Petrol fiyatları 17 yılın en düşük seviyesine geriledi! Buna rağmen Türkiye’de benzin fiyatı zamlanmaya devam ediyor. Ekonomist Mustafa Sönmez, “Tüketiciden alınan akaryakıt parasının bugün yüzde 60’a yakını vergi” diyor. Prof. Dr. Yalçın Karatepe de benzer şekilde, “Türkiye’de benzin fiyatlarının yüksek olmasının nedeni vergilerin yüksek olması!” ifadelerini kullanıyor.
Petrol fiyatları 17 yılın en düşük seviyesinde! Brent petrolün varil fiyatı, haftanın ilk gününde uluslararası piyasalarda 26,95 dolardan işlem görüyor.
Corona (Covid-19) pandemisinin dünyanın dört bir yanında artan etkilerinin, günlük küresel petrol talebini 15 ile 20 milyon varil azaltacağı beklentisi, petrol fiyatlarının düşmesine neden oluyor.
Tüm dünyanın salgına karşı aldığı tedbirleri sıkılaştırması ve buna bağlı olarak, arzın artmakta olduğu bir ortamda talebin hızla düşmesi sonucu petrol fiyatları 17 yılın en düşük seviyesine indi.
Vadeli petrol kontratları Londra’da yüzde 7.6 düşerek Kasım 2002’den beri en düşük seviyesine inerken, New York ham petrolü varil başına 20 doların altına geriledi.
Ayrıca, Suudi Arabistan-Rusya çekişmesinin, küresel piyasalara daha fazla petrol arzı sunuyor olması da petrol fiyatlarını aşağı yönlü etkiliyor.
Fiziki petrol piyasaları, Suudi Arabistan ve Rusya’nın piyasa payını genişletmek için üretimi artırarak fiyat savaşına girmesi ile birlikte fiyatların rekor çeyrek dönem düşüşünü gerçekleştirmeye hazırlandığı bir ortamda, ham petrol depolamakta zorluk çekiyor.
Cuma günü 27 doları gören Brent petrolün varil fiyatı, günü 24,93 dolar seviyesinde tamamladı. Brent petrolün varili saat 08.57 itibarıyla kapanışa göre yüzde 8,10 artışla 26,95 dolardan işlem gördü. Aynı dakikalarda Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 20,80 dolardan alıcı buldu.
Petrol sahası hizmeti şirketi Baker Hughes’un yayımladığı haftalık verilere göre, ABD’deki petrol sondaj kulesi sayısı, 21-27 Mart haftasında bir önceki haftaya göre 40 adet azalarak 624’e geriledi.
Brent petrolde teknik olarak 26,85 ile 27,11 dolar aralığının direnç, 26,59 ile 26,33 dolar aralığının ise destek bölgesi olarak izlenebileceği ifade ediliyor.
Petrol fiyatları düşerken Türkiye’de benzin neden zamlanıyor?
Peki, dünyada petrol fiyatlarının rekor düzeyde gerilemesiyle birçok ülkede akaryakıt istasyonlarında da rakamlar düşerken; Türkiye’de benzine yapılan son zamlar ne anlama geliyor?
“Zamların uzun zamandır dünya fiyatları ile ilgisi yok”
Konuyu euronews Türkçe’ye değerlendiren ekonomist-yazar Mustafa Sönmez konunun artık dünya petrol fiyatları ile ilgili olmadığını şu sözlerle dile getirdi:
“Tüketiciden alınan akaryakıt parasının bugün yüzde 60’a yakını vergi. Dolayısıyla düzenlemelerin ve fiyat artışlarının artık ham petrol fiyatıyla alakalı olmadığı ortada. Bu bir süredir devletin en önemli vergi geliri kapısı oldu. Çünkü bütçede ciddi bir açık var ve kriz nedeniyle bu açık daha da büyüyecek. Tüketim olmayınca vergi geliri daha da azalacak. Firmalar batık durumda olduğu için onlardan vergi alınamayacak.”
Artacak olan işsizliğin de etkili olacağını belirten Sönmez sonuçta devasa boyutlara çıkacağını öngördüğü bütçe açığı nedeniyle para basmanın da kaçınılmaz olduğunu dile getirdi ve şöyle devam etti:
“Sadece Türkiye değil bütün dünya için para basmak kaçınılmaz. ABD ve Avrupa için para hacmini genişletmek çok dert değil ama Türkiye bundan çok daha olumsuz etkilenecek.”
“Türkiye’de benzin fiyatlarının yüksek olmasının nedeni vergilerin yüksek olması!”
Prof. Dr. Yalçın Karatepe ise aslında Türkiye’de benzin fiyatlarında önemli indirimler de gerçekleştiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bazı indirimler olmuş olsa da hala çok yüksek. Bunun temel nedeni uygulanan vergiler. Benzinde maktu vergi litrede 2,55 TL. Yani benzinin rafineri çıkışı 1 kuruş olsa bile biz bu maktu verginin altında fiyat ödeyemeyiz. Hala fiyatların yüksek seyretmesinin nedeni vergilerin yüksek olması.” diyerek o da dünya fiyatlarındaki düşüşlerin pompalara yansımasının bu şartlarda mümkün olmadığını kaydetti.
