Zimbabve

Resmi adı, Zimbabve Cumhuriyeti. Kelime manası, “taş evler”. Afrika kıtasının en fazla tarihi eser kalıntılarına sahip olmasından geliyor adı.

zimbabve

Bakmayın adında cumhuriyet olduğuna, ülkeyi aynı başkan otuz yıl yönetebiliyor.

Ülkenin sloganı; birlik, özgürlük, iş. Hem vallahi hem billahi sloganına “iş” koyan dünyadaki tek ülke. Anla yani ülkenin ekonomik durumunu.


Milli marşının adı, “Zimbabve Arazisi Yücedir”.

Ne göz yaşartıcı milliyetçilik Ya rab!..

Devlet arması; birazdan altı yakılacak kazanın üstüne konulan ördeği koruyan iki geyik.

Zimbabve Arması
Zimbabve Arması

Kazanın üstündeki şaşkın ördeğe mi güleyim; yoksa kibir budalası geyiklere mi anlayamadım.

Resmi para birimleri; Amerikan Doları, Euro, İngiliz Sterlini. Bunun neresi Zimbabve parası diyorsan, onu birazdan anlatacağım.


1987 yılında iktidara 63 yaşındaki Robert Mugabe geldi. Kim olduğunu merak ediyorsan dinine bağlı, koyu bir Katolik. 75 yaşına geldiğinde aklına birdenbire sömürgenin izlerini silecek yeni bir ekonomik sistemi deneme fikri düştü.

Deneme yanılmanın hiçbir bedeli olmayan ülkede yeni sistemle birlikte 1990’lı yılların başlarında iki haneli olan enflasyon rakamları, 2001’de üç haneli rakamlara çıktı. Enflasyon, 2003 yılında %600’e, 2006 yılında %1000’e, 2007 yılında %7000’e ulaştı ve hükümet polis gücü ile fiyatları kontrol altına alma eğilimine yöneldi. Zam yapana terörist damgası yapıştırıldı. Terör yuvası mağazaların kapatılması ve terörist esnaf tutuklanmalarının yoğun şekilde yaşanması üzerine Avrupa Birliği, Mugabe’nin Avrupa’ya girişini yasakladı. Çanlar susmayacak, bayrak inmeyecek diyen Zimbabve köylüsü Mugabe’ye desteğini daha da artırdı.

2008 yılına gelindiğinde, “Bi dakka bi şey deniyorum.” sloganıyla uygulanmaya başlanan yeni tarım politikasıyla Avrupalı beyazlar ülkeyi terk etti ve üretim tamamen durdu.

Robert Mugabe
Robert Mugabe

Artık bundan sonra enflasyon çığırından çıktı. 2008 yılında %10.000’e, aynı yılın Temmuz ayında %231 milyon’a çıkınca hükümet dış güçleri suçladı ve büyük oyunu bozmak adına enflasyon verilerini açıklamayı bıraktı. “Artık sen tahmin et!” dönemine geçilmişti. Bundan sonraki hesaplamalar Ekonomist Steven Hanke tarafından yapıldı. Onun tahmini verilerine göre oran yıl sonunda %90 trilyon’a erişti. Belki hesaplamakta zorluk çekebilirsiniz diye şöyle anlatayım: Yılbaşında 1 TL ile aldığın şeye, yıl sonunda 900 milyar TL. ödüyorsun yani. Mesela, yıl başında 45 Avrasya Tüneli yaptıracağın parayla yıl sonunda anca yarım simit alıyorsun. Doğal olarak ticaret durdu.

Sonunda cumhur, ederim ben böyle paranın içine deyip, alışverişlerinde İngiliz Sterlini, ABD Doları ve Euro kullanmaya başladı. 2009 yılında 1 Amerikan Doları 278 trilyon Zimbabve Dolarına karşılık gelmekte iken bugün 35 katrilyon Zimbabve Doları etmektedir. Ülkede bugün tedavülde olan en küçük para ise 100 milyon Zimbabve Dolarıdır.

Ee… Ne duruyorsun ver o zaman coşkuyu!..


Çıktım pasaporttan burası Zimbabve
İçivereyim şuracıkta bir kahve
Dediler alırlar donunu git eve
Dedim Allah sonlarını hayreyleye!..

Asgari ücret yıllara göre dolar karşısında nasıl ezildi?


Taner Erim
1966 yılında İstanbul'da doğan yazar, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nden mezun olmuştur. Hava Kuvvetlerinin çeşitli birimlerinde hekim olarak görev yaptıktan sonra 2010 yılında emekli olmuştur. Halen özel sektörde kulak burun boğaz uzmanı ve bir yüksek öğretim kurumunda öğretim görevlisi olarak çalışmakta olan yazarın ilgi alanları siyasi tarih, sinema ve motosiklettir.