı sıra salatalık, domates ve yeşillikler bol miktarda tüketilmeli.
2- Şeker ve tatlı yerine kuru meyve ikram edin:
Bayram ziyaretlerinin geleneksel ikramları olan şeker, çikolata ve tatlı ile fazladan şeker ve kalori yüklemesi yapılır. Bu da ağırlık kazanımı anlamına gelir. Bayramda Eğer ki siz misafir ağırlıyorsanız hafif atlatmak için misafirlerinizin sağlığını da düşünerek şekerlemeler yerine kâselerin içini kuru meyveler ve kuruyemişlerle süsleyebilirsiniz.
Artık kuru meyve çeşitleri şerbetli tatlılardan daha zengin! Ananas, muz, çilek, elma vb bir çok meyveyi karıştırıp geleneklerimizi de bozmadan ikramlarda bulunabilirsiniz. Evet, adı üstünde şeker bayramı ama meyve de kendine göre bir şeker içeriyor. Eğer ki olmaz diyorsanız iki kâse olsun, biri şeker biri de meyve olsun.
3- Ziyaretlerde porsiyonları küçültün:
Bayram ziyaretlerinin olmazsa olmazı ikramlardır. Burada da dikkatli olmak gerekiyor. Ev sahibinin kırılmaması için ikramlar tadımlık olarak tüketilebilir. Ancak birden fazla ziyaretiniz olacaksa yediğiniz şekerlemelere dikkat etmenizde fayda var.
4- Su tüketimini artırın:
Ramazan’da sıvı tüketimi 1 litreye kadar düşebiliyor. Ramazan’ın bitmesiyle beraber su tüketimi artırılmalı. Özellikle bayram ziyaretlerinde yenilen her ikramlıktan sonra 2 bardak su içilmeli. Böylece hem daha az tüketmiş hem de sıvı alımı düzene girer ve metabolizma tekrar hızlanır.
5- Yeşil sebze tüketin:
Bayram boyunca ana öğünlere yeşil sebzelerden ilave edilmelidir. Bu özellikle bağırsak hareketlerini düzenlemeye ve metabolizmayı hızlandırmaya yardım eder.
6- Akşam yemekleri erken yenmeli:
Akşam yemekleri Ramazan’da olduğu gibi geç saatte değil, uyku saatinden 4-5 saat önce yenilmeli.
7- Pilav ve makarnaya dikkat:
Bayramda kurubaklagil ve et tüketimi artmaktadır. Bakliyat faydalı olsa da yanlarında pişirilen tereyağlı pilav ve makarnalar ağırlık artışı açısından tehlike yaratabilir.
8- Salatada yağ miktarı önemli:
Bayram sofralarında yararlı diye bolca tüketilen salatalara dikkat ekmek gerekiyor. Salatalara ve yemeklerde kullanılacak yağ miktarı göz kararı değil, ölçerek konulmalı. Yağın bol kalori içerdiği unutulmamalı.
9- Akşam mutlaka yürüyün:
Akşamları yürüyüş yapmaya çalışılmalı. Yemeklerden sonra sindirime yardımcı olarak ağırlığınızı korumada da etkili olacaktır. Asansör yerine merdiven kullanılması, kısa mesafelerde araç kullanılmaması ağırlık yönetiminde avantaj sağlayacaktır.
