7 soruluk test: Kalın bağırsak kanseri risk grubunda olup olmadığınızı öğrenebilirsiniz. Karın ağrısı, makatta kanama, kansızlık, solukluk, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, kabızlık-ishal, tıkanma gibi şikayetler varsa dikkat! Prof. Dr. Cem Terzi, 7 soruda en çok merak edilenleri açıkladı.
Türk Kolon ve Rektum Cerrahisi Derneği Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Cem Terzi, istatistiklere göre, son 10 yılda kalın bağırsak kanserine yakalanma oranının 2 kat arttığını belirterek şöyle konuştu;
• Vakaların yüzde 10’u 50 yaş altında gerçekleşiyor. Bu oran her geçen gün artmakta. Bu da gösteriyor ki, kalın bağırsak kanserleri gelecekte genç nesillerin hastalığı olacak.
• Her yıl Türkiye’de 20 bin kişi kolon ve rektum kanserine yakalanıyor. Korona virüsten daha tehlikeli. ‘Genç yaşta kanser olmaz’ düşüncesi ve makat muayenesinden utanılması, hastalıkların ilerlemesine ve tedavisi daha zor bir aşamaya gelmesine neden oluyor.
• Gençlerin fast food beslenme eğilimi de büyük bir sorun. İşlenmiş etler; sosis, salam, hamburger, pizza vb. hazır endüstriyel gıdalar kalın bağırsak kanseri riskini artırıyor.
TEST: Kalın bağırsak kanseri risk grubunda mısınız?
Soru 1: 50 yaşın üzerinde misiniz?
Evet – Hayır
Soru 2: Geçmişte kalın bağırsağınızdan polip alındı mı ?
Evet – Hayır
Soru 3: Ailenizde kalın bağırsak polibi veya kanseri var mı ?
Evet – Hayır
Soru 4: Yağdan zengin gıdaları lifli gıdalara tercih ediyor musunuz ?
Evet – Hayır
Soru 5: İltihabi bağırsak hastalığınız (örneğin ülseratif kolit veya Crohn hastalığı) var mı ?
Evet – Hayır
Soru 6: Bağırsak alışkanlığınızda uzun süren belirgin bir değişiklik oldu mu?
Evet – Hayır
Soru 7: Kadınlar için: Meme, yumurtalık veya rahim kanseri nedeni ile tedavi gördünüz mü ?
Evet – Hayır
Yukarıdaki sorulardan birine bile evet cevabı verdiyseniz siz de risk grubundasınız demektir.
Risk grubunda olmanız kalın bağırsak kanseri olduğunuz anlamına gelmez. Sadece tarama yöntemleri ile araştırılmanız gerektiği söylenebilir.
7 soruda kalın bağırsak kanseri
Prof. Dr. Cem Terzi, günümüzde görülme sıklığı bakımından akciğer ve meme kanserinden sonra üçüncü sırada yer alan kalın bağırsak kanseriyle ilgili en sık sorulan soruları yanıtladı.
1- Kalın bağırsak kanseri nasıl başlar?
Hemen hemen tüm kalın bağırsak kanserleri, bir polip zemininden başlar. Polip; bağırsak iç yüzeyini örten tabakadan gelişen bağırsak içine doğru büyüyen yumrudur. Kalın bağırsak kanserinin gelişimi için birden çok genetik olaya gerek vardır.
Bunlardan bazılarını anne veya babamızdan kalıtım yolu ile alırız, bazıları bireyin anne rahminde gelişimi sırasında olur, bazıları da yaşadığımız sürede çevresel etkenlerle gelişir. Polip görülme sıklığı sağlıklı insan kalın bağırsağında %15-20 oranındadır.
50 yaş üzerinde bu oran yüzde 40-50’ler düzeyindedir. Polipten kanser oluşması 8-10 yıl sürer. Yani kanserden korunmak için polibi temizlemeye yönelik uzun bir zaman fırsatı var. Bu nedenle bu kanser önlenebilir bir kanserdir.
2- Belirtileri nelerdir?
Karın ağrısı, makattan kanama, açıklanamayan kansızlık, solukluk, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, kabızlık-ishal, tıkanma.
3- Her kalın bağırsak polibi kanserleşir mi?
Hayır, hangi polibin kanserleşeceğini anlamak için polip dokusunun mikroskobik (patolojik) incelemesine gerek vardır. Bu nedenle pratik olarak her polibin çıkarılması ve patolojik incelemesi gerekir. Yine de bazı polipler diğerlerine göre daha tehlikelidir (1 cm çapın üzerindeki polipler). Polip kolonoskopi sırasında özel aletler yardımı ile çıkarılabilir. Kalın bağırsak poliplerinin çıkarılması kalın bağırsak kanseri riskini ortadan kaldırır.
4- Kalın bağırsak kanserini gelişmeden önlemek için ne yapmak gerekir?
Çare tarama testleridir. Kalın bağırsakta görülen kanser öncüsü poliplerin çıkarılması için yapılır. Tarama incelemeleri dışkı örneğinde kan aranması ve kolonoskopidir.
5- Kimler risk altındadır?
Yaş ve aile hikayesi en önemli risk faktörüdür. Kalın bağırsak kanseri herhangi bir yaşta ortaya çıksa bile hastaların %90’ından fazlası 40 yaşın üzerinde olan kişilerdir. Bu yaştan sonra risk, her 10 yılda ikiye katlanır. Risk faktörleri ailede (birinci ve ikinci derecede akrabalar) ve /veya kendisinde kalın bağırsak kanseri hikayesi, kalın bağırsak polibi hikayesi, ülseratif kolit ve Crohn hastalığı (8-10 yıldan fazla süre ile hasta olanlarda risk artar), meme, yumurtalık ve rahim kanseri olanlar, 50 yaş üzerindeki bireyler risk altındadır.
6- Tarama testleri ne zaman ve ne kadar sıklıkta kullanılmalıdır?
Önceden tarif edilen risk gruplarına girmeyen insanlara, 40 yaşından başlayarak, her yıl parmakla rektal muayene ve dışkıda gizli kan testi önerilir. 50 yaş ve sonrasında her 5 yılda bir kolonoskopi önerilmektedir.
7- Kalın bağırsak kanserinden nasıl korunulur?
En önemlisi diyettir, yani yağlı gıda, aşırı alkol ve aşırı kırmızı etin çok sık tüketilmemesi gerekir. Tütün kullanılmamalıdır. Şişmanlık ve yetersiz fiziksel aktivite risk faktörüdür. Fast food tipi beslenme risk faktörüdür. İşlenmiş etler; sosis, salam, hamburger, pizza ve hazır endüstriyel gıdalar kalın bağırsak kanseri riskini artırıyor. Bu nedenle bu tip beslenmeye son verilmelidir.
Bol sebze ve meyve, bol lifli gıda, folat, kalsiyum, selenium, D ve E vitamininden zengin gıdalarla beslenmek gerekir. Yaşam biçimi önemlidir. Yüksek fiziksel aktivite, düzenli egzersiz, normal kilo önemlidir. Günde bir adet aspirinin faydası olduğuna inanıyorum. Ancak en önemli şey 50 yaşında iseniz kolonoskopi yaptırılması ve polip varsa kolonoskopide çıkarılmasıdır.
Detaylı bilgi için: www.kolorektalcerrahiizmir.com, www.cemterzi.com.tr
Telefon: 0 232 908 00 22
