Plansızca yapılan AVM’ler perakende sektöründe balon yarattı. Hemen hemen her alışveriş merkezinde 10 mağaza olmak üzere 4 binden fazla mağaza boşta bekliyor. Vergi indirimi isteyenler kervanına perakendeciler de katıldı.
Türkiye’de sadece 2018 yılında 71 futbol sahası büyüklüğünde AVM inşa edildi. AVM konusunda 2018 Avrupa şampiyonu Türkiye oldu. Türkiye’de son 4 yıldır ayda 1 AVM açılıyor.
Cushman & Wakefield tarafından hazırlanan “Avrupa Alışveriş Merkezleri Geliştirme Raporu” başlıklı araştırmasının sonuçlarına göre; Avrupa’daki alışveriş merkezi pazarı 2018’de 168,1 milyon metrekareye ulaştı. 2018’de Türkiye dahil tüm Avrupa’ya 2,6 milyon metrekarelik AVM inşa edilirken, bunun beşte biri Türkiye’de yapıldı. Türkiye’de sadece 2018’de 525 bin metrekarelik AVM inşa edildi.
AVM’ler ciddi bir krizin içinde!
Buna karşılık plansızca inşa edilen AVM’ler ciddi bir krizin içinde. Yurttaşın alım gücünün daralması AVM’leri seyirlik mekanlar haline getirdi. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, her AVM’de ortalama 10 olmak üzere 4 binden fazla mağazanın halen boş durduğunu belirterek; “Caddelerde de benzer bir durum söz konusu. Yüksek maliyetler nedeniyle büyük bir potansiyel boş duruyor. Biz kamu otoritesinin en azından bir iki yıl da olsa kiralamalarda yüzde 20’lik stopajı ve yüzde 18 oranındaki KDV’yi yüzde 8’e indirmesini talep ediyoruz.” dedi.
Tüketicinin harcamalarını kıstığının sahadaki gözlemlerinden ve TÜİK verilerinden net bir şekilde görüldüğünü ifade eden Öncel, “Örneğin TÜİK verileri mayıs ayında takvim etkilerinden arındırılmış perakende satış hacminin bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,7 daraldığını gösteriyor.
Aynı dönemde cirolarda yüzde 15,6’lık bir artış var. Ancak bu artışın neredeyse tamamı maliyetlerin bir bölümünün fiyatlara yansımasından kaynaklanıyor. İlk 6 ayda perakende cirolarının reel anlamda ekside olduğunu söyleyebiliriz.” diye konuştu.
Öncel, Türkiye’de organize perakende sektörünün son 10-15 yılda çok hızlı büyüdüğünü ifade ederek, şunları kaydetti:
“Sektör yurt içinde belli bir doygunluk noktasına ulaşırken karlılık asgari düzeylere indiği için markalarımız son yıllarda yurt dışı ağırlıklı bir büyüme stratejisi izliyor. 2019’a girerken markalarımızın yurt dışında 4 bin civarında mağazası bulunuyordu. Yıl sonunda bu sayının en az 4 bin 500’ün üzerine çıkacağını öngörüyoruz. 2018’in sonunda dövizle kira sorunundan kurtulan markalarımız yurt içinde ise ağırlıklı olarak verimlilik temelinde büyümeye odaklanmış bulunuyor.”
BMD üyesi 381 markanın yurt içindeki 430 AVM ve caddelerde toplam 70 bin civarında mağazası bulunduğuna işaret eden Öncel, mağazaların yüzde 65’inin AVM’lerde, yüzde 35’inin ise caddelerde yer aldığını dile getirdi.
