Kira fiyatları uçuyor. İstanbul’da 400-700 bin, Ankara’da ise 1 milyon 300 bin ‘boş ev’ olduğu tahmin ediliyor. Yurttaşlar ‘barınma hakkı’ndan mahrum bırakılırken zenginler hiç oturmayacağı birden fazla eve sahip.
Türkiye’de büyükşehirlerde artan kira fiyatları gündemden düşmüyor. Pandemi kısıtlamalarının kalkması, okulların açılması, serbest piyasa ve göç bu artışların nedenleri arasında gösteriliyor. Binlerce kişinin ev bulamaması ‘konut sorunu mu var?’ sorusunu gündeme getirdi. Ancak veriler sorunun konut sayısında değil, boş dairelerde olduğunu gösteriyor. İstanbul’da yaklaşık 400 bin -700 bin arasında, Ankara’da ise yaklaşık 1 milyon 300 bin ev olduğu tahmin ediliyor. Veriler çok net olmamakla birlikte durumun ciddiyetini gözler önüne seriyor.
BirGün’den Gökay Başcan’ın haberine göre binlerce evin boş durmasına karşılık kiralık ev bulunamaması iktidarın kamucu politikalardan uzaklaştığını ve gelir dağılımındaki adaletsizliği bir kez daha ortaya koydu. Toplumdaki küçük bir kesim birden çok eve sahip olurken alt ve orta gelirli gruplar en temel hak olan ‘barınma hakkı’nda mahrum bırakılıyor.
Kamulaştırma talebi
AKP iktidarı tüm ülkeyi şantiyeye çevirmesine rağmen binlerce insanın barınma hakkından mahrum kalması, plansızlığın göstergesi. Bir zümrenin birden çok evi varken, alt ve orta gelirli kişiler bütçesine uygun güvenilir, yaşanabilir bir ev bulamıyor. Bu çarpıklık ve adaletsizlik Türkiye’ye de özgü değil. Almanya’da artan kira ve ev fiyatlarına tepki gösteren Berlin halkının barınma hakkı eylemleri sonuç verdi. Berlin’de ‘Kira çılgınlığını durdur, herkes için güvenilir bir ev’ sloganıyla artan konut fiyatları ve kiralara dönük yapılan protestoların ardından referandum kararı alındı. Yurttaşların lehine çıkması beklenen referandum sonrası 240 bin konut kamulaştırılacak. Referandum öncesi eylemlerini sürdüren kira hareketi üyeler bugün Berlin’de yine sokağa çıkacak.
“Konut, zenginlere var!”
Ülkede kiralık ev sorunun en çok yaşandı il İstanbul. Son dönemde artan kiralardan dolayı yurttaşlar ev bulmakta zorlanıyor. BirGün’e konuşan İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İmar ve Şehircilik Daire Başkanı Gürkan Akgün, İstanbul’da 400-700 bin civarı boş ev olduğuna dikkat çekti. Yapılan konutların üst gelir grubuna hitap ettiğini belirten Akgün, “İstanbul’daki boş konuta ilişkin net bir veri yok. Bizim çalışmalarımız da sürüyor. Ancak ikametgaha dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne göre 1 milyon 800 bin civarında ev boş gözüküyor. Bir çok sebepten dolayı ikametgahı oturduğu evde gözükmeyen yurttaşlar nedeniyle bu sayı çok yüksek. Bizim çalışmalarımız sonucu tahminime göre İstanbul’da 400-700 bin arasında boş konut var. Bu boş konutların çoğu üst gelir grubuna hitap ediyor. İstanbul’da alt ve orta gelirli gruplar için bir konut sorunu var. Şuan yapımı süren evler de üst gelirli gruplara hitap ediyor. Alt ve orta gruplar için nitelikli konut ihtiyacı var” dedi.
Mevcut yapıların ve yapımı süren inşaatların ihtiyaca karşılık verdiğini belirten Gürkan Akgün şu ifadeleri kullandı: “İstanbul’da barınma sorunu var. Kiralar ve ev fiyatları çok yüksek. Mevcut yapılar ve yapımı süren inşaatlar ihtiyaca karşılık vermiyor. Konut üretiminde düzenlemeye ve fiyat denetimi gerekiyor. Tüm İstanbulların ihtiyacını karşılayacak, sosyal konutlara yönelmemiz gerekiyor.”
Kiralar uçuyor!
Öte yandan Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi tarafından sahibinden.com’un ilan verileriyle hazırlanan bir rapor, İstanbul’da kira fiyatlarında artış yaşandığını bir kez daha ortaya koydu. Temmuzda yüzde 37,9 olan fiyattaki yıllık artış oranı ağustosta yüzde 38,9 oldu.
Ağustos’ta metrekare fiyatı yıllık artış oranı üç büyük ilde de yükseldi. Yıllık kira artış oranı geçen aya göre İstanbul’da yüzde 8,4, Ankara’da yüzde 1,8 ve İzmir’de yüzde 6,8 puan arttı. Yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 50,7, Ankara’da yüzde 31,8 ve İzmir’de yüzde 30,9’a ulaştı.
