Açlık hormonu olarak bilinen Ghrelin; enerji dengesi ve besin alınımının düzenlenmesinde rol oynar. Sol omuzda bulunan bu hormon kişilere 30 dakika arayla yemek yemelerini söyler. O halde Ghrelin hormonu kilo almaya sebep olabilir mi?
Ghrelin hormonu (açlık hormonu)
Leptin hormonunun karşıtı olarak kabul edilen Ghrelin hormonu yağ dokusunda salınır. 1999’da Japon bilim adamları tarafından bulunan bu hormonun aynı zamanda büyüme hormonu salgılatıcı etkisi bulunur.
28 aminoasitli bir hormon olan Ghrelin, çoğunlukla midede olmak üzere az miktarlarda da bağırsak, böbrek, plasenta, hipofiz, ince bağırsak, tükürük bezi, kalp, tiroid bezi, pankreasın alfa hücreleri, hipotalamus ve gonadlarda üretilir.
Ghrelin hormonu nasıl çalışıyor?
Ghrelin, açlık durumunda kanda yüksek miktarda bulunur, yemek yenildiğinde de azalır.
Midenin boş olması bu hormonun salgılanmasını uyarır. Bu hormon yemek yemeyi, besin ve enerji kullanımı ile iştahı düzenler.
Kişilerdeki ghlerin düzeyleri kilo alımı ve obezite ile azalır, açlık durumunda ya da anoreksiya nervozalı hastalarda ise yükselir. Bu durum nedeniyle, Ghrelinin ileri derecedeki zayıflığı ve enerji depolarının boşalmasını önlediği düşünülmektedir.
Kilo kaybeden kişilerin kaybettikleri kiloyu korumakta zorlanmalarının temel sebeplerinden biri de budur. Çünkü kişi kilo verdikçe kandaki Ghrelin hormonu artar ve bu durum iştahın artmasına sebep olur.
Bu hormonun fazla aktive olması yemek krizlerine sebep olur
Özellikle obezlerde Ghrelin artar ve bu durum iştahı tetikler. Diğer taraftan obezlerin büyük bölümünde iştahı düzenleyen hormonlara karşı bir duyarsızlaşma vardır. Dolayısıyla beyne “doydum” sinyali ulaşmamaktadır. Bu durum obezinin altında yatan faktörlerden biridir.
Ghrelinin her öğün öncesinde yükselerek iştahı uyardığı ortaya çıkmıştır. Bu hormonun düzeyi her öğün öncesinde en yüksek seviyeye çıkar, yemek yenildikten 90 dakika sonra ise en düşük seviyeye iner.
Yapılan araştırmalarda Ghrelinin hiperglisemiyi uyardığı, insülin düzeylerini azalttığını diğer yandan ise hiperglisemi ve insülin Ghrelin düzeylerini azalttığı görülmüştür.
İştahı ve yeme arzusunu arttıran ve beyne açlık sinyallerini gönderen Ghrelinin kandaki miktarının midenin boşalma hızıyla alakalı olduğu ortaya çıkmıştır. Örneğin; hızla sindirilen bir yiyecek midede uzun süre kalmadığından, geç sindirilen ve midede uzun süre kalan bir yiyeceğe göre kişiyi daha hızlı acıktırır.
Ghrelin eksikliğinde neler olur?
Ghrelin eksikliği; vücutta büyüme, gelişme ve kilo bakımından bazı sorunlara neden olabilir. Bu sorunlar; büyüme ve gelişmede anormallik, vücudun enerji metabolizmasında sorunlar, yetersiz beslenme, tip 2 diyabet ve insülin direncidir.
Ghrelin fazlalığında neler olur?
Ghrelin eksikliği gibi fazlalığı da vücutta çeşitli sorunlara sebep olmaktadır. Bu sorunlar; damarlarda genişlemeye bağlı olarak kan basıncının düşmesi, aşırı yeme isteğiyle birlikte görülen kontrolsüz kilo artışı ve kemik gelişimindeki olumsuz sonuçlardır.
Ghrelin (açlık hormonu) kontrol edilebilir mi?
Ghrelin iştahı kontrol eden esas hormonlardan biridir ve eğer artarsa bu açlık atakları ve kilo almayla sonuçlanır. Bu nedenle eğer Ghrelin’i kontrol edebilirsek iştahı da kontrol edebiliriz. Ghrelin’in azalması tokluk hissi ve dolayısıyla kilo vermeyle sonuçlanır.
Şu anda obeziteye karşı kullanmak üzere bir aşı geliştirilmeye çalışılıyor ve ghrelini hedefliyor. Fakat bu aşının piyasaya çıkmasını beklemenize gerek yok. Barbunya fasulyesi ve ektraktı Ghrelin’i azaltıyor.
Barbunya fasulyesi ile yapılmış çalışmalar Ghrelin düzeylerini azaltmasının yanısıra alfa-amilaz enzimini de engelleyerek -karbonhidratları şekerlere parçalayan enzim- bu şekilde şekerin sindirilmesini yavaşlatarak ve barsaklardan emilimini azalttığını da gösteriyor.
