Gün içinde uzun süre ayakta kalan kadınlarda erkeklere göre daha sık görülen varis, hastalar tarafından genellikle estetik bir problem olarak algılanıyor. Ancak çok yaygın olan damar hastalıkları arasında ilk sıralarda yer alan varis; şiddetli ağrılar, kaşıntı ve gece kramplarına yol açarak yaşam konforunu olumsuz etkiliyor.
En uygun tedavi dönemleri sonbahar ve kış ayları olan varislerinizden ameliyat gerekli değilse radyofrekans, lazer ve doku yapıştırıcı gibi kateter bazlı yöntemlerle kolaylıkla kurtulmak mümkün olabiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Harun Arbatlı, varis ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Varisinizi estetik bir problem olarak görmeyin tedavi ettirin
Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülen varis, halk arasında öğretmen hastalığı olarak bilinmektedir. Varis, kanı kalbe taşıyan toplardamarlarda kan akışının tek yönlü olmasını sağlayan kapakçıklarda meydana gelen tahripler ile başlamaktadır. Tahrip olan toplardamarda yer çekiminin de etkisiyle biriken kan, yıllar içindeki basınç artışıyla şişkinlik ve genişlemelere neden olmaktadır.
Bacaktaki kılcal damarlar ise kıvrımlı bir hal alarak örümcek ağı gibi belirgin hale gelmektedir. Başta kadınlar olmak üzere tüm hastalar varisi bacaklarındaki görüntü bozuklukları nedeniyle genellikle estetik bir problem olarak görmektedirler. Ancak bacaklardaki ağrı, şişme, ciltte kaşıntı, ödem, gece krampları gibi birçok şikayete yol açan varisler kişinin estetik kaygıları ile birlikte yaşam konforunu olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Tedavi edilmeyen önlem alınmayan varisler zamanla kapanmayan yaralara, varis ülserlerine, varisli toplardamarlar içerisinde kan akımının yavaşlaması sonucu pıhtı oluşumuna neden olmaktadır. Toplardamarlardan koparak kalbe ve buradan da akciğerlere ulaşabilen pıhtılar “akciğer embolisi” adı verilen ve yaşamı tehdit eden solunum ve dolaşım problemlerine neden olmaktadır.
Ameliyatsız tedavi ile kurtulabilirsiniz
Tıp alanındaki son gelişmeler her hastalıkta olduğu gibi varisin de açık ameliyatlar yerine lokal anestezi altında kesi olmadan radyofrekans, lazer, clarivein ve doku yapıştırıcı gibi kateter bazlı yöntemlerle tedavi edilmesini sağlamaktadır.Ek sağlık problemleri olmayan hastalara uygulanan bu işlemler sayesinde, açık ameliyat sonrası görülme ihtimali olan kanama, enfeksiyon ve hareketsizlikle oluşabilecek problemler belirgin bir şekilde ortadan kalkmaktadır.
Tedaviden kısa süre sonra taburcu olabilirsiniz
Hastanın damar fonksiyonları düzeltilerek ağrı, şişlik gibi şikayetler ortadan kalktıktan sonra tedavinin ikinci aşamasında gözle görülen damarlara microfoam sclerotherapy yöntemi ile poliklinik şartlarda müdahale edilmektedir. Polidokanol maddesi köpük haline getirildikten sonra damar içine verilerek damarın yok olması sağlanmaktadır.
Skleroterapide önemli olan nokta damar anatomisinin iyi anlaşılması ve uygulama bölgelerinin buna göre planlanmasıdır. Damar tıkanıklıkları, bazı kronik hastalıklar, kanser tedavisi görenler ve hamile kadınların dışında her hastaya uygulanan skleroterapi yönteminde başarı oranı oldukça yüksektir. İşlem yapılan bacak bandajla sarılacağı için rahat bir ayakkabı ve eşofman gibi bir kıyafet giyilmesi gerekmektedir.
Herhangi bir anestezi işlemi uygulanmayan ve 10-30 dakika arasında süren uygulama sırasında bazen hafif bir ağrı, sonrasında ise nadiren alerjik reaksiyonlar, baş dönmesi, bulantı gibi geçici şikayetler görülebilmektedir. Tedavi etkinliğini artırmak için bacak sarıldıktan sonra 30 dakika yürüyüş önerilir, 12-24 saat sonra bandaj tamamen çıkarılmaktadır. Şikayetinden ağrısız ve acısız bir şekilde kurtulan hasta tedaviden hemen sonra taburcu olarak sosyal yaşamına kaldığı yerden konforlu bir şekilde devam edebilmektedir.
Tedavi için sonbahar ve kış aylarını tercih edin
Varis tedavisi için uygulanan tüm işlemler sonrasında belli bir süre bandaj ve varis çorabı kullanmak gerekebilir. Bu nedenlerle hastaların gündelik yaşantısında herhangi bir kesinti ve zorluk yaşamaması için varis tedavisini genellikle sonbahar ve kış aylarında yaptırması tavsiye edilmektedir.
Uzun süre ayakta durmayın, egzersizlerinizi ihmal etmeyin
Uzun süre ayakta durmanın yanı sıra hareketsiz yaşam ve fazla kilolar da varise neden olmaktadır. Yaşam tarzınızda yaptığınız birkaç değişiklik ile varisten korunmanız mümkün olabilmektedir:
- Gün içinde ayakta uzun süre hareketsiz durmayın.
- Fazla kilolarınızı vererek ideal kilolarınıza kavuşun.
