Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), katılımcıların mevcut yaşam standartlarını gelecekte de sürdürebilmeleri için konumlanmış, devlet tarafından da desteklenen özel bir emeklilik sistemidir.
Denetim ve kontrolleri devlet kurumları tarafından sıkı bir şekilde yapılan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) oldukça güvenli bir sistemdir. Bu sisteme katılabilmek için öncelikle bir emeklilik şirketinden bireysel emeklilik hesabı açtırmak gerekir. Hesap açtıran bireyler “katılımcı” olarak adlandırılır. Bireysel emeklilik hesabına aylık, üç aylık, 6 aylık ya da yıllık olarak ödeme yapılabilir. Yapılan bu ödemelere “katkı payı ödemesi” adı verilir. BES’ten emekli olmak için sistemde 10 yıl süreyle kalıp 56 yaşını doldurmak germektedir.
Emeklilik döneminde yeterli gelire sahip olmak ve rahat bir emeklilik dönemi geçirmek isteyen bireylerin tercih ettiği bu sistem, içerdiği pek çok faydanın yanı sıra devlet katkısı avantajı da sağlamaktadır. BES’e yatırılan her katkı payı için devlet de katılımcının ödediği tutarın %25’i kadar devlet katkısını BES hesabına yatırır.
Örnek vermek gerekirse; bireysel emeklilik hesabına aylık 300 TL ödeyen bir katılımcı için devlet de aylık 75 TL, 800 TL ödeyen biri için 200 TL katkıda bulunur. Katılımcının ödediği katkı payı tutarı ne kadar yüksek olursa elde edeceği devlet katkısı avantajı da o kadar yüksek olur. Bu sebeple katılımcılara bütçeleri elverdiği ölçüde olabildiğince yüksek tutarda katkı payı ödemeleri önerilir. Bireysel emekliliğe yapılacak katkı payı ödemelerinde herhangi bir üst sınır bulunmaz.
Bireysel emeklilik, devlet katkısı konusunda katılımcılara benzersiz bir fayda sağlar. Katılımcıların her yıl brüt asgari ücretin yıllık tutarının %25’ine kadar devlet katkısı elde etme avantajı bulunur. Yani 2020 yılında 8.829 TL’ye kadar bireysel emeklilik devlet katkısı elde edilebilir. Bu tutarı elde etmek için yıl içinde bireysel emekliliğe toplam 35.316 TL katkı payı yatırmak gerekmektedir.
BES’te hak kazanma süresi ve oranları
Katılımcıların emeklilik hakkı elde edene kadar sistemde birikim yapmasını teşvik etmek amacıyla bireysel emeklilik sisteminde elde edilen devlet katkıları için hak kazanma süreleri belirlenmiştir.
Sistemde 3 yıldan az süre kalanlar devlet katkısına hak kazanamaz. 3 yıl (dahil) ile 6 yıl (hariç) arasında sistemde birikim yapanlar elde ettikleri devlet katkılarının %15’ine, 6 yıl (dahil) ile 10 yıl (hariç) arasında sistemde kalanlar %35’ine hak kazanır. 10 yıl ve daha fazla süredir bireysel emeklilikte birikim yapan katılımcılar 56 yaşını doldurmadan sistemden ayrılırlarsa devlet katkısının %60’ına hak kazanırlar. 10 yıllık süreyi doldurup 56 yaşını tamamlayan katılımcılar ise devlet katkısı hesaplarındaki birikimin tamamına hak kazanırlar.
Bunlarla birlikte, BES’ten emekli olma hakkını kazanan katılımcıların emekli olma zorunluluğu bulunmamaktadır. Sistemde bulunulan süre boyunca her yıl belirlenen üst limitler dahilinde devlet katkısı elde etmeye devam edilebilir. Yani, emeklilik hakkını elde etmiş katılımcılar da sistemde kalıp katkı payı ödeyerek birikim yapmayı sürdürdüklerinde devlet katkısı avantajından yararlanmaya devam edebilirler.
