Cilt kanseri (melanom) nedir? Belirtileri neler? Güneş kremi kullanmak önler mi? Benler ne zaman cilt kanserine işaret eder? Güneşin cilt kanseri yapan etkisinden nasıl korunmak gerekir? İyileşmeyen yara varsa dikkat!
Ülkemizde ve dünyada görülme sıklığı her geçen gün artan cilt kanseri, 7’den 70’e her bireyi tehdit ediyor. Özellikle uzun süre güneş ışınlarına maruz kalmak, bu kanserin önemli nedenlerinden birini oluşturuyor. Melanom ve melanom dışı olarak adlandırılan iki türü olan deri kanserinin teşhis edilmesinin öncelikli yoluysa, kişinin kendi vücudunu yakından incelemesinden geçiyor.
Hayati risk oluşturan melanomun sadece bedenin dış yüzeyinde değil, ağız içinde hatta bağırsakta bile görülebileceğine dikkat çeken Memorial Ankara Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Nilgün Solak, deri kanserleri ve tedavisi ile ilgili önemli bilgiler verdi.
Cilt kanseri, deriyi oluşturan bazı hücrelerin kontrolsüz büyümesi sonrası oluşmaktadır. Hem en sık görülen hem de her yıl düzenli olarak artan kanser türleri arasında yer alan cilt kanseri, hayati riske yol açan melanom ve melanom dışı olmak üzere ikiye ayrılmakta ve tedavi protokolleri buna göre uygulanmaktadır. En sık görülen türü ise melanom olmayan grupta yer alan bazal hücreli karsinomadır.
En önemli sebep zararlı güneş ışınları
Deri kanserlerine neden olan faktörlerin en önemlisi ultraviyole yani güneş ışınlarıdır. Bunun dışında;
- Özellikle çocukluk döneminde haşlanma olarak adlandırılan güneş yanıkları ve yıllar içerisinde sürekli alınan kümülatif güneş ışınları,
- Açık ten, renkli göz ya da çilli bir cilde sahip olmak
- Yüzde veya vücutta çok fazla ben olması
- Solaryuma girmek
- Aile öyküsünde deri kanserinin bulunması ile birlikte albino ya da vitiligo gibi bazı genetik hastalıklara sahip olmak
- Güneş altında çok fazla vakit geçirmek,
- Yaşanılan coğrafyada kronik arsenik gibi kimyasallara maruz kalmak
- Baca temizleyicileri ve kuaförlük gibi mesleklerde kimyasallara maruziyet gibi faktörler cilt kanseri riskini artırmaktadır.
4 saatte bir güneş kreminizi yeniden sürün
Cilt kanseri görülme sıklığının artma sebeplerinden biri de güneş kremi kullanımı ile ilgili yanlış bilgilerdir. ‘Nasılsa güneş koruyucu kullanıyorum” diye rahatça hareket eden kişiler, güneş altında daha çok vakit geçirmektedir. Ancak güneş koruyucuların etkinlik süresi en fazla 4 saat olmaktadır. Bu sebeple 30 faktör üzeri korumaya sahip kremlerin 4 saatte bir yenilenmesi gerekmektedir.
İyileşmeyen yara şüphe uyandırmalı!
Deri kanserleri kendilerini genellikle cilt yüzeyinde kabarma şeklinde göstermektedir. En sık karşılaşılan bazal hücreli karsinoma denilen kanser türü, bir sivilce gibi başlar. Ardından o sivilce bir yara haline gelir, kabuklanır ve bir türlü iyileşmez. İnsanların, son dönemlerde vücutlarında gözlemledikleri hızlıca büyüyen, iyileşmeyen bir yara ya da kabartı benzeri bir oluşum varsa melanom olmayan deri kanserinden şüphelenilebilir.
50’den fazla beni olanlar dikkat!
Hayati risk taşıyan melanom ise genellikle kendini kahverengi ya da siyah bir ben şeklinde gösterirken, çok nadiren var olan benlerin üzerinden de gelişim gösterebilmektedir. Bununla birlikte vücudumuzdaki bazı benlerin melanoma dönme riski de bulunmaktadır. Bu sebeple kişiler vücutlarını çok dikkatli incelemelidir. Özellikle 50’den fazla beni olanların mutlaka dermatoloji uzmanı tarafından görülmesi ve bu benlerin “Dermoskop” cihazıyla incelenip kayıt altına alınması gerekmektedir.
Melanom ağız içinde hatta bağırsakta bile görülebilir
Deri kanserleri en sık güneşe maruz kalan bölgeler olan baş ve boyun kısmında görülmektedir. Hayati riske yol açan melanom ise kadınlarda en çok bacakta, erkeklerde ise sırtta görülmektedir. Ancak melanom her zaman güneşle alakalı olmamaktadır. Güneşten bağımsız olarak ağız içinde, hatta mukozalarda ve bağırsakta bile çıkabilir.
Cilt kanseri beyaz ırkta daha çok görülüyor!
Deri kanserleri beyaz ırkta daha çok görülmektedir ancak siyahi kişilerde de olabilir. Bununla birlikte Ekvator bölgesine yakın olup, çok güneş alan Avustralya ve Yeni Zelanda gibi yerlerde bu kanser türüne daha çok rastlanmaktadır. Çok fazla güneş altında vakit geçirenler, deniz kenarında yaşayanlar, meslekleri gereği sürekli güneş altında olan balıkçılar, çiftçiler ve denizciler de bu kanser türünün sık rastlandığı grubu oluşturmaktadır.
Başlıca tedavi yöntemi cerrahi işlemdir
Deri kanserlerinde başlıca tedavi yöntemi cerrahi olmaktadır. Deri kanserinde şüphelenilen lezyon yerinden çıkartılarak patolojik incelemeye gönderilmektedir. Bu yöntem tüm deri kanserleri için geçerli olmaktadır.
Melanom olmayan deri kanserlerinde cerrahi işlemin ardından herhangi bir tedavi gerekmemektedir. Ancak melanom görülen hastalarda tedavi planlamasına kemoterapi ve radyoterapi de girmektedir. Kısacası kişinin durumuna, oluşumun görüldüğü bölgeye ya da tümörün cinsine göre tedavi belirlenmektedir.
Sık dokunmuş pamuklu kıyafetleri tercih edin
Deri kanserinden korunabilmenin en önemli yolu güneşten kaçınmaktır. Bununla birlikte şapka ve gözlük takmak, ultraviyole geçirmeyen uzun mayolar kullanmak ve pamuklu sık dokunmuş giysiler seçmek de koruyucu etki yapmaktadır.
