Son yıllarda sıfır beden olmak güzellik sembolü gibi algılandığı için de bu uğurda aç dolaşan, tek tip gıda ile beslenen ve bilimsel bir gerçeğe dayanmayan ‘diyet’ modellerini tercih eden pek çok insan var.
Hedefler ise çoğu zaman aynı: Çok kısa sürede çok hızlı kilo vermek. Ancak dikkat! Farkında olmadan yaptığınız diyet hataları nedeniyle zayıflamak isterken tam aksine kilo alabilirsiniz.
Çok daha kötüsü halsizlikten konsantrasyon bozukluğuna, baş ağrısından saç dökülmesine, gastritten kan şekeri dengesinin bozulmasına kadar pek çok sağlık problemleriyle karşılaşabilirsiniz. Zayıflamak isterken yaptığımız hataların ardında yatan neden ise genellikle kulaktan kulağa yayılan yanlış bilgiler oluyor.
Acıbadem Maslak Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Fatma Turanlı toplumda diyet hakkında ‘doğru’ sanılan ‘yanlış’ bilgileri anlatı, önemli öneriler ve uyarılarda bulundu.
1.Yanlış: Kahvaltı etmezsem daha kolay zayıflarım
Doğrusu: Zayıflama diyetlerinde yapılan en büyük hatalardan biri uzun süre aç kalmak. Özellikle kahvaltı yoğun bir günün başlangıcı için en önemli öğün. Çünkü akşam öğününden sonra bir şey yemediğimizde sabaha kadar kan şekeri seviyesi düşüyor. Sağlıklı bir kahvaltı yumurta gibi proteinden zengin ve tam tahıl ekmek gibi iyi karbonhidrattan oluşmalı. Böyle bir kahvaltı insülin seviyesinin düzenlemesi, kan şekeri ve kilo kontrolü üzerinde fayda sağlıyor. Aynı zamanda metabolizmanın çalışmaya başlamasında da etkili oluyor.
2-Yanlış: Diyetimden ekmeği çıkardım, yerine galeta yiyorum
Doğrusu: Beslenme listesinden ekmeği çıkartmanız ve yerine galeta eklemeniz diyetinizin kalorisini düşürmez. Çünkü galeta da ekmek gibi karbonhidrat grubunu temsil ediyor ve 2 adet galeta yaklaşık bir dilim ekmeğe eşit kalori içeriyor. Dolayısıyla galeta yiyerek daha fazla kalori almanız bile mümkün. Ayrıca vücudun ana enerji kaynağı oldukları için karbonhidratları kontrollü miktarda ve lifli olanlarını tercih ederek mutlaka tüketmelisiniz. Aksi halde şeker ve tatlı gibi kalorisi yüksek besinlere daha fazla ihtiyaç duyarsınız ki bu da diyetinizin başarısızlıkla sonuçlanması anlamına geliyor.
3-Yanlış: Et ağırlıklı beslenerek daha hızlı kilo veriyorum
Doğrusu: Et tüketmek metabolizma hızını arttırıyor ve bu sayede kilo vermeyi hızlandırıyor. Ancak düşük karbonhidrat ve yüksek hayvansal protein tüketmek kısa vadede kilo vermede fayda sağlasa da, alışkanlık haline döndüğünde uzun vadede bazı sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Uzun süre ve fazla miktarda et tüketimi alışkanlık haline dönüştüğünde kalp damar sağlığını olumsuz etkileyen kolesterol ve lipid ile ürik asit oranı yükseliyor ve kolon kanseri gibi bazı kanser türlerine yatkınlık artıyor.
4-Yanlış: Çok düşük kalorili beslenerek fazla kilolarımdan hızla kurtulabilirim
Doğrusu: Çok düşük kalorili beslenmek ilk başlarda hızlı kilo vermeye yardımcı olabiliyor. Ancak zamanla vücudun enerji harcaması bu düzeye uyum sağlayarak metabolizma hızının azalmasına, dolayısıyla kiloların yavaş verilmesine neden olabiliyor. Üstelik hızlı kilo kayıpları vücut yağ oranında azalmaya değil, daha çok sıvı ve kas kaybına yol açabiliyor. Bu nedenle normal beslenmeye geçildiği zaman hızlı kilo artışına, hatta daha fazla kilo almaya zemin hazırlayabiliyor.
