Türkiye’de kredi kartı ve kredi kredi kartı kullanımında her geçtiğimiz yıl artış yaşanırken ilk sekiz aylık dilim içerisinde kredi ve kredi kartı borcunu ödeyemeyen 912 bin kişi hakkında yasal takip başlatıldı.
Ajans Press, kredi kartı ve bireysel borçlanma ile ilgili bir inceleme gerçekleştirdi. Türkiye Bankalar Birliği‘nin verilerine göre içinde bulunduğumuz yılın 8 aylık diliminde yasal takibe intikal eden kişi sayısı yüzde 4,9 azalarak 632 bin kişi oldu.
Araştırmaya göre bireysel kredi veya kredi kartı borcu sebebiyle yasal takibe takılan kişi sayısı ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 1,6 oranında artarak 912 bin kişiye ulaştı. Araştırmaya konu olan dilim içerisinde PRNet‘in yaptığı medya analizinde, kredi ve kredi kartı borçlarıyla ilgili medyaya 7 bin 611 haberin yansıdığı tespit edilirken kredi kartlarıyla ilgili 16 bin 712 haber çıkışı tespit edildi.
Medyaya yansıyan kredi kartı haberleri incelendiğinde, borç, takip ve taksit düzenlemesiyle ilgili başlıkların geniş yansıma bulduğu tespit edildi. Öte yandan medyaya yansıyan bir diğer önemli başlık ise, 2017 yılının geri bıraktığımız ilk 8 ayında kredi ya da kredi kartı borcunu ödeyemeyen kişi sayısının 3 milyon 102 bin 106’ya ulaştığı bilgisi oldu.
Kredi kartı borcu ödenmezse ne olur?
Kredi kartı borçları ödenmediği durumda izlenecek adımlar Banka ve Kredi Kartları Kanunu ve Tüketici Kredisi Sözleşmesi Yönetmeliği ile düzenlenmektedir. Kanun ve yönetmeliğe göre kredi kartı borcu ödenmediği durumlarda bankaların yapabilecekleri yaptırımlar şöyle:
Kredi kartı borcu geç ödenirse faiz işler
Borcun geç ödenmesi durumunda, 2016 yılının son çeyreği itibari ile dönem borcunun asgari ödeme tutarına kadar olan kısmına, aylık en fazla yüzde 2,52 gecikme faizi, dönem borcunun asgari ödeme tutarı dışında kalan kısmına ise aylık en fazla yüzde 2,02 akdi faiz uygulanabiliyor. Aynı zamanda akdi faiz, kredi kartları nakit çekimlerinde uygulanabilecek en yüksek faiz oranı olarak da kanunda belirtiliyor.
Akdi ve gecikme faiz oranlarını TCBM belirliyor
Gecikme ve akdi faiz oranları piyasa faiz oranlarına istinaden, 3 ayda bir belirleniyor. İlgili kanunda bu konu, “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, azami akdi ve gecikme faiz oranlarını tespit etmeye yetkilidir ve belirlediği bu oranları 3 ayda bir açıklar.” şekilde tanımlanıyor. Tüketicilerin internette çeşitli sitelerde gecikme faizi hesaplama araçlarına ulaşarak ödeyecekleri faiz tutarını hesaplamaları mümkün.
Ödeme geciktiğinde kredi kartı nakit çekime kapatılır
İlgili kanuna istinaden çıkarılan yönetmeliğe göre bir takvim yılı içinde asgari ödeme tutarı üç kere geç ödenirse kredi kartı bir sonraki yıla kadar nakit kullanıma kapatılır.
Kredi kartı borcundan dolayı yasal işlem başlatılır
Tüketici Kredisi Sözleşmesi Yönetmeliği’ne göre banka birbirini izleyen iki asgari ödeme tutarını ödemeyen kullanıcıdan tüm alacaklarını 30 gün içerisinde ödemesini talep edebilir. Bu da kart kullanıcısına son ödediği borçtan itibaren takip sürecinin başlatılmasına kadar yaklaşık 90 gün yasal süre veriyor.
Burada kredi kartı kullanıcılarının dikkat etmesi gereken iki taksit ödemesidir. Üst üste iki taksit ödemesi yapılmazsa bütün inisiyatif bankanın elinde olmaktadır.
Kredi skoru nedir? Neden önemli?
Kredi skoru, bir kişinin kredi geçmişine ve çeşitli risk faktörlerine bakılarak oluşturulan bir puanlama sistemidir. Bu puanlama sistemi bankaların kredi başvurunuzda ilk olarak kontrol ettiği ve kredinin değerlendirilmesi açısından en önemli kriterdir.