- Sağlıklı ve düzenli beslenerek bol su tüketin.
- Egzersizlerinizi aksatmayın.
- Topuklu ayakkabı yerine spor ya da sandaletleri tercih edin.
Varisinizi estetik bir problem olarak görmeyin zamanında tedavi ettirin.
Varis sorununa karşı alınabilecek önlemler neler?
Doç. Dr. Cem Arıtürk, kadın-erkek herkeste görülebilen bir hastalık olan varise karşı alınacak önemleri anlattı.
Toplardamarlardaki kalıcı yapı ve akım bozuklukları ile karakterize bir hastalık varis. Ani ve şiddetli klinik tablolara neden olmadığı için genelde önemsenmeyebiliyor. Ancak yıllar içinde, sinsi bir şekilde ilerleyip şikâyetlerin artmasına ve hatta bacak kaybına dek götürebilecek ciddi sorunlara neden olabiliyor.
Bu denli ciddi sonuçlara neden olabilecek bir hastalık olan varisi engelleyebilmek veya en azından ilerleme hızını azaltabilmek için çok basit bazı önlemler yeterli olabiliyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Cem Arıtürk, varise karşı alınacak önlemleri şöyle sıralıyor:
Uzun süre ayakta sabit durmamak veya sabit bir şekilde oturmamak
Sabit bir şekilde uzun süre ayakta durmak veya oturmak varis oluşumunu ve gelişimini hızlandırır. Normal şartlarda bacaklardaki kasların kasılıp kasılması; toplardamarlarda yer çekiminin aksi yönünde sağılma etkisi meydana getirir. Bu etki ile toplardamarların içindeki kanın hareketine katkıda bulunulmuş olur. Bu sayede damar içinde kan birikimi, damarlarda genişleme ve ters yönde akım engellenir.
Oysaki uzun süre hareketsiz kalındığında damarlarda kan birikmesi, genişleme ve geri akım ortaya çıkacaktır. Bu nedenle uzun süre oturulan dönemlerde saat başı kalkıp 5-10 dk. yürümek, oturur pozisyonda iken ayakları sarkıtmak yerine bir sandalye-tabureye uzatmak toplardamar sağlığı açısından faydalıdır. Aynı şekilde uzun süre sabit ayakta durulması gerektiğinde saat başı 5-10 dk. yürümek damar sağlığı açısından faydalı olacaktır.
Sıcak ortamlardan kaçınmak
Sıcak, damarlar üzerinde gevşetici etkiye sahiptir. Bu gevşetici etki damarların çapının artmasına neden olur. Damar çapındaki bu artış, kanın fizyolojik akımında yavaşlamaya neden olduğu gibi toplardamarlar içinde bulunan kapakçıkların fonksiyonunda da bozulmaya neden olur. Sıcak havada damarlardaki geçirgenliğin artışı ile damar içinden, dokuların arasına kanın sıvı kısmının kaçmasına ve ödeme de neden olur.
Bu nedenle sıcak banyo, buhar banyosu, sauna gibi sıcak ortamlar varis hastalığının gelişimi ve ilerleyişi açısından risk taşımaktadırlar. Aynı şekilde yaz ayları, güneşlenme de varis belirtilerini arttırır. Bu uyaranlardan kaçınmak veya maruz kaldıktan sonra bacaklara 5 dk. Soğuk su masajı yapmak hem şikâyetlerin azalması hem de hastalığın engellenebilmesi açısından faydalı olacaktır.
Yüksek topuklu ve düz ayakkabılar (babet) giymemek
Yüksek topuklu ve hiç topuksuz ayakkabılar giyildiği zaman diz altında ve arka tarafta bulunan kaslar yürüme sırasında düzgün ve yeterli bir şekilde kasılmazlar. Bu nedenle, o alanda bulunan toplardamarların içindeki akım, kasların sağıcı etkisinden uzak kaldığı için yavaşlar. Kısa sürede çok ciddi sorunlara neden olmayan bu durum uzun sürerse toplardamar sorunları ortaya çıkmaya başlayabilir. Bu nedenle belirli zamanlarda, kısa süreler için yüksek topuklu veya hiç topuksuz ayakkabıların giyilmesi varis hastalığı açısından çok sakıncalı olmasa da her gün ve gün boyunca bu tür ayakkabıların giyilmesi hastalığın oluşumunu ve şikâyetlerin belirmesini kolaylaştıracaktır.
Beli sıkı kıyafetlerden uzak durmak
Toplardamarlar yer çekimine karşı ve pasif bir şekilde akımın devam ettiği damarlardır. Bununla birlikte damar duvarındaki kas tabakası çok kuvvetli olmadığı için dışarıdan gelebilecek basınç ve basılara karşı mukavemeti yeterince iyi değildir. Beli sıkabilecek korse gibi kıyafetler giyilmesi ya da beli sıkı pantolon-kemer kullanılması, toplardamar akımında bozulmalara ve dolayısı ile varis hastalığının oluşmasına ve ilerlemesine müsait bir ortam yaratacaktır.
Fazla kilolardan kurtulmak
Aşırı kilo öncelikle hareketsizliğe neden olacağı için, hareketsizliğin neden olduğu mekanizmalardan ötürü varis gelişimine açık bir zemin hazırlar. Bununla birlikte karın içinde biriken yağlar, bacak damarlarındaki akımı olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle pek çok olumsuz sonuca neden olabilecek obeziteden uzak durmak damar sağlığı açısından da önemlidir.
