Patlayan balinalar! Yanlış okumadınız. Tonlarca ağırlıktaki balinalar öldükten sonra adeta bomba gibi patlayabiliyorlar. Başta bilim insanlarının kafasını çok karıştıran bu olayın arkasında ne olduğunu merak ediyorsanız lütfen okumaya devam edin.
Patlayan balinalar!
Kıyıya vuran ölü bir balinanın iç organları, çok kısa bir sürede 75 km/h hızla vücudundan dışarı fırlayabilir ve bu da yakınında bulunan bir insan için oldukça tehlikeli bir hız anlamına gelir. Fırlayan bu organların metrelerce yukarı çıkıp uzaklara düşme ihtimali çok yüksektir. Bu nedenle kıyıya vurmuş ölü bir balina görüldüğünde meraklı gözlerle yanına yaklaşmak yerine onu uzaktan izlemek çok daha akıllıca bir davranış olacaktır.
Bu patlamalara neden olan şeyin ne olduğunu düşündüğünüzü duyar gibiyim, hemen anlatayım. Balinalar öldükten sonra içleri çürümeye başlar ve bu çürüme sırasında CH4 olarak da bilinen metan gazı ve başka bazı gaz çeşitleri daha açığa çıkar. İçi gazlarla dolu olan ölü balinalar basınca bir noktaya kadar dayanabilir.
Eğer dayanılmaz bir seviyeye gelinmişse, anüs gibi boşluklar kıyıya vuran balinalarda hala açıktaysa oralardan dışarı çıkarak sönmeye neden olabilir ama bazen balinalar kıyıya vurduklarında gazların çıkış noktalarını kapatacak bir pozisyonda kalırlar. Böyle durumlarda balinalar çoğu zaman patlarlar.
Patlamaların meraklı insanlara zarar vermesini önlemek amacıyla bazı önlemler alınmaktadır. Örneğin kıyıya vuran balinaların üzerinde kontrollü bir yarık açılmasıyla güvenli bir patlama gerçekleştirilebilir. Bu da olası yaralanmaların önüne geçebilmek için tercih edilebilecek yöntemlerden birisidir.
Tarihte de birçok balina patlaması örneği olmuştur. 1970 yılının Kasım ayında Amerika’nın Oregon eyaletinde gerçekleşen balina patlaması tarihin en büyük balina patlamalarından birisi olarak kabul edilmektedir.
Yaklaşık 14 metre boyundaki balina karaya vurmuştu ve o zamanların bilirkişileri bu balinayı “kontrollü” olarak adlandırdıkları şekilde patlatmanın mantıklı bir yol olduğunu düşündüler. Yarım ton kadar dinamiti ölü balinanın alt kısımlarına doğru yerleştirdiler ancak durum pek de tahmin ettikleri gibi olmadı.
Kocaman balinanın gövdesinden fırlayan büyük parçalar etrafa yayıldı hatta bazı gördü tanıkları araçların üzerine düşen balina parçalarının araçları dümdüz ettiğini ifade ettiler.
Oregon’daki bu patlamadan 50 yıl sonra bu patlamayı anacak bir parkın açılışını gerçekleştirdiler. “Exploiding Whale Memorial Park” ismi verilen bu park için yetkililer “Hatalarımızı da kutlamamız lazım” açıklamasını yapmışlardır. Park ziyaretçileri 2020 itibarıyla açılan bu parkta gezip piknik yapabilirler ve güzel vakit geçirip 50 yıl önceki patlamayı anabilirler.
Kısacası size önerimiz, siz siz olun bir yerde kıyıya vurmuş ölü bir balina görürseniz çok yaklaşmadan yetkili birimlere haber verin. Böylece olası olası tehlikelerden mümkün mertebe korunmuş olursunuz.
