Adı, stres kırığı ancak ortaya çıkmasının nedeni stres değil. Sporcu rahatsızlığı olarak bilinse de herkes karşılaşabiliyor. Stres kırığı, ayağın belirli bölgelerinde geçmeyen ağrı ve şişkinlikle ortaya çıkıyor.
Özellikle ayakta fazla duran, uygun ayakkabı tercih etmeyen spor yaparken bir anda aktiviteyi artıran kişiler ile topuklu ayakkabıyla ayakta fazla zaman geçiren kadınların kemik sağlığını tehdit ediyor. Memorial Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Hakan Özsoy, stres kırığı ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
En çok ayak tarak kemiğinde görülüyor
Stres kırığı, tekrarlayan küçük yaralanmalarla kemikteki yorgunluğa bağlı bir kırık oluşumudur. Bildiğimiz kırık gibi ani bir zorlanmayla oluşmaz, zaman içinde küçük travmaların birikmesiyle kemikte bir zayıflık noktası bulması ve bu noktada bir çatlak oluşturmasıyla meydana gelir. En sık görüldüğü yerler; ayak tarak kemikleri, ayak bileği ve kaval kemiğidir. Özellikle tarak kemiklerinde stres kırıklarına çok fazla rastlanır.
Doğru ayakkabı seçimi çok önemli
Stres kırığının en önemli nedenlerinden biri yanlış ayakkabı seçimidir. Uygun olmayan ayakkabı ile yapılmış olan sporlarda ayağa binen yük çok fazla olacağı için stres kırığı oluşabilir.
Topuklu ayakkabı ile ayakta fazla duran ve yürümek zorunda kalan kadınlarda da stres kırıkları meydana gelebilir. Uygun adım yürüyen askerlerde, spor yapımında bir anda aktiviteyi artıran sporcularda, orta yaşlı bireylerde daha sık görülür.
Kemik erimesi olan kişilerde de rastlanabilir. Özellikle osteoporozu fazla olan kortizon kullanan hastalarda uzun yürüyüşler sonrasında ayakta stres kırığıyla karşılaşılabilir.
Tedavinin ilk adımı travmaya neden olan aktiviteden uzaklaşmak
Stres kırığının tedavisi için öncelikle travmaya neden olan aktiviteden uzaklaşılması gerekir. Diğer yandan ayakta içe basma, dışa basma ve düztabanlık gibi basış bozuklukları varsa bu da kemiklere fazla yük bindireceği için stres kırığına neden olabilir.
Basış bozukluğu olan kişi özel tabanlıklar ile ayakkabı giymelidir. Bunlara rağmen düzelme olmuyorsa ve ağrı fazla ise bölgeyi alçıya almak ya da alçı botlarıyla hareketsizlik sağlanarak kaynama sağlanabilir. Tedavi edilmezse zayıf nokta giderek büyür ve ağrısı artar. İlerleyen dönemde kolay kırılabilir hale gelir.
İnatçı kırıklar için şok dalgası (ESWT), trombositten zengin plazma (PRP) tedavisi ya da cerrahi tedavi…
İyileşme konusunda inatçı stres kırıklarında farklı destek tedavileri de gerekebilir.
- ESWT adı verilen şok dalgası tedavisi ile ses dalgaları o bölgeyi uyarır ve iyileşme sağlanabilir.
- PRP enjeksiyonu ile o bölgedeki kırığın iyileşmesini hızlandırabilir.
- Kök hücre tedavisi ile kalçadan alınan kemik iliği stres kırığı bölgesine enjeksiyon yapılarak iyileştirme hızlandırılabilir.
- Ayakta 5. parmaktaki John’s kırığı adı verilen stres kırıkları çok zor iyileşir. Genelde basketbolcu ve futbolcularda görülür. Böyle durumlarda cerrahi müdahale yapılarak tedavi edilir.