5-Yanlış: Günde tek öğün beslenirsem hızlı zayıflarım
Doğrusu: Son yıllarda uzun açlıkların söz konusu olduğu bazı diyet modelleri üzerinde çalışmalar yoğunlaştı. Bu diyetlerin sağlığımız üzerinde olumlu etki yaptıkları ortaya kondu. Üstelik kilo verme konusunda da fayda sağladıkları belirtiliyor. Ancak bu tarz diyet modelleri herkese uygun değil, çünkü uzun vadede kan şekeri düşüklüğü, baş dönmesi, halsizlik ve bulantı gibi sorunlara zemin hazırlayabiliyor. Dolayısıyla mutlaka bir uzman denetiminde ve kontrol altında yapılması gerekiyor.
6-Yanlış: Kuruyemişler çok sağlıklı, istediğim kadar yiyebilirim
Doğrusu: Yağlı tohumlar olarak adlandırılan ceviz, fındık, badem ve fıstık gibi kuruyemişler beslenmede önemli yer tutuyorlar. Beslenme ve Diyet Uzmanı Fatma Turanlı içerdikleri yağ, protein, mineral ve lifler nedeniyle yağlı tohumların her yaş grubunda mutlaka tüketilmeleri gerektiğini belirterek; “Ancak bu tür besinlerin aynı zamanda kalori içerikleri de çok yüksektir. Örneğin 100 gram kuruyemiş yaklaşık 600 kalori içeriyor. Dolayısıyla kontrolsüz yenildiğinde fazla kalori alımına yol açabiliyor. Bu nedenle yağlı tohumları dikkatli tüketmek gerekiyor” diyor.
7-Yanlış: Restoranlarda salata yiyerek düşük kalorili beslenmiş olurum
Doğrusu: Dışarda yenilen salata ve benzeri yiyeceklere lezzet katması için bol miktarda sos, yağ ve mayonez gibi kalori miktarını arttıran ilaveler yapılıyor. Ayrıca salata üzerine eklenen peynirler ve tavuk parçaları gibi protein kaynakları da hazırlanırken kızartılmış ise enerji değerleri yükseliyor. Dolayısıyla tüketilen salatanın kalorisi çok düşük olmuyor. Eğer dışarda salata tüketecekseniz soslarını sizin ilave etmeniz, üzerine ızgarada pişmiş protein kaynaklarını koydurmanız daha iyi bir seçenek olacaktır.
8-Yanlış: X çayını/tozunu içtiğim zaman karın bölgemdeki yağlar erir
Doğrusu: Beslenme ve Diyet Uzmanı Fatma Turanlı vücuttaki yağ oranını azaltmak için önerilen bu tarz desteklerin sanılanın aksine karın bölgesindeki yağları eritmediği, hatta sağlığa zarar verebileceği uyarısında bulunarak, “Örneğin alerjik reaksiyon gibi sorunlar oluşturabiliyorlar. Vücuttaki yağ oranı ancak dengeli bir beslenme programı ve düzenli egzersizle düşürülebiliyor. Şeker ve şekerli gıdalar vücut yağlanmasını arttıran en önemli gıdalar. Bu nedenle şekerli gıdaların tüketiminden kaçınmak çok önemli” diyor.
9-Yanlış: Yeterince çay, kahve içiyorum, bunlar su ihtiyacımı karşılar
Doğrusu: Su insan vücudu için vazgeçilmez bir içecek. Su içmek tokluk hissini arttırıyor ve yiyecek alımının azalmasına yardımcı oluyor. Bunların yanı sıra, geçici olarak metabolizmayı hızlandırıyor, sindirilmiş besin maddelerinin vücutta taşınmasına ve bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı oluyor. Ancak suyun yerini hiçbir içecek tutmuyor, üstelik çay ve kahve tam aksine diüretik etki yaratarak vücuttan su kaybını arttırıyor. Dolayısıyla hem sağlıklı olmak hem de kilo vermek için günde en az 1,5 litre su içmeyi alışkanlık haline getirmeniz çok önemli.
10-Yanlış: Çok az yağlı beslenirsem vücut yağlarım azalır
Doğrusu: Yağlar vitamin emilimi, enerji harcaması ve tokluk hissinin oluşması için gerekli besin öğesidir. Yağsız diyetle beslenmek kaloriyi düşük hale getirebiliyor ve kilo vermeye yardımcı olabiliyor. Ancak vücuttaki fonksiyonları nedeniyle ihmal edilmemeleri gerekiyor. Sağlıklı yağlar olan zeytinyağı ve omega-3 yağ asitleri sağlıklı bir vücut yapısı için beslenmemizde yer almalı. Vücut yağ oranını azaltmak için kalori kısıtlı dengeli bir diyetle beslenmek ve mutlaka egzersiz yapmak gerekiyor.
