Osteoporoz yani bilinen adıyla kemik erimesi, vücudumuzda tüm kemikleri etkileyen sistemik bir rahatsızlıktır. Kemiklerin zamanla sertliğini kaybederek zayıf veya kırılabilir hale gelmelerine denilmektedir.
Kemik erimesi (osteoporoz) hastalığı nasıl önlenir?
“Önleyici uygulamalarla kemik erimesi önlenebilir veya en azından ilerlemesi yavaşlatılabilir” diyen İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Endokrinoloji Uzmanı Prof. Dr. Adnan Gökçel, açıklıyor!
“Östrojen Azlığı Ve Yaşlanmanın, Menopoz Sonrası Ana Nedenler”
Osteoporoz, kemik kütlesinde azalma, yapısında bozulma ve esnekliğinde azalma neticesinde kemik gücünün azalmasına bağlı olarak kemik kırık riskinin artmasına neden olur. Menopoz sonrası kemik erimesinin ana nedenleri; östrojen azlığı ve yaşlanmadır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), genç erişkinlerin kemik ölçümü (T skoru) ortalamasına göre düşük kemik kitlesi (osteopeni) ve kemik erimesi (osteoporoz) için değerler belirlemiştir. T skoru -1 ile -2,5 arası osteopeni, -2,5 altındaki değerler ise osteoporoz olarak adlandırılır.
Kırık Riskini Azaltmak İçin Erken Teşhis Ve Tedavi Önemli
İlk etapta kırık riski ve kemik erimesine neden olabilecek diğer hastalıklar ve durumların olup olmadığını değerlendirilmek için muayene ve gerekli tetkikler yapılmalıdır.
Kemik ölçümünde Z değeri, kendi yaş grubuna göre kıyaslama yapar ve düşük Z değeri kemik erimesinin diğer hastalıklara bağlı olabileceğini gösterir. Kırık riskini azaltmak için; erken teşhis ve tedavi önemlidir. Kırık olmadığı sürece osteoporoz ağrı yapmaz.
Ağrı olmaması bazı hastaların kendilerinde osteoporoz olmadığını düşünmelerine neden olabilir. Başka nedenlere bağlı ağrısı olan bazı hastalar da, ağrının nedeninin osteoporoz olduğunu düşünmektedir. D vitamin eksikliğine bağlı kemik erimesinde (osteomalazi), ağrı olur.
En Sık Omurga Kırıkları Görülüyor!
Osteoporozda en sık, omurga kırıkları görülür. Çoğunlukla belirti vermez ve başka nedenlerle çekilen filmlerde tespit edilirler. Omurgada çökmeye bağlı olarak boy kısalması olabilir. Kalça kırığı 80 yaşındaki erkeklerin yüzde 5’inde, kadınların ise yüzde 15’inde görülebilir. Omurga, kalça kol, bilek, bacak kırığı olanlarda direkt olarak kemik erimesi teşhis edilebilir. Kafatası, el ve ayak parmak, ayak bileği ve boyun kırıkları kemik erimesi ile ilişkili değildir.
Önlemek Veya İlerlemesini Yavaşlatmak Mümkün!
Önleyici uygulamalarla kemik erimesi, önlenebilir veya en azından ilerlemesi yavaşlatılabilir. Sağlıklı beslenme ve egzersiz çok önemlidir. Menopoz öncesi kadınlara ve erkeklere yiyeceklerle veya takviye olarak günde 1000 mg, menopozdaki kadınlara 1200 mg kalsiyum önerilmektedir. Bununla beraber günde 2000 mg’dan fazla almamak gerekir.
Menopozdaki kadınlara ve 70 yaş üstü erkeklere günde 800 ünite D vitamin takviyesi önerilmektedir. Menopoz öncesi kadınlarda ve genç erkeklerde en uygun doz tam olarak belli değilse de genellikle günde 600 ünite önerilmektedir.
En önemlisi düşmekten kaçınmaktır. Sigara içilmesi, alkol tüketimi ve bazı ilaçlar (kortizon, epilepsi ilaçları, meme kanseri ilaçları, yüksek doz tiroid ilacı vb)kemik erimesi riskini arttırmaktadır. T skoru -2,5’dan düşük olanlara ilaç tedavisi eklenir.
