Sevgili, nişanlı, evli, metres, f**kbuddy, lovebuddy, friends with benefits, sugardaddy, açık, karmaşık, medeni, dominant, karşı bağımlı, ebeveyn, hipergami derken kafalar karışık. Artık cevabını vermek iyice zorlaştı. Buraya bir sözlük bırakıyorum ki herkes faydalansın, kimsenin sorusu havada kalmasın diye.
Hakikaten biz şimdi neyiz?
‘Biz şimdi neyiz?’ sorusu her geçen gün yeni bir boyut kazanıyor. Facebook’un resmi olarak hayatımıza soktuğu ilk kavram karmaşıktı. ‘It’s complicated’ yazması hepimize eğlenceli geliyordu. Bu, ‘Biz şimdi neyiz?’ sorusuna, hatta ‘Ben neyim?’ sorusuna bile cevap bulamayan insanların keyifle işaretlediği bir ilişki durumuydu. Daha sonra hayatımıza, ‘Açık ilişkide’ kavramı girdi. Biz zaten ucundan biliyorduk ama böylelikle X kuşağı da ‘Biz birbirimizle de başkalarıyla da takılıyoruz’ demenin ilişki durumu halini öğrenmiş oldu.
Şimdiyse Facebook’ta 12 farklı ilişki çeşidi var. Dul, bekar, nişanlı gibi şeylerin yanında, ‘Medeni birlikteliği var. Birlikte yaşadığı biri var’ gibi kavramlar da eklenmiş oldu. Bunlar tabii ki en genelleri. Artık arkadaşlık uygulamalarında bile bu ilişki biçimlerini yaşamak mümkün oluyor.
Mesela sırf Türkiye’de yüzbinlerce üyeye ulaşmış olan Fransız kaçamak sitesi; 14 Şubat’ta Sevgililer Günü kutlamak yerine büyük bir gururla 13 Şubat’ta Dünya Metresler gününü kutlayabiliyor. Zira kadınların kurmuş olduğu uygulama çoğunlukla evli kişilerin kaçamak ilişkiler yaşamak için kullandıkları bir platform olduğu için 13 Şubat’ı daha çok önemsiyor.
Nitekim zengin erkeğin kendinden daha az gelir seviyesinde biriyle kurduğu karşılıklı çıkar ilişkisine Hipergami adı veriliyor. Erkeğin yaşça büyük ve finansal olarak iyi durumda olmasına Sugardaddy, kadının yaşça büyük, finansal olarak daha iyi durumda olmasına Cougar adı veriliyor.
Doğru öğrenelim. Erkekler de metres olabileceği gibi, birinin metres olması için arada mutlaka bir gelir farkının olması da aranmıyor. İlişkisi olan biriyle kurulan aşk üçgenindeki hipotenüse aldatan, uzun kenara eş, kısa kenara da metres deniyor.
Y ve Z kuşağının dilinden düşmeyen ilişki biçimleri neler?
McKinsey araştırmasına göre 80 sonrası doğan kesimin sevgili olmak dışında en çok kullandığı iki ilişki biçiminin f**kbuddy ve open relationship yani açık ilişki olduğunu gösteriyor.
F**kbuddy dediğimiz, arada duygusal bağlar, sinemaya gidip el ele tutuşmalar olmadan sadece seks için bir araya gelip slogansız şekilde dağılan ilişki biçimi. Yani iki taraf da duygusal bir derinlik kurmadan, sevgili olmanın ritüellerini gerçekleştirmeden doğrudan cinsel amaçla birlikte oluyorlar. Arada arkadaşlık yok, ‘Nasılsın? İyi misin?’ mesajları yok. ‘Uyudun mu? Neredesin? Konum at’ gibi kısa mesajlar var. Gene kaçamak sitesi üzerinde de en çok aranan ilişki biçimi bu.
F**kbuddy kavramının içerisinden seksi çıkarıp yerine sarılmak gibi daha masum ve duygusal ihtiyaçlar koyduğunuzda ismi Lovebuddy oluyor. Bu ilişki biçiminde cinsellik yok. Onun yerine karşılıklı sevgiyi tatmin etme var. Sevgili olmanın getirdiği ailelerin tanışması, kıskançlık, kavga gibi ritüeller yok, onun yerine sevgiliymiş gibi bir araya gelip, sarılıp öpüşüp sonrasında el sıkışarak dağılma var.
