Stresli iş yaşamı, şehir içinde koşturmaca, trafik derken hepimiz pek çok şeyi unutuyoruz. Günümüzde gençler için de ciddi bir problem olan unutkanlık, beyindeki kesin hafıza ve geçici hafıza bölümlerindeki problemlerden kaynaklanıyor.
Unutkanlık ne zaman ve hangi yaşta tehlikeli? Ne zaman masum? Liv Hospital Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Nebil Yıldız, unutkanlık konusunda kendinizi sınayabileceğiniz maddeleri paylaştı.
Bunlar masum olanlar:
• Kendiliğinden ya da düşünmekle bir süre sonra hatırlıyorsanız.
• Unuttuğunuz durumları olayları daha sonra hatırlayabiliyor, anlatabiliyorsanız.
• Sohbet sırasında bir an için, dikkatinizin dağılması ile ne hakkında konuştuğunuzu, konuşacağınızı unutuyorsanız.
• Dilinizin ucuna geleni bir an için çıkaramıyor, istediğiniz kelimeyi bulmada zorlanmaya rağmen sohbeti sürdürebiliyorsanız.
• Hatırlatıcı ya da liste kullanmak yararlı oluyorsa.
• Ajanda kullanarak hatırlıyorsanız.
• Kompleks bilgiyi tekrar unutuyorsanız.
• Çok işiniz varsa, kafanız çok meşgulse, stres ve yorgunluk yaşıyorsanız.
• Unutunca rahatsızlık hissetmiyorsanız.
• Öz bakımınız iyi, günlük yaşam aktivitelerinde becerikliyseniz.
• Yaşlandıkça hatırlamak için daha uzun zaman gerekiyorsa.
• Ara sıra gözlük, anahtar gibi sık kullandıklarınızı nereye koyduğunuzu unutup sonradan bulabiliyorsanız.
• Ara sıra tanıdıklarınızın ismini unutuyor ya da kardeşinizin ismi yerine oğlunuzun ismini söylüyorsanız.
• Ara sıra odaya neden geldiğinizi unutuyorsanız.
• Tanıdık yerde bir an için hangi yöne gideceğinizde tereddüt yaşıyor ama kaybolmuyorsanız.
• Muhakeme ve karar verme yetisini koruyorsanız tehlike yok demektir.
Bu belirtiler varsa tehlikeli:
• Çok iyi tanınan kişi ve yer isimlerini, iyi bilinen deneyimleri unutuyorsanız.
• Bellek kaybına bağlı yaşanan problemleri tanımlama ve hatırlamada sorun yaşıyorsanız.
• Kelimeleri sürekli unutuyor, yanlış/çarpık kullanıyor, aynı sohbette cümleleri ve hikayeleri tekrar tekrar anlatıyorsanız.
• Hatırlatıcı ya da liste yapmak yarar sağlamıyorsa.
• Aynı şeyi tekrar tekrar unutuyorsanız, konu ile ilgili diğer tüm bilgileri unutuyorsanız.
• Normal günlük rutin, sıra aksıyorsa.
• Savunma, inkar etme, kişilik, davranış, duygu durum değişikliği yaşıyorsanız.
• Öz bakım azalmışsa; özensiz kirli, lekeli giyim; öğün unutma ile kilo kaybı ya da unutup tekrar yemeyle kilo alma yaşıyorsanız.
• Zaman olsa da hatırlayamıyorsanız.
• Sık kullanılanları sık sık unutuyorsanız, nereye koyduğunuzu bulamıyorsanız.
• Tanımada zorlanıyor, tanıyamama ya da isimleri hatırlayamama, sohbeti sürdürememe gibi sorunlar yaşıyorsanız.
• Sık sık odaları karıştırıyorsanız.
• Fatura ödeme, uygun giyinme gibi günlük basit işlerde zorlanıyorsanız.
• Evde sokakta ve işte tek başına yapabildiğiniz şeyleri yapmakta zorlanıyorsanız.
• Performansta fark edilir azalma, yardıma ihtiyaç durma varsa.
• İyi bilinen yerleri bulmada sorun yaşıyorsanız, kolay kaybolma, oryantasyonda bozulma varsa.
• Yanlış, yetersiz muhakeme, sosyal uygunsuz hareket, yanlış tercihlerde bulunma, problem çözme becerisinde sorun yaşıyorsanız.
Kronik uyku eksikliği, bozukluğu, kaygı, endişe durumu, kullanılan bazı ilaçlar, yetersiz beslenme, sistemik bazı hastalıklar da unutkanlıklara, konsantrasyon güçlüğüne yol açabilir. Altta yatan durumun düzeltilmesi, çoğu zaman bu sorunun giderilmesine yardımcı olur.Hem bu sorunların saptanması, hem de daha ciddi durumların ortaya çıkarılabilmesi için mutlaka profesyonel yardım alın.
