TBMM Başkanı Mustafa Şentop: Cumhurbaşkanı, İstanbul sözleşmesinde olduğu gibi Montrö Boğazlar Sözleşmesinden de çekilebilir.
TBMM Başkanı: Cumhurbaşkanı, Montrö Boğazlar Sözleşmesi gibi uluslararası anlaşmalardan da kararname ile çekilebilir.
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, katıldığı bir televizyon programında çarpıcı açıklamalarda bulundu. Cumhurbaşkanı kararnamesiyle İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması konusunda değerlendirmelerde bulunan Şentop, Cumhurbaşkanı’nın istediği uluslar arası anlaşmadan kararname ile çıkabileceğini ileri sürdü.
Meclis Başkanı Şentop’un Montrö Boğazlar Sözleşmesi örneği vermesi dikkat çekti.
Şentop’un gündeme bomba gibi düşen o açıklaması:
“Cumhurbaşkanı, İstanbul Sözleşmesi’nden kararname ile çekildiği gibi Montrö’den de diğer uluslararası anlaşmalardan da çekilebilir.”
Montrö Boğazlar Sözleşmesi nedir?
Montrö Boğazlar Sözleşmesi, 1936’da imzalanan ve Türkiye’ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veren uluslararası sözleşme. Sözleşme, Türkiye’ye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı verir ve barış zamanı sivil gemilerin özgürce geçişini garantiler. Sözleşme, Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkelere ait savaş gemilerinin geçişini sınırlar.
Boğazların statüsü ve gemilerin geçiş rejimi ile her zaman yakından ilgilenen Birleşik Krallık’ın Türkiye’yi desteklemesine paralel olarak Balkan Antantı Daimi Konseyi’nin 4 Mayıs 1936’da Belgrad’da yaptığı toplantıda Türkiye’nin teklifini destekleme kararı alınmıştır.
Türkiye’nin girişimi Lozan Boğazlar Sözleşmesi’nin diğer akitleri tarafından da kabul edilince Boğazlar’ın rejimini değiştirecek olan konferans, 22 Haziran 1936’da İsviçre’nin Montrö kentinde toplanmıştır. İki ay süren toplantılardan sonra 20 Temmuz 1936’da Bulgaristan, Fransa, Büyük Britanya, Avustralya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Sovyetler Birliği, Yugoslavya ve Türkiye tarafından imzalanan yeni Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye’nin kısıtlanmış hakları iade edilmiş ve boğazlar bölgesinin egemenliği Türkiye’ye geçmiştir.
Türkiye daha önce Sovyetler Birliği ile yaptığı saldırmazlık antlaşması uyarınca Sovyetler Birliği’nin de desteği alınmıştır. Sözleşme 9 Kasım 1936’da yürürlüğe girmiş ve Milletler Cemiyeti Sözleşme Serisi’ne 11 Kasım 1936’da kaydedilmiştir. Günümüzde yürürlüktedir.
