Epilepsi (sara) hastalığı, Türkiye’de 700 bin kişide görülen bir hastalık. Epilepsi krizi geçiren birine ilk müdahale nasıl yapılmalı? Ne zaman ambulans çağırılmalı?
Dünyada yaklaşık 65 milyon, Türkiye’de ise 700 bin epilepsi hastası olduğunu ifade eden Medicana International Ankara Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. A. Tolga Sönmez, “Beynin, belirli bir bölgesinde anormal elektriksel boşalım ortaya çıkması sonucu epilepsi nöbeti oluşuyor. Günümüzde yaklaşık 25’ten fazla farklı tipte nöbet türü, 100’ün üzerinde de farklı epilepsi sendromu bulunuyor” dedi.
Yanınızda biri epilepsi krizi geçirirse neler yapmalısınız?
Uzman Doktor Sönmez, hastaların gündelik yaşamını etkileyen epilepsinin zamansız nöbetlere neden olduğunu söyleyerek krizi geçiren bir hastaya ilk müdahalenin nasıl yapılması gerektiği konusunda da şu tavsiyelerde bulundu:
- Öncelikle sakin olun, hastanın yanından ayrılmayın, yardıma gerek varsa başkasını gönderin.
- Hastanın hareketlerini durdurmaya ve engellemeye çalışmayın.
- Hastayı güvenli bir yere yatırın veya alın.
- Yaralayabilecek ucu sivri veya sert eşyalardan (sivri köşeler vb.) hastayı uzaklaştırarak veya bunları hastanın yanından uzaklaştırarak hastayı koruyun.
- Sıkı giysileri varsa giysilerini gevşetin (kravat, kemer gibi), şayet takıyorsa gözlüğünü çıkartın.
- Sabit ve rahat olacak bir şekilde onu bir tarafa doğru yatırıp, tükürüğünün dışarı akması sağlayın. Rahat nefes alması için mümkünse ağzını ve solunum yolunu açık tutun.
- Asla ağzına bir şey sokmaya veya koymaya (örneğin, dişlerini sıkıyorsa açmaya veya su vermeye ) çalışmayın. Çene ile ilgili zorlayıcı hareketler zararlıdır.
- Nöbet sırasında ilaç vermeye çalışmayın, kendi kendinize nöbetin geçmesine yönelik bir şey yapmayın. Soğan, kolonya vb. şeyler koklatmayın.
- Epilepsi krizi olduğu bilinen bir kişi ise yapay solunum veya kalp masajı yapılmasına gerek yoktur.
- Hastanın üzerinde epilepsi hastası olduğunu gösteren ve/veya öyle ise sizin neler yapmanız gerektiğini açıklayan bir kart veya sağlık karnesi olup olmadığına bakın.
- Nöbetinin bitmesini bekleyin.
- Unutmayın ki, sıklıkla nöbet sonrasında kişi yorgun, ne yaptığını bilemez haldedir, dolayısıyla bu aşamada elinizden geldiğince sakin ve güven verici olun. Engellemeler olumsuz olabilir ama açık bir cama veya yola doğru gitme vb. hareketlere yumuşakça engel olun.
- Nöbet hakkında verebileceğiniz bütün bilgilerin hem hastaya, hem de doktora yardımcı olacağını unutmayınız.
Epilepsi krizi olduğunda ambulansa ne zaman gerek vardır?
Aşağıdaki durumlardan herhangi birisi ile karşı karşıya iseniz ambulans çağırın:
- Hasta suda nöbet geçirdiyse (örneğin yüzerken)
- Hastanın üzerinde epilepsi hastası olduğuna dair hiçbir bilgi yoksa veya hastanın bu nöbetinin bir epilepsi hastalığı nedeniyle geçirip geçirmediğini bilmiyorsanız
- Kişi yaralanmışsa, gebe ise veya diyabetik ise
- Nöbet 5 dakikadan daha uzun süredir devam ediyorsa
- İkinci nöbet, ilk nöbet bittikten çok kısa bir süre sonra başlıyorsa
- Kasılmalar bittikten sonra kişinin bilinci açılmıyorsa
