Doğumsal hastalıkların yüzde 95’inin erken tanısı konulabiliyor. Doğumdan önce ultrason ile bebeğin sağlığından nasıl emin olabilirsiniz? Ultrasonografi kaçıncı hafta yapılabilir? Zararı var mı?
Doğumdan önce ultrason ile bebeğin sağlığından nasıl emin olabilirsiniz?
Bebek sahibi olmak çiftler için heyecanlı olduğu kadar kaygılı bir süreç olabiliyor. Anne karnında büyüyen bebeklerin gelişimlerinin nasıl olduğu ise anne baba adaylarının kafasındaki en önemli soruyu oluşturuyor. Peki doğumdan önce ultrason ile bebeğin sağlığından nasıl emin olabilirsiniz?
Görüntüleme yöntemlerinin ilerlemesi ile birlikte anne karnındaki bebeğin gelişiminin her aşaması takip edilebilirken, detaylı ultrason ile bebeğin tüm organları ayrıntılı bir şekilde incelenebiliyor. Bebekte olabilecek doğumsal ve yapısal anomalilerin büyük bir kısmının tespit edilmesini ve gerektiğinde hastalıklara müdahale edilmesini sağlayan ayrıntılı ultrasonun bebeğe ve anneye hiçbir zararı bulunmuyor.
Memorial Ankara Hastanesi Perinatoloji ile Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. Ertuğrul Karahanoğlu, ayrıntılı ultrason işlemi ve faydaları hakkında bilgi verdi.
Doğumsal hastalıkların yüzde 95’inin tanısı konulabiliyor
Anne karnındaki bebeğin organ gelişiminin değerlendirildiği “detaylı ultrason” da denilen “ayrıntılı ultrason” ile bebeğin beyni, gözleri, burnu, dudakları, yüzü, boynu, kalbi, akciğerleri, kolları, elleri, parmakları, karın içi organları, sırtı, bacakları ve ayakları incelenmektedir. Bu organların oluşumu ile ilgili problemlerin tespit edilmesini sağlayan ayrıntılı ultrasonografi ile anne karnındaki doğumsal hastalıkların yüzde 95’inin tanısı konulabilmektedir.
Bebeğin tüm organları inceleniyor
Anne karnında bebeğin gelişimi, embriyolojik ve fetal dönem olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İlk 8 hafta embriyolojik, 8. haftadan sonrası fetal dönem olarak kabul edilmektedir. Fetal dönemde, bebeğin tüm organları oluşup gelişmeye devam ettiği için bebeğin organları incelenebilmektedir. Ayrıntılı ultrasonografi, bu konuda eğitim almış kişiler tarafından belli özellikleri olan ultrasonografi cihazları ile yapılmaktadır. Organ değerlendirme uzun süren bir işlem olduğu için bu muayene yarım saat kadar sürebilmektedir.
Ayrıntılı ultrason genellikle 18-24. haftalar arasında yapılıyor
Ayrıntılı ultrasonografi genel olarak 18-24. haftalar arasında yapılmaktadır. Fakat gelişen ultrasonografi cihazları ve teknikler sayesinde bu işlem artık 11-13. hafta arasında da yapılabilmektedir. Bu haftalar arasında yapılan ayrıntılı ultrasonografide, yapısal anomalilerin yüzde 75’i tanınabilmektedir. Bununla birlikte, beyin oluşumundaki bazı problemler ve kalpteki bazı delikler bu haftada görülemeyeceği için 20-24. hafta arası beyin gelişimi ve kalpteki küçük deliklerin değerlendirilmesi için işlemin tekrarlanması önerilmektedir.
Doğumdan önce ayrıntılı ultrason çok önemlidir çünkü:
• Ayrıntılı ultrason yapılması, hayati organlarda problemler varsa doğumun uygun şartlarda ve planlı yapılması, bebeğin bu problemlerden daha az etkilenmesini sağlar.
• Bazı hastalıklara anne karnında müdahale edilmesi, bebeğin yaşama şansını artırır.
• Bir takım özel ultrason bulguları sayesinde, genetik hastalıkların tanısını koymada yönlendirici olabilir.
• Bebeğin pozisyonu, bebeğin eşinin yerleşimi, doğum şeklinin belirlenmesi gibi konuların aydınlatılmasını sağlar.
Ayrıntılı ultrasonografinin bebeğe zararı bulunmuyor
Ayrıntılı ultrasonografi süresinin uzun olması nedeni ile gebelerde, bebeklerinin bu ses dalgalarından etkilenebileceğine dair yanlış fikirler oluşmaktadır. Ancak ultrasonografide kullanılan cihazların bebeğe hiçbir zararı yoktur ve güvenle kullanılabilmektedir.
Genetik hastalıkların bazıları doğumdan önce ultrason ile tespit edilebiliyor
Günümüzde tanımlanmış yaklaşık 15 bin genetik hastalık mevcuttur. Bu hastalıkların bazılarının birtakım ultrasonografik bulguları bulunmaktadır. Bir genetik hastalığın anne karnında tanısının konabilmesi için bebekte yapısal bir bozukluğa neden olması gerekmektedir.
Yapısal bozukluklar arasında; kalpte delikler, kalp damarlarındaki anormallikler, kalp kapakçıklarında anormallikler, beyin gelişiminde bozukluklar, karın ön duvarının gelişmemesi, parmak fazlalıkları, kol-bacak kısalıkları, yüz şekli bozuklukları ve daha yüzlercesi bulunmaktadır. Bununla birlikte, bazı genetik hastalıklar ne yazık ki anne karnında bir bulgu göstermemektedir. Bu yüzden anormal ultrasonografi bulguları çok dikkatli değerlendirilmelidir.
Tespit edilen bozukluklarda aile üyeleri de değerlendirmeye alınıyor
Ayrıntılı ultrasonografide, bebekte birçok yapısal bozukluk tespit edilebilir. Bu bozukluklar tek başına bir anlam taşımamaktadır. Bebeğin, anne-babanın hatta kardeşlerin değerlendirilmesi gerekebilir. Ayrıntılı değerlendirme sonrası, ek testler yapılıp yapılmayacağına karar verilir.
