Temelleri 2017’de Ethereum ile atılan NFT’ler 2021’de kripto para dünyasının en popüler konularından biri haline gelmiştir. Bugün NFT’ler yaygın olarak dijital sanat eserleri için kullanılırken, interaktif oyun öğeleri ve spor koleksiyon kartları gibi farklı kullanım alanları da bulunmaktadır.
Değiştirilemez veya değiştirilebilir olmayan tokenler (Non-Fungible Token-NFT), bölünemeyen ve aynısından bir daha üretilmesi mümkün olmayan jeton anlamına gelmektedir. NFT içerisinde resim, ses dosyası, video veya fiziksel bir varlığın dijital karşılığının kanıtını bulunduran benzersiz dijital varlık olarak tanımlanmaktadır.
Değiştirilebilir (Fungible) olan Bitcoin ve Ether gibi kripto paraların aksine, NFT’ler benzersiz değiştirilemez dijital varlıklardır. NFT’ler Ethereum geliştiricileri tarafından hazırlanmış çeşitli token standartlarına göre üretilmektedirler. Kullanıcıların blockchain’in teknik dünyasında boğulmaması için işlemin kolayca gerçekleştirilmesini mümkün kılan platformlar bulunmaktadır. NFT üretebilmek için ihtiyacınız olan tek şey dijital kripto para cüzdanıdır (1).
Sporda ivme kazanan “kripto” yan ürünü NFT’ler, koleksiyon spor kartlarından sanal gayrimenkullere ve hatta dijital spor ayakkabılara kadar dijital cüzdanlarda depolanan çok çeşitli benzersiz somut ve soyut öğeleri temsil etmektedir. Ticari kartlar ve koleksiyon ürünleri pazarı, multi-milyon dolarlık bir endüstridir; hayranların spor anlarını resimlerde ve diğer çeşitli ortamlarda ölümsüzleştirmesini sağlamaktadırlar (2).
Günümüzde, değiştirilemez tokenler, Nike, NBA, Formula 1, Louis Vuitton ve daha fazlası gibi büyük markalara sahip kripto dünyasındaki en son trend olarak, yüzbinlerce dolar değer ile yeni projeler ile rekor satışlara ulaşmaktadırlar.
Kripto para birimi dünyası, dijital koleksiyonlardan, sanattan spor hatıralarına kadar her şeyi temsil edebilen benzersiz sanal belirteçlerden oluşmaktadır. İnsanlar bu NFT’ler veya değiştirilemez (fungible) tokenler için yüz binlerce dolar ödemektedirler. NFT veri takipçisi CryptoSlam’e göre, Dapper Labs tarafından basketbol ligiyle ortaklaşa oluşturulan bir platform olan NBA Top Shot, son yedi günde 147,8 milyon dolarlık satış yapmıştır. Proje, kullanıcıların en iyi basketbolculardan maçın önemli anlarını gösteren kısa klipler satın almalarına ve satmalarına olanak tanımaktadır (3).
NBA, CryptoKitties oyununun yapımcıları olan Kanada merkezli Dapper Labs ile tahsil edilebilir bir dijital varlığın kendi versiyonunu oluşturmak için ortaklık kurmuşlardır. NBA Top Shot, tüketicilerin değiştirilebilir olmayan bir token (NFT) olarak satın alabileceği bir kripto koleksiyonudur (4).
Futbol dünyasında ise, FC Bayern Munich, Ethereum blockchain tabanlı fantezi futbol oyunu Sorare ile ortaklık kurduğunu bildirmişti. Sorare, 2019’da Belçika Birinci Ligiyle ortaklık kurduğunda daha önce Sport Shorts kapsamındaydı. Platform, oyuncuların dijital sınırlı sayıda futbol kartları alıp satmalarına olanak tanımakta ve koleksiyoncular oyuncu kartları takas edebilmekte, takımlar oluşturarak, gerçek performanslara göre ödüller kazanmaktadırlar (2).
Futbol dijital koleksiyon platformu Sorare, risk sermayesi şirketi Benchmark liderliğindeki Seri A turunda 50 milyon dolar topladığı, VC firması Accel, Fransız futbol yıldızı Antoine Griezmann, girişimci Gary Vaynerchuk ve Reddit kurucu ortağı Alexis Ohanian’ın yatırımlarının yanı sıra sisteme katıldıkları bilinmektedir.
Paris merkezli Sorare, MLS Players Association, Japonya’nın J Ligi, Kore K Ligi ve Bayern Münih, Paris Saint-Germain ve Juventus gibi en iyi Avrupa kulüpleri için dijital ticaret kartları oluşturmak için anlaşmalar imzaladı. Bir Cristiano Ronaldo kartı yakın zamanda 102.000 dolara satılacağı ifade edilmektedir. Kullanıcılar, satın aldıkları kartlardaki oyuncularla Sorare’de fantezi futbol oyunlarında rekabet etmek için diziliş yapabilmektedirler. Şirket, yeni fonunu bir mobil uygulama başlatmak ve en iyi 20 küresel futbol ligini kendi platformuna dahil etmek için kullanmayı planlamaktadır (5).
NFT koleksiyoncularının başka bir pazar yeri olan NiftyGateway, sadece sanat eserlerini değil farklı ürünleri de tabanında bulundurmaktadır. NiftyGateway’de ki isimlerden biri de Mesut Özi’dir. Mesut Özil, Genies Wearable ile yaptığı iş birliği sonucunda Mesut Özil Next Chapter Boots ve The Kit ürününü çıkarmıştır. Bu dijital ürünler, NiftyGateway’de düzenlenen bir açık artırma ile satılmıştır. Ayakkabılar, bin 886 dolara alıcı bulurken, The Kit 2 bin 525 dolara alıcı bulmuştur (6).
Dijital para birimine olan ilginin patlamasına rağmen, spor kulüpleri bu yeni teknolojinin getirdiği risklerin bilincinde kalmalıdır. Kripto varlıkların değeri dalgalı olmaya devam etmektedir ve olağanüstü büyümeye rağmen, bu alanda yasal ve düzenleyici kurumlar belirsizdir. Bu alandaki istikrar eksikliği, spor işletmelerinin, değerlemelerde dalgalanma olması durumunda paradan tasarruf etmek için bir beklenmedik durumu önleyen düzenlemeler benimsemesini gerektireceği ifade edilmektedir.
Bununla birlikte, kripto varlıkların yükselişi spor dünyasına fırsat ve heyecan vermeye devam etmektedir (2).
Kaynaklar:
- https://indigodergisi.com/2021/04/nft-hakkinda-en-cok-merak-edilenler/
- https://www.natlawreview.com/article/future-sports-cryptocurrencies-and-blockchain-technology
- https://www.cnbc.com/amp/2021/02/25/nfts-why-digital-art-and-sports-collectibles-are-suddenly-so-popular.html
- https://www.cnbc.com/2021/02/28/230-million-dollars-spent-on-nba-top-shot.html
- https://www.sporttechie.com/soccer-nft-platform-sorare-scores-50-million-investment
- https://webrazzi.com/2021/03/03/nft-nedir/
