Yemek yemek hayatımın en önemli rutini ve ihtiyacı arasında yer alıyor. Ancak bir rahatsızlığınız olduğunu ve bunun yemek yemenizi zorlaştırdığını, kimi zaman bir işkenceye çevirdiğini düşünün… Yutma zorluğu (disfaji) nedir? Belirtileri ve nedenleri neler?
Yutma zorluğu (disfaji) nedir? Belirtileri ve nedenleri neler?
Avrasya Hastanesi K.B.B Uzmanı Koray Cengiz, yutma zorluğu olarak bilinen disfaji hakkında bilinmesi gerekenleri anlatıyor.
Yutma zorluğu (disfaji) nedir?
Alınan yiyecek ve içeceklerin ağızdan mideye inerken normalden daha fazla zaman ve çaba gerektirmesi durumuna disfaji ya da bilinen adıyla yutkunma güçlüğü veya yutma zorluğu denir.
Bazı durumlarda yutkunma zorluğu sorununa ağrı da eşlik eder. İleri safhalarda ise yiyecek ve içecekleri yutmak imkansız hale gelebilir. Genellikle besinler çok hızlı veya yeterince çiğnenmemesi durumunda görülen yutkunmada zorluk kalıcı hale geldiğinde mutlaka tıbbi olarak tedavi edilmelidir. Her yaşta görülen yutma güçlüğü daha çok yaşlılarda görülmektedir.
Disfaji rahatsızlığının ortaya çıkma nedenleri neler?
Yutma faaliyetlerine katılan organların; enfeksiyon, tümöral, metabolik, nörolojik, doğumsal ve diğer nedenlerle fonksiyonlarının bozulmasıyla yutkunmada zorlanma ortaya çıkabilir. Bunun dışında;
- Bademcikler şişmiş ve yemek borusu çok daralmış ise yutmada sıkıntı olur.
- Yemek borusunun kaslarında görülen zayıflık da yutma zorluğuna sebep olur.
- Barret özofagus rahatsızlığı yutma güçlüğü ve takılma hissi ile kendini gösterir.
- Yemek borusunda görülen iltihaplar disfajinin nedeni olabilir.
- Bazı kas hastalıklarına bağlı (Guillain Barre sendromu gibi bir durum) nedeni ile yutma zorluğu olabilir.
- Bazı alerjik nedenlere bağlı yutma zorluğu ve boğazda takılma hissi oluşabilir.
- Bazı mide hastalıkları nedeni ile yutma güçlüğü ve boğazda takılma hissi görülebilir.
- En kritik sebebi ise yutma eyleminin geçiş bölgesinde görülen tümörlerdir. Katı gıdalarda kendini gösteren tümor, ilerledikçe sıvı gıdaların tüketilmesini de zorlaştırır.
Disfaji (yutma zorluğu) belirtileri neler?
- Yutma esnasında ağrı oluşması,
- Ağızda tükürük artışı,
- Yiyeceklerin boğaza takılma hissi,
- Midede ekşime,
- Boğaz ve göğüste rahatsızlık hissi,
- Yiyeceklerin geri gelmesi,
- Besin ve mide asidinin boğazda birikmesi,
- Ani görülen kilo kayıpları bu belirtiler arasında sayılabilir.
Bebek ve çocuklarda görülen disfajinin belirtileri;
- Emzirme ve yemek yeme sırasında dikkat eksikliği,
- Yemek yemeği reddetmesi,
- Yemek yerken ya da emerken görülen huysuzluk,
- Yemek yeme sırasında boğulur gibi olması, öksürmesi, kusması,
- Kilo alma ve büyümede yavaşlama vb.
Yutma zorluğu nasıl teşhis edilir?
Kendisinde veya çocuğunda yutkunmada zorluk olduğunu gözlemleyen bir kişinin mutlaka gastroentroloji, KBB veya genel cerrahi uzmanına başvurması gerekir. Yutma zorluğu veya boğazda takılma hissi tanısı için gereken kan testleri, endoskopik gastroskopi tetkiki, baryumlu röntgen, klinik muayene, hastanın öyküsü gibi yöntemler ile yutma zorluğunün nedeni tespit edilmeye çalışılır. Eğer doktor tümör veya kanserden şüpheleniyorsa onkolojik değerlendirmeler gerekir.
Tedavi sürecinde neler yaşanıyor?
Hastalığın seviyesine ve hastanın durumuna göre değişiklik gösteren tedavi sürecinde farklı yöntemler uygulanır. Eğer beyne bağlı bir sebepten ötürü yutma zorluğu görülüyorsa bunu tedavi etmek çok mümkün değildir. Çünkü felçli kasların tekrar aktif hale gelmesi zordur. Bu hastalarda mide karın duvarı ile ağızlaştırılarak bu kapıdan hastanın beslenmesi sağlanır.
Eğer enfeksiyon sebebiyle ortaya çıkan disfaji ise antibiyotikler, ağız ve boğaz antiseptik gargara ve spreyleri kullanılabilir. Bademcik şişmesine bağlı yutma zorluğunün tedavisinde bademciklerin şişmesine neden olan iltihabi durumun tedavisi ya da bademciklerin cerrahi olarak alınması gibi tedaviler uygulanır. Eğer kas hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkıyorsa fizik tedavi ile yutkunma zorluğunün önüne geçilebilir.
