Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık: Pandemi döneminde kadına şiddet olaylarındaki artış ‘tolere edilebilir’ düzeyde. Ben de bu artışın nedenlerini merak ediyorum.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, TBMM Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Belirlenmesi Araştırma Komisyonu’na katılarak sunum yaptı. Bakan Yanık, pandemi döneminde kadına şiddet olaylarındaki artışın “tolere edilebilir” düzeyde olduğunu söyledi. Kadınların yüzde 32’si pandemide maruz kaldığı şiddetin daha da arttığını belirten Bakan Yanık, artışı “Survive duygusunun oluşturduğu strese” bağladı.
TBMM Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Belirlenmesi Araştırma Komisyonu’nun önceki gün gerçekleşen toplantısında konuşan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık’ın sunumu Türkiye’nin kadına yönelik şiddetle mücadeledeki kırık karnesini orta koydu. Sunuma göre, “Maruz kaldığınız şiddet salgın döneminde arttı mı?” sorusuna kadınların yüzde 32’si, “Evet”, yüzde 15’i ise “Kısmen evet” yanıtını verdi.
Tedbir önlemedi
Bakanlığın sunumuna göre, 2015 yılında katledilen 360 kadından 20’sinin koruma kararı bulunuyordu. Tedbir kararına karşın öldürülen kadın sayısı 2016 yılında 22, 2018 yılında 26, 2020 yılında ise 32 oldu. 2021 yılının ilk dört ayında 10 kadının, tedbir kararı olmasına rağmen hayatını kaybettiği belirtildi. Komisyonda, 2020-2021 dönemine ilişkin Türkiye geneli, “Aile içi şiddet kayıt formu” sayıları da paylaşıldı. Bakan Yanık, 2020 yılında ardan şiddet olaylarını, “Pandemi nedeniyle alışkanlıkların değişmesine” bağlarken Ocak 2020 itibarıyla 19 bin 582 kadının şiddete uğradığı bildirildi.
2020’nin Şubat ve Mart aylarında şiddet vakası sayısının, “Tolere edilebilir oranda” arttığını anlatan Yanık, Nisan 2020’de düşüş gösteren sayının tekrar arttığını ifade ederek şunları söyledi:
“Nisanda ilk elde pandemiyle karşılaşmanın getirdiği bir şaşkınlık ve nasıl diyelim, belki hayata tutunma çabası, ‘Survive’ duygusu devam ederken sonrasında o stresin oluşturduğu ciddi bir yükselmeyi görüyoruz ve daha sonra tekrar Ocak 2020’de başladığı veya Şubat 2020’de pandemi öncesine doğru ilerlediğini görüyoruz.”
Bakan Yanık: Ben de bu artış nedenlerini merak ediyorum
Bakan Yanık, 2014 yılından bu yana şiddet araştırması olmadığını söyleyerek, “Araştırma olmadığı için şu anda görmek ve yorumlamak çok mümkün değil fakat ben de bu artış nedenlerini merak ediyorum” dedi. Artvin, Erzincan ve Sinop’un da aralarında olduğu 20 kentte 2020 yılında kadın cinayeti yaşanmamasına ise Yanık, “Bu da bizim için bir teselli sebebi” yorumu yaptı.
“Pandemi sebebiyle oluşan ve alışkanlıkları bir anlamda değiştiren, şiddeti oransal olarak değilse bile yoğunluğunu biraz daha arttıran bir dönemden bahsediyoruz. Ocak 2020 itibarıyla 19 bin 582 olan sayı, şubat-martta tolere edilebilir sayılarla artarken, Nisan 2020’de ciddi bir düşüş gösteriyor. Sonra tekrar artmaya başladığını görüyoruz. Bu da pandeminin etkilerinin yani nisanda ilk pandemiyle karşılamanın getirdiği bir şaşkınlık ve nasıl diyelim, belki hayata tutunma çabası ‘survive’ duygusu devam ederken, sonrasında o stresin oluşturduğu ciddi bir yükselmeyi görüyoruz ve daha sonra tekrar Ocak 2020’de başladığı veya Şubat 2020’de pandemi öncesine doğru ilerlediğini görüyoruz.
Kapanma döneminde şiddet
2020 yılında kadın cinayetlerinde 128 vakada eski veya mevcut eşin fail olduğunu görüyoruz. Kadına yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla 2020 yılında 289 bin 389 önleyici, 83 bin 47 koruyucu, 2021 Nisan sonu itibarıyla ise 82 bin 730 önleyici, 17 bin koruyucu tedbir kararı alındı. Yine burada da pandemi koşullarının ve mekânsal olarak aile içi ilişkilerde, daha doğrusu aile fertlerinin mekânsal olarak o kapanma dönemlerinde, birbirlerine mecbur kalmalarıyla oluşan bir şiddet ortamı diyebiliriz.
856 bin vatandaş destek aldı
ŞÖNİM’lerden hizmeti açıldığı tarihten Nisan 2021 sonuna kadar ülke genelinde 702 bin 734 kadın, 56 bin 454 erkek ve 97 bin 515 çocuk olmak üzere 856 bin 703 vatandaşımız destek aldı. Kadın konukevlerinde barınanların yüzde 62’si kadın, yüzde 38’i çocuk. Kadın konukevlerinde şiddet nedeniyle barınma oranı yüzde 49.5, sosyal ve ekonomik yoksunluk nedeniyle barınma ise yüzde 50.5.
KADES’i, 2021 Nisan sonu itibarıyla 2 milyon 226 bin 465 kişi indirdi, 125 bin 47 ihbar yapıldı. Bu ihbarlar sayesinde hayati tehditlerin önüne geçildi. Pandeminin şiddete etkisini ölçmek bakımından ‘Salgın öncesinde de şiddete maruz kalıyor muydunuz?’ sorusuna ‘Evet şiddet görüyordum’ diyen maalesef yüzde 87, ‘Hayır görmüyordum’ diyen yüzde 7, ‘Kısmen görüyordum.’ diyen yüzde 6. ‘Maruz kaldığınız şiddet salgın döneminde arttı mı?’ dediğimizde ‘Hayır artmadı’ diyen yüzde 53, ‘Evet arttı’ diyen yüzde 32, ‘Kısmen arttı’ diyen yüzde 15.”