Geçmişte kullandığınız tüm krediler ile ilgili bilgiler; ne kadar kredi kullandığınız, ne kadar zamanda ödediğiniz, bunları öderken herhangi bir düzensizlik yapıp yapmadığınız örneğin; gecikmeler, takibe düşmüş krediler ve bunlarla ilgili bütün bilgiler merkezi bir kredi kayıt bürosunda sizin adınıza tutulur. Böylece herhangi bir banka sizin için yeni bir kredi kararı alırken bu kredi bilgilerini kontrol edecek, bunlardan oluşan bir kredi skorunu değerlendirecektir. Eğer kredi skorunuz düşük ise başvurunuz reddedilecektir.
1- Kredi skorunu düşüren sebepler nelerdir?
Notunuzu etkileyen en önemli faktör düzensiz ödemelerdir. Bankalar kredi başvurularında borcunuza sadık olmanızı ve düzenli ödemeler yapmanızı bekler. Bunun için kıstas önceki kredi işlemlerinizdir ve doğal olarak bu işlemler de kredi skorunuza yansır. Eğer ödemelerinizi düzensiz yapıyorsanız ya da asgari ücretini dahi yatırmadığınız olduysa kredi skorunuz büyük ihtimalle zarar görmüştür. Üstelik kredi kartı borçlarınız için de bu kural geçerlidir. Kredi skorunu düşüren ikinci bir faktör ise daha önce yaşanmış idari ve/veya kanuni takiplerinizdir. Öte yandan sık yaptığınız kredi başvuruları, var olan toplam borcunuz, kredi limitlerinizi sonuna kadar kullanmanız, borçlu olduğunuz hesap sayısının fazlalığı da kredi skorunuzu düşüren sebepler arasında yer almıştır.
2- Kredi skorum düşük olmasına rağmen kredi kullanabilir miyim?
Her bankanın kredi değerlendirme sistemi birbirinden farklıdır. Bu yüzden aynı kredi skoru için bir banka krediye onay verirken diğer bir banka reddedebiliyor. Aynı şekilde normalde kredi verilmesi çok riskli bulunan kredi skoruna sahip müşteriler için bazı bankalar esneklik gösterebiliyor. Tabii ki bu esnekliği gösterebilmeleri için başvuranın bankalara yardımcı olmasının birkaç yolu var:
• Geçmişte düştüğü bu durumun sebebini açıklayabilmesi
• Belirli meslek gruplarından olması
Aşağıdaki yollarından birini seçip bankanın gözündeki riskliliğini azaltması:
• Kefil göstermesi
• Ek teminat sunması
• Peşinat oranını yükseltmesi
Sonuç olarak borç veren kuruma kendinizi iyi anlatmanız, kredi skorunuza rağmen niye disiplinle borçlarınızı ödeyen biri olabileceğinizi inandırmanız lazım. Burada bankaya şahsen başvuruda bulunmadan önce uzman danışmanlarla görüşüp doğru yolu planlamak oldukça faydalı olacaktır.
3- Daha önce hiç kredi veya kredi kartı kullanmadım neden kredi kullanamıyorum?
Herhangi bir kredi veya kredi kartı işleminiz olmadığı için KKB kaydınızın da bulunmadığını dolayısıyla skorunuzun da oluşmadığını belirtmeliyim. Kredi başvurusunda bulunduğunuz banka sizin daha önce bankalarla yaptığınız çalışmalara bakarak ödeme alışkanlıklarınızı öğrenmek isteyecek ve bu şekilde krediye uygun olup olmadığınıza karar verebilecektir. Bu yüzden eğer kredi kullanmayı düşünüyorsanız kredi skorunuzun pozitif yönde oluşması için ufak çaplı birkaç banka işlemi yapabilirsiniz.
4- Kredi skorumu nasıl yükseltebilirim?
Kredi skorunuzu yükseltmek için yapabileceğiniz ilk işlem takiplerinizi ya da geciken ödemelerinizi kapatmak ve düzenli hale getirmek olacaktır. Bankalar güncel kredi takibi olan kişilere kredi vermeye genellikle yanaşmaz. Bunun yanında kredi limitinize göre borçluluk oranınızın yüksekliği ve yaşadığınız gecikmeler de kredibilitenizi olumsuz etkiler. Borçlarınızı tek bir yerde birleştirmeniz ve taksitlerinizi aylık olarak ödeyebileceğiniz seviyelere çekmeniz size yardımcı olacaktır. Öte yandan kredi geçmişinizi araştırarak kullanmadığınız hesapları, gözünüzden kaçan ödemeleri de kapatmanızda fayda var. Tüm bunları yaptıktan sonra faturalarınızın birkaçı için kredi kartınızdan otomatik ödeme talimatı vererek ya da düşük miktarda bir ihtiyaç kredisi kullanıp birkaç ay düzenli ödeme yaptıktan sonra krediyi kapatarak kredi skorunuzu yükseltebilirsiniz.
