Türkiye’de büyük beton yapıları depreme karşı korumak adına basında sıkça yer verilen “Sismik İzolatör” sistemi çok iyi bir koruma konumunda yer alıyor. Peki neden ısrarla beton? Belirli yapıları neden depreme karşı çok daha dayanıklı olan çelik konstrüksiyon ile kurmuyoruz?
Aslında kuruyoruz. Türkiye’de çok sayıda müstakil ev artık çelik konstrüksiyon üzerine inşa ediliyor, bu konuda çok uzman firmalar bulunuyor. Ancak bunu altyapıyı mutlaka artırmak ve betondan olabildiğince uzaklaşmak gerekiyor.
LOG‘da yer alan habere göre: bu konuda açıklamalarda bulunan Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “Ipsos’un 2022 yılındaki bir araştırmasına göre; Türkiye, yüzde 77 ile insanların doğal afet beklentilerinin en yüksek oranda olduğu ülkeler arasında. Ancak ne toplum ne de devlet buna hazırlıklı değil. Japonya’da ise bu oran yüzde 85 ama Japonya buna hazır. Türk çelik sektörümüz know-how olarak son derece gelişmiş ve her türlü malzemeyi üretebilir durumda” ifadelerini kullandı.
Çelik konstrüksiyon binaların avantajları
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkan Yardımcısı Ege Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği Başkanı Yalçın Ertan:
• Güvenlik için binalarda kırılgan olmayan esnek yapısı, dayanımı ve hafifliği ile depreme karşı son derece güvenli bir model olan çelik yapı modelinin yaygınlaştırılması gerekmekte.
• Betonarme yapılara kıyasla çelik konstrüksiyon yapıların özellikle deprem kuşağında yer alan bölgeler için birçok avantajı bulunmaktadır. Çelik yapı sisteminin maalesef ki Türkiye’de bilinirliği oldukça düşük. Avrupa ve Amerika’da çelik sistem kullanımı yüzde 40’lardayken, bu rakam Türkiye’de yüzde 1 civarında seyrediyor.
• Çelik konstrüksiyon yapıların imalat ve montajı çok daha kısa sürede tamamlanıyor. Yapım süresinin kısa olması; binanın en kısa sürede oturulabilir/kullanılabilir hale getirilmesi açısından önem arz etmektedir. Hızlı yapılan ve aynı zamanda sürdürülebilir özellikte olan çelik konstrüksiyon yapılar ekonomik olarak da diğer yapılara nazaran daha avantajlıdır.
• Çelik konstrüksiyon yapılar betonarme yapılara göre oldukça hafiftir. Binanın hafifliği ve çelik yapıların betonarmeye kıyasla daha fazla esneme özelliğinin olması zemine gelen yükün azalması sebebiyle depremin etkisinin azalmasını sağlar.
• Deprem kuşağındaki ülkemizde yeni yapılacak bütün binalarda, kentsel dönüşüm projelerinde ve geçici konut yapımlarında deprem şartları da göz önüne alınarak çelik konstrüksiyona yönelmekte fayda görülmektedir.
• Korozyon ve çürüme riski bulunmayan yapı özelliğiyle yaygın kullanımdaki betonarme modeline göre uzun kullanım ömrüyle önemli avantaj sağlıyor. Çelik yapı sistemini daha fazla paydaşa anlatmak için önümüzdeki dönemde çalışmalar yürütmeyi planlıyoruz.
Araştırma: 2011 Japonya depreminden sonra çelik konstrüksiyon ile yapılan binalar incelendi
Japonya’da 2011 yılında meydana gelen 9,0 (Mw) büyüklüğünde ve yaklaşık 6 dakika süren deprem sonrası çelik yapıların, betornarme yapılara göre çok daha sağlam ve güvenilir olduğu tespit edildi. 2013’te yayımlanan bilimsel makalede* Japonya depreminin çelik konstrüksiyon ile inşa edilen yapılara hasarı araştırıldı.
Araştırma sonuçları özetle şöyle: ABD-Japonya ortak bir keşif ekibi, 2011 Tohoku-oki depreminin çelik bina yapılarında neden olduğu hasarı inceledi. En yüksek yatay yer ivmesinin 1 g’yi aştığı Sendai şehrinde, çelik binaların çoğu iyi performans gösterdi. Dış kaplamalar için eski kaplama sistemlerini kullanan binalar, yapısal performansları mükemmel olsa bile kaplamalarında hasar görüldü. Şiddetli tsunaminin saldırdığı bölgelerde, birçok çelik bina, tsunami yatıştıktan sonra dik durdu, ancak bu binalar, içerikleriyle birlikte dış ve iç kaplamalarının çoğunu kaybetti. Bu çelik binalar, bina tsunami dalgası altında kaldığında tsunami tahliyesi için güvenli barınak sağlamadı. Bir dizi bina, muhtemelen aşınma veya sıvılaşma veya çoklu etkilerin bir kombinasyonundan kaynaklanan temel çökmesine maruz kaldı.
Kaynak: Okazaki T, Lignos DG, Midorikawa M, Ricles JM, Love J. Damage to Steel Buildings Observed after the 2011 Tohoku-Oki Earthquake. Earthquake Spectra. 2013;29(1_suppl):219-243. doi:10.1193/1.4000124
