En önemli gök olaylarından biri olan Güneş tutulması için geri sayım sürerken tutulma saati ve Türkiye’den izlenip izlenemeyeceği araştırılmaya başlandı. İşte detaylar…
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG) 2022 yılı Gök Olayları yıllığına göre 2 parçalı güneş tutulması ve 2 ay tutulması (16 Mayıs ve 8 Kasım) olmak üzere dört tutulma olayı gerçekleşecek. Yılın ilk Güneş tutulmasının 30 Nisan tarihinde gerçekleşmesinin ardından gözler ekim ayında gerçekleşecek ikinci tutulmaya çevrildi. Bu önemli doğa olayına tanıklık etmek isteyenler güneş tutulmasının saat kaçta olacağını merak ediyor.
Güneş tutulması ne zaman? Saat kaçta?
Yılın ikinci Güneş tutulmasının 25 Ekim 2022 tarihinde saat 11:58 sıralarında meydana gelmesi bekleniyor. 25 Ekim’deki parçalı güneş tutulması Türkiye saati ile 11:58’de başlayacak. 12.40-15.05 arasında yaşanacak ve bu tutulmanın maksimum evresi saat 13.50’de gerçekleşecek.
Maksimum evre 13.50’de gerçekleşecek
TUG Müdür Vekili Dr. Tuncay Özışık ve Prof. Dr. Faruk Soydugan’ın hazırladığı 2022 Gök Olayları Yıllığı’nda, parçalı Güneş tutulması hakkında, “2022 yılında ülkemizde sadece bir Güneş tutulması gözlenebilecektir. 25 Ekim 2022 parçalı Güneş tutulması, Türkiye saati ile 12.40-15.05 arasında meydana gelecek bu tutulmanın maksimum evresi saat 13.50’de gerçekleşecek ve Güneş diskinin yaklaşık yüzde 50’si örtülecek. Parçalı Güneş tutulmasının maksimum evresinde Güneş’in yaklaşık yüzde 50’si Ay tarafından örtülecek” ifadelerine yer verildi.
Prof. Dr. Naci Görür’den açıklama
Twitter hesabında 25 Ekim Güneş tutulması hakkında açıklama yapan Prof. Naci Görür, “Kimi takipçilerim soruyor. Bu ay güneş tutulması olacak. 17 Ağustos 1999 depreminden önce de olmuştu. Endişeliyiz hocam ya tekrar olursa’ diyorlar” diye sözlerine başlayan Prof. Görür, “Ay, Dünya ile Güneş arasına girdiğinde bu olay gerçekleşir. Bu olay sırasında üç gezegen de aynı sırada olduğu için Dünya üzerine daha fazla çekim uygularlar. Bu çekim hem hidrosferde hem de litosferde kabarmalara neden olur. Kimi zaman litosferdeki kabarma 25-30 cm varabilir” şeklinde konuştu.
Türkiye’den izlenebilecek mi?
Hava durumunun açık olmasıyla beraber 25 Ekim’de gerçekleşecek güneş tutulması Türkiye’den hava açık olması durumunda gözlenebilecek.
Güneş tutulması nedir? Nasıl oluşur?
Güneş tutulması, Ay’ın yörünge hareketi sırasında Dünya ile Güneş arasına girmesi ve dolayısıyla Ay’ın Güneş’i kısmen ya da tümüyle örtmesi sonucunda gözlemlenen doğa olayıdır. Tutulmanın olması için Ay’ın yeni ay evresinde olması ve Dünya’ya göre Güneş ile kavuşum halinde olması, yani yörünge düzleminin Dünya’nın Güneş çevresindeki yörünge düzlemi ile çakışması gerekir.
Tam Güneş Tutulması
Ay’ın Güneş’i Dünya’dan disk halinde görünen ışıkyuvarını tümüyle örtmesi ile oluşur. Güneş’in çok parlak olan ışıkyuvarı Ay’ın karanlık gölgesi ile örtülür ve Güneş’in ışıkyuvarından çok daha soluk olan Güneş tacı çıplak gözle görülebilir hale gelir. Tutulmaya ancak tam tutulma zamanında güvenli olarak çıplak gözle bakılabilir. Bu sırada hava, parlak yıldızlar ve gezegenler gözle görülebilecek kadar kararır. Tam tutulma, Dünya yüzeyindeki dar bir koridorda gözlenebilir.
Halkalı Tutulma
Ay’ın, Güneş’in önünden tam kavuşumlu geçişinde Güneş’i tam örtmediği zaman gözlemlenir. Ay’ın çapı, Güneş’in ışıkyuvarının çapının yaklaşık 400’de biridir. Ancak Ay’ın Dünya’ya uzaklığı, Güneş’in uzaklığının yine yaklaşık 400’de biridir. Bu yüzden Ay’ın Dünya’dan görünür büyüklüğü Güneş ile yaklaşık olarak aynıdır. Ancak gerek Dünya’nın Güneş çevresindeki, gerekse Ay’ın Dünya çevresindeki yörüngeleri tam daire olmadığından, Ay her tam kavuşumlu geçişte Güneş’i tam olarak örtmez. Bu durumda, Güneş diskinin Ay tarafından örtülmeyen kısmı, Dünya’dan halka şeklinde gözlemlenir.
Hibrit Güneş Tutulması
Tutulmanın Dünya yüzeyinin bazı bölgelerinde tam, bazı bölgelerinde halkalı olarak gözlenmesi demektir. Hibrit tutulmalar ender olarak görülür.
Parçalı Tutulma
Ay’ın Güneş’i kısmen örtmesi sonucunda oluşur. Her tam ve halkalı tutulma, parçalı tutulma olarak başlar ve tam kavuşumdan sonra yine parçalı tutulma halinde devam eder ve biter. Tam tutulma sırasında, tutulmanın tam olarak gözlenebildiği Dünya yüzeyindeki dar koridorun dışındaki geniş alanlarda, tutulma parçalı tutulma olarak görülür.