Kredi almanın çoğu insan için oldukça önemli ancak karışık bir süreç olduğunu belirten Onur Tekinturhan, “Bu süreçteki en önemli adımlardan biri tüketicinin değerlendirilmesi. Tüm kredi kararı bu aşamada belli oluyor. Bu yüzden kredi başvurusunda bulunacakların kredi skorlarını takip etmeleri ve notlarını yükseltecek işlemleri gerçekleştirmeleri gerekli.” diyerek kredi başvurusunda bulunan fakat kredi skoru düşüklüğü nedeniyle onay alamayan tüketiciler için yukarıda verilen önerilerin önemine dikkat çekti.
Kredi kartı asgari ödeme tutarı hesaplama
Aşağıda yer alan tablo kredi kartlarının limitine göre “dönem borcu” üzerinden alınabilecek olan en düşük asgari ödeme tutarlarını göstermektedir.
Kredi Kartı Limiti Yüzde
0 TL – 15.000 TL 30
15.001 TL – 20.000 TL 35
20.001 TL ve Üzeri 40
Yeni Alınan Kartlarda İlk Yıl 40
Asgari ödemeleri aksatmadan yapmalısınız
Tüketici, kredi talebinin önemli bir kısmı birkaç kredi kartında borçları birikmiş ve bunları ödemekte zorlanan kişilerden geliyor. Bu kişilerin tüm kredi ve kart borçlarını tek bir kredide birleştirerek uzun vadeye yaymak, böylece aylık ödeme yükünü rahatlatmak mümkün. Bu şekilde Borç Birleştirme Kredisi teklifleri online olarak da karşılaştırılabiliyor. Bu üründen faydalanmak isteyen kişilerin en azından asgari ödemelerini aksatmadan yapmış olmaları gerekiyor. Asgari ödemelerini kaçırdığı için takip sürecine giren tüketicilere çözüm sunmak maalesef çok zorlaşıyor.
Emekliye şok! Hacize dikkat!
Yasalara göre; emekli maaşlarına kredi ve kredi kartı borcu nedeniyle haciz konulamıyor. Ancak Yargıtay’ın son verdiği karar emeklileri üzecek cinsten. Sözleşmeyi okurken haciz maddesine dikkat edilmeli!
Emekliler, geri kalan hayatlarını huzurlu ve başkasına muhtaç olmadan yaşamayı umut ederken kredi ve kredi kartı borcuyla uğraşır oldu. Zamanında ödenemeyen borçlar ise emekliyi, açlık sınırının altında kalan emekli maaşlarından ediyor. Çünkü çoğu emekli, nakit ihtiyacı nedeniyle başta kendisine imzalatılan belgelerin farkında olmuyor.
Rıza şartı aranıyor
Neye imza attığını bilmeyen çoğu emekli, ödeme yapamayınca maaşındaki kesinti ve bloke işlemlerle şoke oluyor. Normal şartlarda yasaya göre; ‘memur emeklileri dışındaki’ emeklilerin (SSK, Bağkur) maaşına, üçüncü kişilere (banka gibi) olan borcu nedeniyle haciz konulabilmesi için borçlu emeklinin izninin, rızasının (muvafakatinin) olması gerekiyor.
Emsal karara dikkat!
Bir başka ifadeyle emeklinin izni olmadan maaşa haciz konulamıyor. Ancak emekli kredi alırken buna izin verdiğini bilmiyor. Bu nedenle başlatılan hacizler maaşlarda kesintiye neden oluyor. Yargıtay’ın bir kararı bu konuda emeklilerin daha dikkatli olması gerektiğini gözler önüne seriyor. Emsal karar bankaların işini kolaylaştıran cinsten.
Olay nasıl gelişti?
İki bankadan tüketici kredisi kullanan emekli, maaşını ise PTT üzerinde almaya başladı ve ödemeleri aksattı. Bankalar PTT’ye yazı göndererek, emeklinin ödenmeyen taksitleri nedeniyle maaşına bloke konulmasını istedi. PTT de gelen yazılar üzerine bankada bulunan 2217 TL’ye bloke koydu. Emekli bunun üzerine konuyu mahkemeye taşıdı.
Art niyet vurgusu
Mahkeme emekli lehine karar vererek, blokenin kaldırılmasını istedi. Bankalar kararı temyiz etti. Yargıtay, bankadan kredi kullanan emeklinin, kredi sözleşmesine imza attığını ve maaşı ile krediyi ödemeyi taahhüt altına aldığını kaydetti. Kararda, emeklinin taksitlerin maaştan ödenmesini kabul edip sonra dava açmasının iyi niyetle bağdaşmadığına dikkat çekildi.
Sözleşmeyi okuyun!
Emekli, önüne koyulan ve sayfalarca olan sözleşme metnini ‘imzaladıysa’ işin rengi değişiyor. Yargı bu konuda bankayı haklı bulabiliyor. O yüzden sözleşmeleri okumadan imza atmayın. Maaşa haciz konulacağıyla ilgili madde varsa bankayla bu konuyu görüşün. Kanun yalnızca SGK nezdinde doğacak alacakların haczine izin veriyor. Bu haciz de maaşın dörtte birini geçemiyor.
