İnternet teknolojisi gelişimi, hız kesmeden devam ediyor. Web 2.0 sanallaşma konusunda devrim yaratırken, şimdi Web 3.0 da büyük bir gelişim vaat ediliyor, sanal yatırımcılar her gelişmeyi yakından takip ediyor. Peki Web 3.0 nedir?
İnternetin geleceğini şekillendiren Web 3.0 nedir?
İçerik kontrolünü yazılımlara devretmek yani semantik web bir başka deyişle ”yapay zekalı web” birbiri ile konuşan veri tabanları sayesinde ne ile ilgilendiğimizi keşfedip, yazılımların bize sunacağı ve internete bağlanan tüm cihazları kapsayacağı yeni web dünyası denilebilir. Tüm bu olay örgüsü, semantik web kavramına bağlanmaktadır.
Semantik web nedir? En sade hali ile kelimelerin içerdiği anlam demektir. Web 3.0 beraberinde yazıların içerdiği kelime bütünlüğü değil anlamda anlaşılacaktır. Arama motorları daha akıllı hale gelecektir. Ne aradığımızı ve anlamak istediğimizi anlayacak ve yeni teknolojinin temellerini atacaktır.
Web 3.0’ın gelişimi:
Kullanıcı ve yayıncının tek taraflı iletişim dönemi Web 1.0′ la son buldu içerik üretildiği şekilde kalır ve kullanıcı yorumları ile zenginleşemezdi. Yayıncı kaynak tek ve başka kaynaklar tüketim dışında etkileşim kuramazdı. Şuan içinde bulunduğumuz dönem Web 2.0 ile ifade edilir yayıncı ve tüketiciler etkileşim halinde olabilirler. Sürekli etkileşim ve canlılık zenginleştirir, gelişim sağlar. Sosyal paylaşım siteleri buna birer örnek olarak gösterilebilir. Web 3,0 ise bizzat yazılımlar tarafından üretilip kullanıcıya sunulan ve anlam olarak araştırılan, geliştirilen bir dönem olacak.
Web çeşitlerine örnekler:
- Web 1.0: Anılarını ve fikirlerini paylaşan bir kişi buna örnektir kullanıcılar okur ve geri dönüş yapamazlar.
- Web 2.0: Anılarını paylaşan kişi geri dönüşler, beğeniler, yorumlar ve etkileşim takibini alıp değerlendirip tekrar sunum yapabilir.
- Web 3.0: İsteklerinize göre size paylaşım sunan, eleyen ve kesin görmemizi istediği şeyleri bize gösteren analizler yapabilir.
Web 3.0 projeleri:
Birkaç yıl önce internetin yeni değişimi semantik web olacağı düşünülüyordu. Birkaç nedenden dolayı geciken semantik web, günümüzde gelişime açık ve ilerlemeye devam ediyor. Gecikme sebeplerinden biri makinelerin analiz ve yapay zeka kabiliyetinin gelişmemiş olmasıydı.
Web 3.0 Coin Projeleri:
- Chainlink (LINK): Merkeziyetsiz oracle ağı kullanarak Chainlink, Blockchain’lerin harici veri dönüşleri ve ödeme şekilleri ile etkileşiminizi güvenle sağlar.
- Theta Network (THETA): Video paylaşımlar için çıkarılmış, blockchain ile çalışan bir bağlantıdır.
- Filecoin (FIL): Toplumun en önemli bilgilerini saklamayı hedefleyen merkezi olmayan bir depolama sistemidir.
- The Graph (GRT): Veri sorgulamak için oluşturulmuş indeks protokolü
- Helium (HNT): Kablosuz cihazların bağlantı kurmasını hedefler.
Web 3,0 İlkeleri:
- Açık kaynak kodlu sistem
- Semantik olarak bilgi analizi
- Kişi özel hayatına saygı duyması
- Altyapı da güvenlik ön planda olması
- Doğrulanır iletişim gerçekleştirilmesi
Web 3,0 Güvenli Mi?
Tüm bilgilerimizi ve analizleri yazılımlara bırakmak mantıklı mı? sorusu ile güven problemi yaşanmakta olup aslında kötü huylu programlanmamış yazılımlar, insan bilgilerine zarar vermez ve aksine korur. Çünkü bu şekilde programlanmış ve fikir değiştirme yeteneği olacak ve gizli kötü yazılım olma tercihi verilmemiştir.
Şuan ki web2,0 insan elinde olup bilgi güvenliğini büyük ölçüde insanlar yönetmekte. Sürekli gündeme gelen insan bilgisi satışları ve açığa çıkarılan bilgilerle veri toplamak, bu verileri insanlar ile etkileşime girmek için kullanan firmalara satmakta ve bundan ciddi gelirler elde edilmekte. Günümüz için bu veriler çok değerli, insanların arama verileri potansiyel satış demektir.
Veri depolanıp satılması sonucu dolandırıcılıklar ortaya çıkmış ve gizli bilgi servisi yüzünden insanlar kişisel mahremiyet alanını saklayamamış, elinden gizli verileri gizli satılmıştır fakat web 3,0 yazılımları bunları satmak değil koruyup insanlara aradığını vermek için kullanır. Semantik arama ile aradığınızı kendi algılar, başka insanlara servis etmez tek merkezli büyük kuruluşlar verilerimizi alıp bize kendi istediklerini servis ederler.
Potansiyel tüketime yönelterek bundan gelir elde ederler. Her yeni devrimde olduğu gibi yeni teknolojiler yeni iş dalları hayatın, haberleşmenin daha kolay olacağı bir teknolojiye, zaman kaybetmeden adapte olmak ve bunun için üretime hazır yeniliğe açık olmak gerekir.
