Sağlıklı yaşamın birinci koşullarından birisi sporu gündelik hayatımızın bir parçası haline getirmektir.
Ancak spor yaparken dikkat edilmesi gereken noktaların başında doğru spor ayakkabısı seçimi gelir. Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Nurullah Şener, ideal spor ayakkabısında bulunması gereken özellikler ve hangi sporda hangi ayakkabının tercih edilmesi gerektiği ile ilgili bilgiler paylaştı.
Havaların ısınmaya başladığı bugünlerde spor ve yürüyüş yapanların sayısında artış gözlenmekte. Doğru spor yapabilmek ve sakatlanmaların önüne geçmek için yapılan aktiviteler kadar tercih ettiğiniz ayakkabılar da büyük önem taşır.
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Nurullah Şener, spor ayakkabısı seçiminde dikkat edilmesi gerekenler hakkında şunları söyledi;
Ne dar ne bol olmalı
Spor yaparken seçtiğimiz ayakkabı yerle vücudumuz arasında kuvvet dağılımını etkileyen önemli bir faktördür. Ayak bileği, diz hatta kalça eklemine, bacak boyunca seyreden kaslara, bağlara ve diğer yapılara gücün nasıl dağıldığını belirler.
Bu nedenle öncelikle seçtiğimiz ayakkabı ayağı iyi sarmalıdır, ne bol ne de dar olmalıdır. Mümkünse bağcık bölümü uzun olmalıdır ve ayak bileğini de rahat ettirmelidir. Ayakkabının burun kısmı geniş olmalı, parmak hareketlerine izin vermelidir. Ayak başparmakla ayakkabının parmak ucu bölümü arasında ortalama 1 cm mesafe olmalıdır.
Doğru tabanla sağlıklı adım
İyi bir spor ayakkabı basıncı absorbe edebilmeli ve ayağa binen yükleri dengeli şekilde dağıtabilmelidir. Bu nedenle ayakkabının tabanı ayağı iyi kavramalı, topuk kısmı yumuşak ve kalın olmalı, topuk kısmına gelen basıncı dağıtacak şekilde topuk orta bölümünde direnci düşük malzemeden yapılmış olmalıdır.
Taban bölümü ayağın altında bulunan ön arka ve yan eğrilikleri desteklemelidir. Ayakkabı ayağı yanlardan iyi sarmalı ayağın çeşitli yönlere kaçışını engelleyerek düşme ve burkulmalardan korumalıdır.
Sorunlu ayaklara doktor tavsiyesi şart
Ayakkabı seçerken en önemli faktör ayak yapısının bilinmesidir. Ayakta herhangi bir yapısal sorun bulunuyorsa seçeceğimiz ayakkabı daha da önem kazanır.
Ayak tabanında ön arka ve yan eğriliklerde çökme (düztabanlık, taban çökmesi gibi) veya halluks valgus denilen başparmağın dışa doğru dönmesi ve başparmağın ayakkabıya gelen bölümünde kemik çıkıntısı varsa; nasır veya tırnak batması gibi sorunlara neden olur.
Bu gibi durumlarda seçilecek ayakkabıda doktor tavsiyesine ihtiyaç duyulur. Ayak tabanının düşüklüğü durumunda pedografi denilen taban ölçümü yardımıyla ya da hekiminizin önerisi doğrultusunda ayakkabının içine ayağınıza uygun taban destekleri konulmalıdır.
Topuk dikeni mevcut ise ayakkabının topuğa gelen bölümüne silikon destek gerekebilir. Ayakkabının burun kısmı esnek ve bükülebilir olmalıdır. Halluks valgus gibi parmak sorunlarında burun kısmı geniş ayakkabılar seçilmelidir.
Ayakkabını spora göre seç
Yaptığımız spora ve ayak yapımıza göre “air” veya “gel” gibi yastıkçıkların olduğu ayakkabılar seçilerek ayağa gelen basıncın dengeli dağılması sağlanabilir.
Tenis gibi parmak ucu etkileşiminin fazla olduğu sporlarda ayak yan bölümünde, basketbol gibi sıçrama sporlarında topuk ve ayak tabanında bu gibi desteklerin olması uygundur. Yürüyüş yaparken kullanılacak ayakkabılar esnek olmalı, tabanı şoku absorbe edebilmeli ve ayağı iyi kavramalıdır, topukta ve tabanda hava yastığı bulunmalıdır.
Basketbolda ayak bileğini saran konçlu ayakkabılar ayak bileğini destekleyerek burkulma ve yaralanmalardan korur. Futbolda tabanı sert, ayağı çarpma ve vurmalara karşı koruyan, çim sahada gömülmelere karşı yükseklik ayarlaması olan ayakkabılar uygundur.
Bu nedenle yürüyüş için seçilen bu ayakkabının futbol için kullanılması sakıncalı olabilir. Eğer spor salonunda spor yaparken kullanacağımız bir ayakkabı istiyorsak taban ve kenar bölümleri sert, topuk kısmında şok absorbe özelliği olan, burun kısmı esnek bir ayakkabı seçmeliyiz.
Evde de çıkarma!
Spor yaparken dikkat edilmesi gereken diğer önemli faktör de zemin özellikleridir. Yumuşak zemin; kemik, eklem ve kıkırdak dokulara binen yükleri azaltacağı için tercih edilmelidir. Aynı zamanda yumuşak zeminde düşme ve yaralanmalardan doğan etkilenmeler daha az olacaktır.
Sert ve kaygan olmayan zeminde yapılan sporlarda kemik, eklem, kıkırdak ve bağ dokulara binen yükler dengesiz ve fazla olacağından yaralanmalar daha çok görülür. Evde yapacağımız sporlarda koşu bandı ve bisiklet kullanıyorsak ayakkabı giyilmesi önem taşır. Spor ayakkabısı koşu bantlarının sert zemininden kaynaklanan yüklerden ayağımızı korumamızı sağlar.
