TBMM’de kabul edilen geçici kanunla, yüzde 25 oranında kira artış sınırlaması getirildi. Peki bu uygulama kapsamı ne? Kimleri etkiliyor?
Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğr. Üyesi Doç. Dr. Umut Yeniocak, yüzde 25 kira artış sınırlaması kanun değişikliği ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
İşyeri kiraları kapsam dışında
Doç. Dr. Umut Yeniocak, Türk Borçlar Kanunu’na eklenen geçici maddeyle getirilen yüzde 25’lik kira artış sınırlamasının, konutlarla sınırlı olarak getirildiğine dikkat çekti. Bu durumda, işyeri kiraları bakımından, Kanunda yer alan TÜFE oranındaki artış kuralının uygulanmaya devam edileceğini vurguladı.
Artış sınırlaması 1 Temmuz 2022’den sonra yapılan kira sözleşmelerini etkilemeyecek
Doç. Dr. Umut Yeniocak, konut kiralarına getirilen artış sınırlaması süre açısından da, sonradan bir uzatma olmazsa, 1 Temmuz 2023 tarihine kadar geçerli olacağını belirtti. Oturduğu evin kira sözleşmesi, bu geçici Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yenilenen tüm kiracıların bu kuraldan yararlanacağını ekledi. Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Kanun, dün (8 Haziran 2022’de) Mecliste kabul edildi fakat bugünkü Resmî Gazete’de yayımlanmadı. Bu sebeple, bugün itibariyle yürürlükte değil.
Kira sözleşmesinin artış günü bugün (9 Haziran 2022) olan kira sözleşmelerinin bu değişiklikten etkilenmeyeceğini söyleyebiliriz.” Diyerek önemli bir ayrıntıya dikkat çekti. Konut kiralarına yüzde 25’lik artış sınırı getiren bu Kanun bakımından özel bir yürürlük tarihi getirilmezse, Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren 1 Temmuz 2023’e kadar (bu tarih dahil) konut kiralarında yapılacak artışlara uygulanacağını ifade etti.
Önümüzdeki bir ay boyunca konut kiralamaları duracak
Doç. Dr. Umut Yeniocak, bu düzenleme ile ilginç bir durumun ortaya çıktığını belirterek, “Kanun’un önümüzdeki bir iki gün içinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesini bekliyoruz ancak 1 Temmuz 2023’e kadar etkili olacak bu kural, yeni bir kanunla süre uzatılmazsa, 1 Temmuz 2022’den sonra imzalanacak kira sözleşmelerini etkilemeyecek. Bu sebeple, bugünden itibaren yaklaşık bir ay boyunca yeni konut kiralamalarının önemli ölçüde duracağını söyleyebiliriz.” şeklinde konuştu.
Mevcut ya da yeni açılacak kira tespit davaları etkilenmeyecek
Kanun metnine bakıldığında TBK 344/2 hükmüne atıf yapılarak hâkimin vereceği kararlarda da bu artış sınırlamasının uygulanacağı belirtildiğini vurgulayan Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Ancak, Kanun metninde yapılan atıf (TBK 344/2) kira sözleşmesinde kira artışına ilişkin bir maddenin bulunmadığı sözleşmelerle ilgidir. Hâlbuki kira artış maddesi bulunmayan bir konut kira sözleşmesine rastlamak neredeyse imkânsız. Öyle tahmin ediyorum ki, Kanun metni kaleme alınırken bir hata yapıldı. Sanırım asıl yapılmak istenen TBK 344/3 hükmüne dayanılarak, 5 yıllık süresi dolan kira sözleşmeleri için açılan kira tespit davalarında hakimlerin bugünkü emsal kiraları dikkate alarak yüksek miktarda artış kararları vermesini engellemekti.
Fakat maddede atıf yapılan fıkra, hiç uygulaması olmayan bir ihtimalle ilgili olup TBK 344/3 ‘teki kira tespit davalarıyla ilgili olmadığından anlamsız bir düzenleme olmuştur.” diyerek dikkat edilmesi gereken hususa belirtti.
Enflasyona etkileri sınırlı olacak
Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Kira artışlarına zaten TÜFE sınırlaması getiren Kanuna geçici madde eklenerek yüzde 25’lik sınırlamanın asıl hedefi enflasyonu düşürmek ise, bu etkinin oldukça sınırlı olacağını söyleyebiliriz” değerlendirmesini yaptı. Çünkü bu değişiklik yeni kiralamalarda kira bedellerinin çok daha yüksek belirlenmesine sebep olabileceğine işaret etti.
Ev sahiplerinin dava hakları yok
Doç. Dr. Umut Yeniocak, son olarak “Her ne kadar ev sahipleri bakımından adil olmayan sonuçlara sebep olacak bir değişiklik olsa da kira artışına yüzde 25’lik artış sınırı getiren bu Kanunun Anayasa’ya aykırılığı iddia edilip Anayasa Mahkemesi’ne başvurulması ve Mahkemenin de Kanunun iptaline karar vermesi ihtimali dışında, ev sahiplerinin bu kanun değişikliği ya da sonuçlarıyla ilgili yararlanabilecekleri bir dava hakları bulunmamaktadır maalesef.” değerlendirmesini yaptı.