Bunların bir üst seviyesi de Friends with benefits. Yani çıkar arkadaşlığı. Justin Timberlake ve Mina Kulis’in birlikte rol aldığı aynı isimli 2011 yapımı filmi Türkçeye, ‘Arkadaştan Öte’ diye çevirmişler. Bence doğru bir tabir. Bu ilişki biçiminde arkadaşlık var. Yani oturup sohbet edebiliyor, film izleyebiliyor, arkadaş ortamlarında birlikte vakit geçirebiliyorsunuz ancak aynı zamanda sevişiyorsunuz da.
Gel gelelim sevgili değilsiniz. Kafalar karıştı mı? Karışabilir normaldir ancak arasında hem cinsellik hem arkadaşça vakit geçirme ilişkilerinin bulunduğu ama sevgili olunmayan duruma ‘Çıkar Arkadaşlığı‘ deniyor. Gene ortada sevgili olmanın getirdiği adanmışlık, bağlanma, tek eşlilik gibi sorumluluklardan uzak durma durumu var.
Açık ilişki ise ilişkideki iki tarafın birden hem birbirleriyle hem de başkalarıyla görüştükleri ilişki modeli. ‘Birbirimizi sınırlamıyoruz. Birine bağlanmak çok saçma. Tek bir kişiyle hayat mı geçer?’ gibi cümleleri sık kurmalarıyla tanıyacağınız, ‘Siz sevgili misiniz?’ diye sorulduğunda genelde, ‘Takılıyoruz’ şeklinde cevap verenlerden anlayabileceğiniz bir ilişki biçimi.
Daha derin ilişki biçimleri
Bunlar Facebook’ta profilinize yazabileceğiniz ilişki biçimleriydi. Şimdi biraz daha konuyu psikolojik olarak derinleştirecek ilişki biçimlerinden bahsedeceğim.
Bunlardan ilki ebeveyn ilişkisi. İki taraftan birinin sevgili değil de sanki bir anne ya da baba gibi, diğerinin de şımarık bir çocuk gibi davranma durumu. Etrafta bebek gibi konuşan, birbirine agucuk gugucuk yapan, birinin diğerine doğrunun ve yapılması gerekenin ne olduğunu sürekli dikte etmeye çalıştığı ilişki biçimleri görürseniz buna ebeveyn ilişkisi diyebilirsiniz.
Kadının ya da erkeğin diğeri üzerinde baskı kurduğu, özgürlüğünü kısıtladığı ilişki biçimlerine de dominant ilişki deniyor. Aklınıza hemen BeDeSeMe gelmesin, kırbaçlar, bağlama teknikleri olmadan da dominant ilişki kurulabiliyor.
Son olarak yalnız kalmaktan korkmak, ev kirasını ayrılınca karşılayamamak, çocuk olduğu ya da iş ortağı olunduğu için ilişkiyi bitirememek gibi durumlara ise bağımlı ilişkiler adı veriliyor. Bu ilişki biçimlerinin hepsinin altında psikolojik bağlanma problemleri ve travmalar olduğunu söylemek mümkün. Kişilerin çocukluklarında ailelerinden gördükleri davranış biçimleri ya da yaşadıkları sarsıcı olaylar bu tarz ilişkiler kurmalarına neden oluyor. Eğer sizde ya da etrafınızda böyle bir ilişki biçimi varsa psikolojik destek almak faydalı olabilir.
İlişki durumu karmaşık
İnsan beyni belirsizlikleri belirli hale getirmek ve problem çözmek üzere tasarlanmıştır. Bu bizim hem ödülümüz hem de lanetimiz. Dolayısıyla ‘Biz şimdi neyiz?’ sorusu neredeyse insanlık tarihi kadar eski. Belirsizlik sizi rahatsız edebilir. Rahatsız etmesine izin verin. Her belirsizliği o anda çözmeye çalışmayın.
Bazı ilişki biçimleri zaman içerisinde oturur. Eğer sizi rahatsız etmiyorsa, keyfiniz yerindeyse sorun yok ancak bir şeylerden kaçtığınızı hissediyorsanız, içinizde bir köşelerde ‘Takılıyorum ben ya’ diyen insanı huzursuz eden sorumluluk almama durumları varsa onu dinleyin.
Tabii ki herkes ille de düzenli ve uzun bir ilişkiye sahip olmak zorunda değil ama ille de ilişki sahibi olmayı istemek kadar o ilişkiden kaçarak sürekli yüzeysel ilişkiler yaşamak ya da sağlıksız ilişkileri devam ettirmek de bir o kadar sabote edici. İlişkinizi tanımlamadan önce kendinizi tanıyın. Gerisi zaten gelir. Sevgiler.
